Er zijn grote, fundamentele veranderingen in de wereldeconomie nodig om de totale milieu-voetafdruk van de mensheid naar een duurzaam niveau te brengen. Dat concludeert Arjen Hoekstra, hoogleraar Watermanagement aan de Universiteit Twente. Hij publiceert zijn bevindingen in het artikel Humanity’s unsustainable environmental footprint in Science, één van de meest gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften ter wereld.
Hoekstra, voornamelijk bekend van de watervoetafdruk, publiceert het onderzoek samen met zijn Duitse collega Thomas Wiedmann, werkzaam voor de University of New South Wales in Australië. In Science beschrijven de auteurs hoe verweven de internationale economie, politiek, consumptie en bedrijfsleven zijn in hun effect op wereldwijd land, water en materiaalgebruik en het klimaat.
Te weinig verantwoordelijkheid
“Ons onderzoek richt zich vooral op het begrijpen van de onderlinge samenhang van de verschillende soorten voetafdrukken en de rol die bedrijven, consumenten en overheden spelen bij het tot stand komen van onze totale voetafdruk”, vertelt Hoekstra. “Dat we met z’n allen niet duurzaam genoeg bezig zijn, is bekend. Maar de samenhang is niet eerder op deze manier in kaart gebracht. De verschillende spelers hebben uiteenlopende belangen en nemen te weinig verantwoordelijkheid. De consument voelt zich niet verantwoordelijk voor wat een producent doet en de politiek richt zich te veel op groei, export en goedkoop importeren. Wie voelt zich bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de ellende die ontstaat als we door goedkope import de bronnen in China uitputten? Als je een gestolen fiets koopt, ben jij zelf strafbaar en verantwoordelijk. Maar het consumeren van producten die niet duurzaam geproduceerd zijn, is toch ook onverantwoord gedrag? Rethinking the global supply chain, daar draait het om.”
Hoekstra en Wiedmann brengen de totale milieu-voetafdruk van de mensheid op een wetenschappelijke, unieke manier in kaart, maar beseffen ook dat een oplossing niet direct voor de hand ligt. “Natuurlijk vergt dat fundamentele en internationale aanpassingen in de wereldeconomie. Maar het begrijpen van de rol van de verschillende partijen en de enorme complexiteit achter onze totale voetafdruk, is een eerste stap. Iedereen moet een grotere verantwoordelijkheid nemen én krijgen, alleen dan kunnen we onze maatschappij verduurzamen”, besluit Hoekstra.
Over Arjen Hoekstra
Arjen Hoekstra (1967) is hoogleraar Watermanagement en is verbonden aan onderzoeksinstituut IGS en de faculteit CTW van de Universiteit Twente. Hoekstra geniet internationaal aanzien door zijn inmiddels wereldwijd gebruikte standaard voor het meten van het totale watergebruik per eindproduct: de Water Footprint. Wat wordt er verbruikt en wat wordt vervuild door de hele keten van het product? Voor het maken van één katoenen overhemd bijvoorbeeld, is al snel 2700 liter water nodig. Waterverbruik moet dus tussen de oren komen te zitten. Hoekstra richtte het Water Footprint Network op, waarbij inmiddels tweehonderd bedrijven en organisaties zijn aangesloten die bewuster willen omgaan met water als grondstof.
