HomeNieuwsDe Geluksroute: Welbevinden voor kwetsbare groepen

De Geluksroute: Welbevinden voor kwetsbare groepen

Zorg aan kwetsbare groepen is tot nu toe meestal probleemgericht. Een goed alternatief is het om deze mensen aan te spreken op wat zij zelf ervaren als welbevinden, passie en intrinsieke motivatie.

Dat stelt gedragswetenschapper Laura Weiss Op donderdag 13 oktober promoveert zij aan de faculteit BMS van de Universiteit Twente (Institute for Innovation and Governance Studies - IGS).

In haar proefschrift ‘Direction: Happiness. Improving well-being of vulnerable groups’ onderzoekt Laura Weiss de zogeheten ‘Geluksroute’. Deze interventie richt zich op een kwetsbare groep met diverse risicofactoren voor een laag welbevinden: eenzaamheid, chronische gezondheidsklachten en een lage sociaal-economische status. Weiss: “De huidige zorg is ingesteld op problemen en klachten, diagnose en behandeling. Maar bij de zeer kwetsbare groep die wij hebben onderzocht, blijkt die aanpak onvoldoende. De meesten kunnen door hun meestal meervoudige chronische ziektes, zoals reuma of diabetes, niet meer werken en zijn in een sociaal isolement terecht gekomen. Ze ontvangen meer en meer zorg, zonder verder te komen in hun leven.”

Passie

Tijdens de Geluksroute ontdekken de deelnemers samen met een getrainde consulent wat hun passie is. Dit is heel individueel, voor de één is het schilderen, voor de ander muziek. De volgende stap is om bezig te gaan met een activiteit die bij deze passie aansluit. Dat kan dus een schildercursus zijn of pianolessen. Omdat de deelnemers vaak extreem weinig financiële middelen hebben, krijgen ze eenmalig een budget van €500. Niet iedereen heeft dat overigens nodig, sommigen doen bijvoorbeeld vrijwilligerswerk. Met de Geluksroute worden mensen geactiveerd en weer in de maatschappij geintegreerd door gebruik te maken van hun eigen kracht in plaats van te focussen op wat zij niet meer kunnen.

interventiegroep

In een gerandomiseerd onderzoek werden 108 deelnemers verdeeld over de interventiegroep en een controlegroep, die traditioneel-probleemgerichte zorg ontving. Bij beide waren na afloop het welbevinden toegenomen en de depressieve symptomen en gevoelens van eenzaamheid verminderd. Op andere punten voldeed de geluksroute echter duidelijk beter, constateert Weiss. “Deze deelnemers bleken meer tevreden over hun contacten met de consulent en de manier waarop zij werden aangesproken, en duidelijk meer mensen rapporteerden positieve effecten.”

Talenten

De veranderingen die in een interviewstudie werden waargenomen en gerapporteerd, sluiten aan bij de zelfdeterminatie-theorie vanuit de Positieve Psychologie, zegt Weiss. “Mensen hebben behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid. De activiteit geeft ze de mogelijkheid om weer eigen keuzes te maken, talenten te gebruiken, zich te ontplooien en nieuwe contacten op te doen. Van belang is dus niet alleen hoe we problemen kunnen oplossen, maar ook hoe we bereiken dat mensen zich gewoon wat beter voelen. Juist ook voor mensen uit kwetsbare groepen is het een duwtje in de goede richting, als zij keuzes leren maken die het beste passen bij het leven dat zij zelf willen leiden.”

Zelfregie

De geluksgerichte benadering past eveneens in de heroriëntatie in sociaal en gezondheidsbeleid inzake zelfmanagement en ‘empowerment’ van burgers, aldus Weiss. ”In alle beleidsstukken lees je dat mensen gebruik moeten leren maken van hun eigen kracht en zelfregie. Dat is tot nog toe alleen te weinig gebeurd. Maar het blijkt te werken, zelfs voor kwetsbare groepen met een laag welbevinden, die met de traditionele aanpak moeilijk te bereiken waren.”