HomeNieuws'Meer ruimte nodig voor spelen en gekke dingen'

'Meer ruimte nodig voor spelen en gekke dingen' Afscheid prof Miko Elwenspoek

Competitie in het verwerven van onderzoeksgeld is prima, maar de keuze valt vrijwel altijd op ‘mainstream’. Dat staat échte innovatie in de weg, betoogt prof Miko Elwenspoek in zijn afscheidsrede aan de Universiteit Twente, op 24 mei.

‘Gekke dingen, spelen, het is er niet meer bij’. Toch zou dat vaker moeten, aldus Elwenspoek, die afscheid neemt als hoogleraar Transductietechniek en als Dean van het Honoursprogramma van de UT. Onderzoeksvoorstellen die echt nieuwe wegen inslaan en te ver van de mainstream blijven, hebben het moeilijk. Dit heeft met de financiering te maken, maar ook met de commissies die de voorstellen beoordelen. ‘Het systeem’ heeft de neiging om echte vernieuwing te vertragen en veilige keuzen te maken. En dat vindt Elwenspoek op zijn minst verontrustend.

Het tij mee

Elwenspoek zélf heeft een periode duidelijk het tij mee gehad, toen de belangstelling voor micro electro mechanical sensors (MEMS) groot was. Zijn groep ontwikkelde de eerste micropomp, de eerste micromixer en tal van sensoren voor bijvoorbeeld stroming. De sensoren waren een mix van elektrotechniek, werktuigbouwkunde, soms chemie. Elwenspoek werd Simon Stevin Meester en had geen moeite om financiering binnen te halen. Toen deze technologie rijp was voor doorontwikkeling in de industrie, zocht hij naar nieuwe wegen en kwam hij met een bijzondere manier om data op te slaan: een driedimensionaal geheugenkristal dat zichzelf assembleert. Tot nu toe vindt hij hiervoor nog geen financiering: het idee wijkt teveel af, óf de onderzoekers krijgen te horen dat ze ‘te weinig ervaring’ hebben op dit gebied.

Hokje

Dat tekent volgens Elwenspoek dat, in een tijd dat iedereen het heeft over multi-, trans- en interdisciplinariteit, onderzoekers zich juist méér terugtrekken in hun eigen hokje. Over Richard Feynman is bekend dat hij álle papers in Physical Review las. Met 20 papers per week was dat al een hele prestatie, tegenwoordig zou hij er 1000 in een maand moeten lezen, tussen de 5000 en 10000 pagina’s. Geen wonder dat je dan niet geneigd bent om buiten je eigen vakdisciplines te treden.

Die trend van vernauwing is ook in het onderwijs te zien, terwijl Elwenspoek daar meer interdisciplinariteit wil zien en studenten met heel verschillende achtergronden die aan projecten werken. In werkelijkheid worden zelfs de fundamenten er vanaf gestript. Een elektrotechnicus die de Maxwell-vergelijkingen - de basis van het vak – moet kennen? Overbodig. Studenten horen volgens Elwenspoek niet te worden opgeleid voor een bepaald beroep, maar geschoold tot academici. Voor het eerder genoemde vrije denken en ‘spelen’ heeft een universiteit studenten hard nodig: zij worden nog niet begrensd door allerlei structuren. Het is hún toekomst waarnaar we kijken, als we achter de horizon kijken.

Prof.dr. Miko Elwenspoek

'Neem biologie op in technische disciplines. Dat leert je vanzelf breder te denken'.

Prof.dr. Miko Elwenspoek

Biologie in technisch onderwijs

Elwenspoek houdt dan ook een pleidooi voor meer mogelijkheden in transdisciplinair onderwijs. Hij doceerde, samen met collega’s, al eens een minor ‘Origins’, over het ontstaan van de aarde. In het Honoursprogramma heeft hij gedoceerd over het Manhattan Project, alles wat zich afspeelde rondom de ontwikkeling van de atoombom. Ook niet-vanzelfsprekende onderwerpen zouden ruimte moeten krijgen in het curriculum, om de student aan het denken te zetten. Zo zou het volgens hem goed zijn om in alle technische disciplines ook een biologische component op te nemen. In combinaties met biologie, de natuur als inspiratiebron, ligt de toekomst van de technologie. Daarbij komt dat een dier of plant niet is te ontleden in onze disciplinaire hokjes, dat leert ons automatisch breder te denken, aldus de scheidend hoogleraar.

Prof.dr. Miko Elwenspoek houdt zijn afscheidsrede ‘Beyond the horizon’ op 24 mei 2018, 15.00 in collegezaal Waaier 1 op de campus van de Universiteit Twente. 

ir. W.R. van der Veen (Wiebe)
Persvoorlichter (aanwezig ma-vr)
+31 53 489 4244 | +31 6 12185692
 w.r.vanderveen@utwente.nl
Gebouw: Spiegel Tuin