De wereld om ons heen digitaliseert razendsnel. Het internet biedt veel kansen om stappen vooruit te zetten. Qua werk, sociale contacten, onderwijs of gezondheid. Zeker nu in coronatijd. Echter, voor mensen die minder tot hun beschikking hebben is dit niet zo vanzelfsprekend. Zij hebben niet altijd de middelen of mogelijkheden om van de digitale infrastructuur gebruik te kunnen maken. Terwijl zij hier juist relatief veel van zouden kunnen profiteren. Het ING Nederland fonds subsidieert de komende vier jaar onderzoekers van het Centrum voor Digitale inclusie (Universiteit Twente) voor meer onderzoek hiernaar. Vandaag starten zij met het ontwikkelen van een aanpak die mensen met weinig financiële mogelijkheden in staat stelt om digitaal mee te doen en zo hun maatschappelijke positie te verbeteren.
Armoede beïnvloedt de mate van digitale inclusie
Digitale inclusie is een belangrijk onderwerp in onze hedendaagse samenleving. Het kan leiden tot een breed scala aan positieve uitkomsten. Online interacties kunnen bijvoorbeeld leiden tot het vinden van werk, het volgen van een opleiding, een gezonder leven, een verbeterde financiële situatie of het leggen of versterken van contacten.
Volgens prof. Dr. Alexander van Deursen, hoogleraar communicatiewetenschap aan de Universiteit Twente en oprichter van het Centrum voor Digitale Inclusie, blijkt echter dat internetgebruik de groeiende sociaaleconomische ongelijkheid weerspiegelt: ‘De middelen die wij tot onze beschikking hebben, denk aan geld, een netwerk, gezondheid, of opleidingsniveau, hebben invloed op de manier waarop internet wordt gebruikt. Hoe minder middelen een mens heeft des te minder hij profiteert van internet. Mensen die toch al in kwetsbare posities verkeren worden zo nog verder benadeeld,’ aldus Van Deursen.
In Nederland leeft ongeveer één miljoen mensen al vier jaar of langer onder de lage-inkomensgrens en kampt maar liefst één op de vijf mensen met betalingsproblemen. De verwachting is dat deze groep fors zal toenemen. Gezien de omvang van de problematiek bestaan er diverse (publieke) initiatieven die erop gericht zijn armoede te bestrijden. Hierbij is er echter weinig aandacht voor digitale inclusie, terwijl internet juist voor deze mensen veel voordelen op kan leveren.
‘Digitalisering gaat razendsnel en veel mensen zien daar het voordeel van in. Hoewel we in Nederland tot de top van Europa behoren wat betreft internet toegang, is het ook belangrijk stil te staan bij wat de impact is als mensen niet digitaal mee kunnen doen. Het ING Nederland fonds zet zich in voor een Nederland waarin iedereen digitaal en financieel zelfstandig is. Het Centrum voor Digitale Inclusie van de Universiteit Twente is hier al volop mee bezig. Met deze gezamenlijke investering zetten we in op het vinden van een effectieve aanpak,’ aldus Kirsten Ottens, directeur ING Nederland fonds.
Verloop van het onderzoekstraject
Het doel van het onderzoek is allereerst om te onderzoeken hoe mensen met een laag inkomen kunnen profiteren van de mogelijkheden die internet biedt waardoor zij hun maatschappelijke positie kunnen verbeteren. Het betreft mensen die met dit lage inkomen een gezin moeten onderhouden en te weinig financiële mogelijkheden hebben voor minimaal noodzakelijke goederen en voorzieningen als eten of een goede woning. De betrokken onderzoekers gaan de komende vier jaar vaststellen waar de belangrijkste behoeften liggen bij deze doelgroep. Hier gaat het vooral over de uitdagingen in termen van economisch, cultureel, sociaal en persoonlijk welzijn, maar ook over belemmeringen in termen van motivatie, materiële toegang, vaardigheden en gebruik.
Het tweede doel is om met behulp van de resultaten een integrale interventie te ontwerpen. In feite een wetenschappelijk onderbouwde aanpak waarmee publieke initiatieven die armoede en digitale inclusie nastreven worden ondersteund. Deze integrale interventie wordt in het traject toegepast en op effectiviteit beoordeeld. Uitgangspunt is dat de interventie als standaard kan gaan gelden voor beleid ten aanzien van digitale inclusie. Om dit te toetsen worden zowel organisaties die met achterstandsgroepen werken om sociale problemen aan te pakken, als organisaties die digitale inclusie nastreven betrokken bij het onderzoek.
De tussentijdse bevindingen van het onderzoek worden regelmatig gedeeld en zullen te vinden zijn op de website van het Centrum voor Digitale Inclusie. Aan het einde van het traject schrijven de onderzoekers een uitgebreid eindrapport.
Over het Centrum voor Digitale Inclusie
Het Centrum voor Digitale Inclusie (Universiteit Twente) is in 2020 opgericht en fungeert als een uithangbord voor onderzoekers die zich bezighouden met vraagstukken op het gebied van digitale inclusie. Het belangrijkste doel van het centrum is om partijen te ondersteunen die digitale inclusie nastreven - internationaal, nationaal en lokaal. Onderzoekers in het centrum doen dat door de onderliggende mechanismen van digitale inclusie te identificeren en te verklaren, de voordelen en risico's van technologie in kaart te brengen, te onderzoeken wie degenen zijn die het meest risico lopen en waarom dat zo is, beleidsmaatregelen en interventies op te stellen, stakeholders te verbinden en best practices te evalueren. Zie: http://www.centrumdigitaleinclusie.nl/.
Over ING Nederland fonds
Het ING Nederland fonds is in 2015 opgericht en zet zich namens ING in voor een Nederland waarin iedereen digitaal kan meedoen, mensen financieel gezond en zelfredzaam zijn en werk voor iedereen bereikbaar is. Het ING Nederland fonds is partner van ongeveer 25 maatschappelijke ondernemers die eruit springen op deze drie thema’s. Als het gaat om digitale vaardigheden steunt het ING Nederland fonds onder meer partners zoals JINC, VHTO en Oefenen.nl. Voorbeelden van partners op het vlak van financiële zelfredzaamheid zijn Get a Grip Humanitas, Over Rood en Geldfit.nl. Meer informatie over het ING Nederland fonds is hier te vinden.
