Milou Kievik promoveert op donderdag 16 november om 16.45 uur in de Prof. dr. G. Berkhoff-zaal van het gebouw De Waaier. Voorafgaand aan de verdediging geeft zij om 16.30 uur een korte inleiding op de inhoud van haar proefschrift.
Samenvatting 'The time of telling tales. The determinant of effective risk communication'
Milou Kievik
Het doel van dit proefschrift is om diepgaande kennis te verkrijgen in de zelfredzaamheid van burgers bij levensechte veiligheidsrisico’s. Met de toename van veiligheidsrisico’s in onze moderne samenleving, neemt ook de noodzaak toe om burgers goed voor te bereiden op mogelijke risico’s en crises (Richard et al., 2014). Inzicht in de condities waaronder burgers geneigd zijn zelfredzaam gedrag te vertonen is dan ook cruciaal. Aangezien risicocommunicatie een krachtig middel is om de zelfredzaamheid te vergroten, richt dit proefschrift zich ook op de manier waarop risicocommunicatie gebruikt kan worden als middel om de zelfredzaamheid te verhogen bij populaties met een verhoogd risico. De hoofdvraag van dit proefschrift luidt dan ook: Welke variabelen voorspellen de zelfredzaamheid van burgers bij levensechte veiligheidsrisico’s en onder welke condities is risicocommunicatie het meest effectief in het vergroten van de zelfredzaamheid?
Dit proefschrift gaat verder dan eerdere studies op vijf verschillende manieren. Allereerst worden de basis uitgangspunten van de Extended Parallel Process Model (EPPM) (Witte, 1992) getest – het meest vooraanstaande model gebruikt in dit proefschrift – in zowel een gecontroleerde laboratorium opstelling als een veldexperiment wat betreft veiligheidsrisico’s. Ten tweede worden variabelen toegevoegd aan de basis uitgangspunten van EPPM, te weten persoonlijke betrokkenheid, sociale norm en eigen verantwoordelijkheid. Ten derde wordt het effect van verschillende vormen van risicocommunicatie getest – variërend in de instructiemethode en variërend in het aantal herhalingen van de risico boodschap – op zelfredzaamheid op de korte- en de lange-termijn. Ten vierde wordt daadwerkelijk gedrag gemeten, en niet slechts intentie tot gedrag. Ten vijfde worden verschillende risico-onderwerpen – variërend in mate van bekendheid, nieuwigheid en afschrikwekkendheid en in menselijke en natuurlijke risico’s - en populaties bestudeerd, te weten basisschool kinderen (leeftijd 9 - 13) en volwassenen. Deze variaties stellen ons in staat om menselijk gedrag te bestuderen betreffende algemene veiligheidsrisico’s en onze resultaten te generaliseren naar een brede populatie.
De resultaten van dit proefschrift laten zien dat risicocommunicatie het meest effectief is wanneer de aanbeloven handelingsperspectieven gezien worden door het publiek als effectief in het ondervangen van de dreiging. Daarom zou risicocommunicatie primair gericht moeten zijn op het communiceren van handelingsperspectieven die door de doelgroep als nuttig worden ervaren. Burgers voorzien van mogelijkheden om te oefenen met dit gedrag en het benadrukken van hun eigen persoonlijke verantwoordelijkheid, zijn twee opties die een positieve invloed kunnen hebben op het waargenomen nut van handelingsperspectieven. Ook laat dit proefschrift zien dat burgers die een positieve sociale norm hebben ten aanzien van veilig gedrag, meer geneigd zijn om zelfredzaam gedrag te vertonen. Dit benadrukt de noodzaak om sociale norm mee te nemen in huidige risicocommunicatie campagnes. Ten slotte zouden risicoboodschappen herhaald moeten worden, aangezien de resultaten laten zien dat burgers die meerdere keren dezelfde risicoboodschap ontvangen meer geneigd zijn tot zelfredzaamheid op zowel korte- als lange-termijn.
De overeenkomsten tussen de resultaten in verschillende populaties (kinderen vs. volwassenen), geven een eerste indicatie dat vergelijkbare constructen zelfredzaamheid voorspellen voor verschillende populaties in onze samenleving. De verschillende resultaten die werden gevonden tussen risico-onderwerpen in dit proefschrift suggereren dat er meer inzicht moet komen in de invloed van het type risico op de relatie tussen vorm van risicocommunicatie en (voorspellers van ) zelfredzaamheid.
