Inmiddels heeft 97 procent van de Nederlanders toegang tot internet. Helaas betekent dit niet dat de zogenaamde digitale kloof is gesloten. Integendeel, ook op internet neemt sociale ongelijkheid toe. Onderzoekers van onderzoeksinstituut CTIT van de Universiteit Twente laten in een reeks onderzoeken zien dat het verschil in digitale vaardigheden tussen lager en hoger opgeleiden de laatste jaren is toegenomen. Tevens richten mensen met een hogere opleiding in vergelijking met mensen met een middelbare of lagere opleiding zich steeds meer op toepassingen die hun maatschappelijke positie verbeteren. Aan de andere kant zien we dat mensen met lagere of middelbare opleiding het internet relatief meer als entertainmentmedium gebruiken. Het gevolg: op het internet ontstaat een informatie-elite die verdacht veel lijkt op de bestaande sociale elite.
De toename van sociale ongelijkheid staat in de belangstelling. Daarbij gaat het om inkomen en vermogen. In het recente rapport Gescheiden Werelden van het SCP en de WRR wordt ook een tweedeling op cultureel en politiek gebied gesignaleerd. Digitale ongelijkheid wordt nauwelijks genoemd. Het idee heerst dat de digitale kloof niet meer bestaat omdat 97 procent van de Nederlanders toegang heeft tot het internet. Onderzoekers van de Universiteit Twente hebben nu in een reeks van surveys onder de volwassen Nederlandse bevolking laten zien dat het gebruik van internet in Nederland ongelijker wordt. Deze vorm van ongelijkheid versterkt de bestaande economische, politieke en culturele verschillen.
Gescheiden werelden
Tot nu toe dacht men dat het internet bestaande verschillen zou verminderen omdat kennis er gratis is en er makkelijk contacten gemaakt kunnen worden. UT-onderzoek van Alexander van Deursen en Jan van Dijk laat nu zien dat het verschil in digitale vaardigheden tussen lager en hoger opgeleiden de laatste jaren is toegenomen. Dit geldt vooral voor de inhoudelijke vaardigheden van informatiezoeken en iets bereiken met internet. Naast dit verschil in vaardigheden wordt ook het soort gebruik van internet ongelijker. Ondanks dat bijna elk soort gebruik van internet toeneemt onder alle lagen van de bevolking, ontstaan er duidelijk gescheiden werelden. De UT-onderzoekers zien sinds 2010 een trend dat mensen met hogere opleidingsniveaus zich in vergelijking met lager en middelbaar opgeleiden steeds meer richten op toepassingen die hun positie in de maatschappij verbeteren. Bijvoorbeeld door online opleidingen te volgen, in kennisnetwerken te participeren en veel nieuws te consumeren. Daarentegen gebruiken mensen met lagere opleidingen het internet relatief steeds vaker als entertainmentmedium en om te chatten, gamen, Facebooken en dingen te ruilen of te kopen.
Informatie-elite
Bestaande verschillen op de arbeidsmarkt, de politieke participatie en deelname aan het culturele leven worden door de verschillen in internetgebruik alleen maar groter. Op het internet ontstaat een informatie-elite die verdacht veel lijkt op de bestaande sociale elite. De onderzoekers richten zich de komende jaren op onderzoek dat helpt met het formuleren van beleid om deze zorgwekkende trend tegen te gaan.
Het onderzoek is beschreven in het artikel ‘Increasing inequalities in what we do online’ dat is gepubliceerd in ’Informatics and Telematics’, en in ‘Internet skill levels increase, but gaps widen’ (momenteel in review).
