Op 3 december sprak prof. dr. J.W. Drukker zijn intreerede uit als hoogleraar Designgeschiedenis aan de Universiteit Twente. Doorgaans kijkt Drukker dus naar het verleden, maar tijdens zijn oratie maakt hij een uitzondering en kijkt hij juist vooruit. Aan de hand van lopende trends voorspelde de hoogleraar de toekomst van het industrieel ontwerpen. Zo raakt de oerwet – form follows function – in onbruik en maakt zij plaats voor interface design.
Sinds de 18e eeuw zijn er drie technologische tsunami's geweest, vertelde Drukker tijdens zijn oratie. Hij doelt hiermee op periodes waarin de technologische ontwikkeling sterk toeneemt en waarbij de maatschappij als gevolg van die ontwikkelingen diepgaand verandert.
De eerste technologische tsunami was de industriële revolutie, waarbij de verbetering van de stoommachine leidde tot de mogelijkheid allerlei processen te industrialiseren. De tweede technologische tsunami startte aan het einde van de negentiende eeuw, als gevolg van de opkomst van de verbrandingsmotor, elektriciteit en de doorbraken in de chemie. Momenteel zitten we midden in de derde tsunami. Deze wordt veroorzaakt door miniaturisering, elektronisering en digitalisering van informatie.
Volgens Drukker is de toekomst doorgaans nauwelijks te voorspellen, maar kunnen we als zo'n tsunami een zeker momentum heeft bereikt, tot op zekere hoogte de verdere ontwikkeling voorspellen. Hij deed in zijn intreerede daarom een aantal voorspellingen over de toekomst van zijn vakgebied: de designgeschiedenis.
OERWET
Een van de voorspellingen die Drukker tijdens zijn oratie deed is dat de oerwet 'form follows function' naar de achtergrond verdwijnt. Deze oerwet houdt in dat de functionaliteit van een product eenduidig uit zijn verschijningsvorm moet zijn af te lezen. Een product waarvoor dit geldt wordt beschouwd als 'goed ontworpen'. Volgens Drukker verdwijnt de wet langzaam naar de achtergrond omdat - als gevolg van miniaturisering en elektronisering - steeds minder producten 'van nature' nog feedback geven over hun functioneren. Om dit toe te lichten vertelde Drukker over zijn verwarmingsketel. "Deze apparaten zijn zo stil geworden, dat ik niet meer kan horen of de ketel nog werkt. Daarom heeft het apparaat een schermpje gekregen dat mij vertelt of het apparaat aan staat of niet."
Hetzelfde geldt voor de computer, betoogde Drukker in zijn oratie. Op het moment dat je het beeldscherm afkoppelt, functioneert de computer nog even goed als zonder. De computer zelf heeft dus geen probleem, de gebruiker weet zich echter geen raad meer met het apparaat. De oerwet form follows function maakt daarom steeds meer plaats voor interfacedesign. Hierbij worden 'aparte' communicatiesystemen ontworpen die de gebruiker informeert wat een machine doet.
CV
Drukker studeerde kwantitatieve economie en economische geschiedenis in Rotterdam, Groningen, West-Lafayette (VS) en Colchester (UK). Later doceerde hij economische kwantitatieve geschiedenis aan de RUG en designgeschiedenis aan de TU Delft. Sinds twee jaar werkt Drukker als hoogleraar Designgeschiedenis aan de Universiteit Twente. Daarvoor was hij al werkzaam op de UT als gastdocent.
NOOT VOOR DE PERS
Voor een digitale versie van de rede 'Things to come; een economisch-historische visie op de toekomst van het industrieel ontwerpen' kunt u contact opnemen met wetenschapsvoorlichter Joost Bruysters (053 489 2773 / 06 1048 8228).
