Op dinsdag 5 november organiseerde het Climate Centre van de Universiteit Twente hun allereerste Climate Event. Een inspirerende dag voor onderzoekers, professionals, beleidsmakers en studenten die willen samenwerken om klimaatverandering aan te pakken. Derk Loorbach, recent benoemd tot wetenschappelijk boegbeeld van het Klimaatonderzoek Initiatief Nederland, was een van de keynotesprekers.
Technologische innovatie is belangrijk, maar tijdens het Climate Event benadrukte Loorbach dat echte verandering ook -en misschien nog wel meer- vraagt om het aanpakken van diepere, sociaaleconomische structuren. Volgens hem zitten veel technologische en economische onderzoekers gevangen in een groeimodel. “Veel wat we nu duurzaamheid noemen, draait om de vraag hoe we met slimme innovaties net iets langer kunnen doorgaan waar me mee bezig zijn,” vertelt hij, “Daarmee houden we het onhoudbare ‘business as usual’ in stand.
‘social-techno-geo’ benadering
Loorbach pleitte voor een omkering van de traditionele benadering in klimaatonderzoek, waarbij sociaalwetenschappelijke inzichten het startpunt vormen en technologische en economische innovaties daarop volgen. Hij verwees daarbij naar de geo-techno-social aanpak van het Climate Centre. “Volgens mij zou social daarbij vooraan moeten staan. Het is tijd dat sociaal onderzoek een trekkersrol krijgt. Maar om dat te bereiken, moeten de sociale wetenschappen ook zelf veranderen.”
De sociale wetenschap komt er volgens hem nu nog vooral achteraan om te duiden of advies te geven, maar zou eigenlijk de randvoorwaarden moeten identificeren en creëren om uit het groeimodel te komen. “Dat het Climate Centre met hun geo-techno-social aanpak de sociale wetenschappen betrekt is een goede stap.”
Loorbach verwees naar de landbouw als voorbeeld van een sector die vastzit in het groeimodel. “Er wordt volop geïnvesteerd in mechanische innovatie om productie te maximaliseren, maar biologische landbouw wordt nauwelijks ondersteund met innovaties in bijvoorbeeld robotica,” zei hij. Hij benadrukte dat dit soort structurele keuzes het gesprek vereist over wat duurzame productie werkelijk inhoudt.
Ruimte voor dialoog
Om dat allemaal te maken moet je op zoek naar een goede manier om dit gesprek te voeren. “Het Climate Centre van de Universiteit Twente biedt ruimte voor dialoog, en dat is precies wat we nodig hebben: spanningen voelen en daar iets mee doen.” Toen Extinction Rebellion protesteerde tegen de deelname van Tata Steel vanwege hun vervuilende geschiedenis, erkende Loorbach dat zulke spanningen een waardevolle toevoeging zijn aan het debat. “Het voegt een belangrijke dynamiek toe aan het gesprek, en de organisatie ging er goed mee om,” aldus Loorbach.
Volgens Loorbach vraagt de benodigde transitie niet alleen om nieuwe samenwerkingsvormen, maar ook om een nieuw financieringssysteem waarin wetenschappers de tijd krijgen om hun kennis in de praktijk te brengen zonder dat hun carrière daaronder lijdt. “Binnen KIN willen we juist die ruimte voor onderzoekers creëren, zodat ze inter- en transdisciplinaire samenwerkingen kunnen aangaan en maatschappelijke impact kunnen maken,” zei hij.
Climate Centre
Het Climate Centre wil studenten, medewerkers en de samenleving helpen hun impact op de wereldwijde klimaatuitdagingen te maximaliseren. Hun doel is om de sterke punten van de Universiteit Twente op het gebied van klimaatgerelateerd onderzoek en onderwijs te bevorderen en met elkaar te verbinden. Het jaarlijkse Climate Event speelt hierin een centrale rol door belanghebbenden samen te brengen en een podium te bieden voor ideeën die verder gaan dan technologische oplossingen alleen.