Het wereldwijde voedselsysteem is het belangrijkste bewijsstuk in de crisis van een aan groei verslaafde economie. In een nieuw perspectiefartikel, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Sustainability, geeft een team van 32 voedselsysteemwetenschappers een blauwdruk voor iets heel anders: 'post growth', duurzame voedselsystemen. "Als we een zinvolle discussie willen voeren over de duurzaamheid van voedselsystemen, moeten we voorbij het huidige 'economische groeiparadigma' gaan en kijken naar 'post-growth' voedselsystemen", zegt UT-coauteur dr. Steven McGreevy.
De onderzoekers beschrijven voedselsystemen die niet zijn ontworpen volgens de logica van groei, zoals efficiëntie en extractie, maar volgens principes van toereikendheid, regeneratie, distributie, gemeengoed en zorg. Volgens de onderzoekers kunnen voedselsystemen in plaats daarvan de basis kunnen vormen van gezonde gemeenschappen, ecologieën en economieën. "Voor dit agenderende artikel keken we opnieuw naar de enorme ervaringen van diverse boeren, voedselcoöperaties, huis-tuinders, alternatieve winkeliers en andere pogingen om te herclaimen wat duurzaamheid voor voedselsystemen betekent in landen met hoge en lage inkomens."
Groeiparadigma
De auteurs roepen beleidsmakers, onderzoekers en gemeenschapsgroepen wereldwijd op om hun aanpak te heroverwegen en nieuwe oplossingen te ontwikkelen die verder gaan dan het huidige 'groeiparadigma'. "We hebben gezien wat voedselsystemen die zijn ontworpen om economische groei en winstmaximalisatie te bereiken, doen met het milieu, boerengemeenschappen en onze gezondheid, en dat is niet goed," zegt McGreevy.
Het huidige systeem is uitbuitend voor mens en dier, ecologisch roofzuchtig, verslaafd aan fossiele brandstoffen, en gecontroleerd door een klein aantal multinationals van voedsel tot vork. Dit systeem produceert enorme hoeveelheden van het verkeerde voedsel tegen ongelooflijke sociale, ecologische en economische kosten. Met opnieuw dreigende voedselcrises, is de strategie om het huidige, door groei gedreven voedselsysteem aan te passen en in stand te houden zeer dubieus.
'post-growth' Voedselsysteem
"Gelukkig zijn er talloze voorbeelden uit de hele wereld van agrovoedselsysteemelementen die na de groei in actie komen. We moeten deze modellen ondersteunen waar ze bestaan, en ze herontdekken, overdragen of verder ontwikkelen waar nodig," zegt McGreevy. De auteurs onderscheidden inspanningen voor een 'post-growth' voedselsysteem die al over de hele wereld in actie zijn.
- Voedselproductie
De toepassing van agro-ecologische landbouw en tuinieren in de huidige voedselsystemen kan de biodiversiteit vergroten, vruchtbare bodems in stand houden en het systeem beter bestand maken tegen sociale en ecologische schokken.
- Handel en distributie van voedsel
Gemeenschap gebaseerde bedrijfsmodellen zoals coöperaties zogenaamde 'benefit corporations' zonder winstmaximaliserende motieven kunnen duurzaamheid verankeren in bedrijven en prioriteit geven aan de gezondheid en het welzijn van het milieu en het publiek.
- Voedselcultuur
Nauwere relaties met voedsel en de processen die het doorloopt om ons te bereiken kunnen een cultuur van waardering creëren waarin we voedsel waarderen als een "gemeengoed" en de mensen die in het agrovoedselsysteem werken.
- Bestuur van het voedselsysteem
Voedsel is verbonden met meerdere bestuurssilo's - landbouw, volksgezondheid, ruimtelijke ordening, onderwijs, toerisme, enzovoort - die vaak onafhankelijk van elkaar werken, in plaats van op een integrale manier. Food Policy Councils (FPC's) zijn een voorbeeld van nieuwe bestuursstructuren die inclusief en representatief zijn voor diverse publieke en private belanghebbenden en dwars door meerdere sectoren van beleidsexpertise met betrekking tot voedsel heen gaan.
Nieuwe onderzoeksagenda
Volgens de studie is de conventionele wijsheid van de mainstream duurzaamheidswetenschap - inclusief de onderliggende logica van economische groei - gefixeerd op een beperkte oplossingsruimte: verhoging van de productie-efficiëntie, hightech innovatie en individuele gedragsverandering. Om deze intellectuele beperkingen te doorbreken, moeten een gecoördineerde educatie en een nieuwe onderzoeksagenda het herontwerp van het wereldwijde agro-voedselsysteem ondersteunen. De nieuwe onderzoeksagenda daagt de conventionele wijsheid uit en richt zich op het begrijpen en ontwikkelen van diverse oplossingen buiten het groeiparadigma.
Meer informatie
Dr. Steven McGreevy is universitair docent institutionele stedelijke duurzaamheidsstudies bij de onderzoeksgroep Governance and Technology for Sustainability (CSTM; faculteit BMS). Het artikel, getiteld "Sustainable Agrifood Systems for a Post-Growth World", is onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Sustainability en kan online worden gelezen.
Mede-auteurs zijn universitair hoofddocent Christoph Rupprecht (Ehime University, Japan), universitair hoofddocent Daniel Niles (Research Institute for Humanity and Nature, Japan), en professor Arnim Wiek (Arizona State University).
