HomeNieuwsBasisschoolleerlingen beter geworden in rekenen, maar meisjes rekenen nog steeds minder goed dan jongens

Basisschoolleerlingen beter geworden in rekenen, maar meisjes rekenen nog steeds minder goed dan jongens

Het rekenniveau van leerlingen in groep 6 is in de afgelopen vier jaar gestegen. Dit blijkt uit het internationale vierjarige trendonderzoek ‘Trends in International Mathematics and Science Study’ (TIMSS) door de Universiteit Twente, waarvan de resultaten vandaag bekend zijn gemaakt. Ten opzichte van 2015 zijn in 2019 de Nederlandse prestaties in natuur- en scheikunde ook verbeterd. De vaardigheden in biologie en fysische aardrijkskunde zijn gelijk gebleven. In rekenen presteren meisjes minder goed en hebben ze veel minder zelfvertrouwen dan jongens. Nederlandse leerlingen, leerkrachten en schoolleiders zijn positiever over het leerklimaat op school dan omringende landen.

TIMSS meet sinds 1995 elke vier jaar het onderwijsniveau in de exacte vakken. Tussen 2011 en 2015 daalden de Nederlandse prestaties in zowel rekenen als natuuronderwijs. In 2019 zijn de rekenprestaties echter weer significant gestegen. Alleen ten opzichte van de eerste TIMSS-meting in 1995 is de rekenscore in 2019 nog lager.

De resultaten zijn voor natuuronderwijs minder positief. Het niveau in natuuronderwijs heeft zich in 2019 niet hersteld, ondanks een verbetering in het onderdeel natuur- en scheikunde. Bijna alle leerlingen halen in Nederland het basisniveau voor rekenen en natuuronderwijs. Van de leerlingen in groep 6 rekent 7% op het meest geavanceerde niveau terwijl slechts 4% leerlingen excelleert in natuuronderwijs.

Internationale positie

Van de 58 landen die met 10-jarigen aan TIMSS-2019 deelnamen, zijn 10 landen significant beter in rekenen dan Nederland. Dit zijn voornamelijk Aziatische landen, maar ook leerlingen in Engeland, Ierland en Noord-Ierland rekenen op een hoger niveau.

De internationale positie van Nederland is voor natuuronderwijs minder goed. Maar liefst 18 landen scoren significant hoger dan Nederland. Vlaamse leerlingen presteren even goed in rekenen, maar scoren lager dan Nederland in natuuronderwijs. Voor Duitsland is deze vergelijking met Nederland precies omgekeerd. 

Natuuronderwijs

De instructietijd die in groep 6 aan natuuronderwijs wordt besteed, is niet alleen veel minder dan de instructietijd voor rekenen, maar is ook veel lager dan in de andere TIMSS-landen. In internationaal perspectief wordt er in Nederland in groep 6 bovendien weinig aan natuurkundige proefjes gedaan. Op veel scholen is er dan ook behoefte aan practicamaterialen. Veel schoolleiders zouden graag een leerkracht met een specialisatie in natuuronderwijs op hun school willen zien.

Prestatieverschillen

In groep 6 presteren jongens beter in rekenen dan meisjes. In de afgelopen 24 jaar is het verschil tussen jongens en meisjes in rekenprestaties nauwelijks veranderd. Jongens zijn aanmerkelijk zelfverzekerder en hebben iets meer plezier in rekenen dan meisjes. Er zijn echter geen sekseverschillen in prestaties, zelfvertrouwen of plezier in natuuronderwijs. Leerlingen die thuis een andere taal spreken presteren aanmerkelijk minder goed op de TIMSS-toets dan leerlingen die thuis voornamelijk Nederlands spreken. Dit geldt voor beide vakken. De thuistaal doet er echter niet toe voor het zelfvertrouwen en plezier in de exacte vakken.

 Trots

Leerlingen, leerkrachten en schoolleiders zijn in Nederland positiever over hun school dan in omringende landen. Leerlingen zijn trots op hun school en leerkrachten zijn trots op hun beroep. Vergeleken met leeftijdsgenoten in omringende landen wordt er onder 10-jarigen minder vaak gepest. Leerkrachten en schoolleiders ervaren in Nederland ook weinig problemen met het leerlinggedrag op hun school. Evenals in 2015 is de werkdruk onder leerkrachten echter hoog. Leerkrachten kunnen vaak onvoldoende aandacht geven aan individuele leerlingen, hebben te veel administratieve taken en vinden hun klas te groot. Maar ook het welbevinden van leerlingen staat onder druk. Zo geeft 42% van de leerlingen aan dat zij zich bijna dagelijks moe voelen als zij met hun schooldag beginnen. Ongeveer de helft van de leerlingen vindt de rekenlessen in groep 6 regelmatig onrustig en lawaaierig. In Nederland zijn de ervaringen van de leerlingen echter niet negatiever dan in de omringende landen.

Prestatiegerichtheid

Nederland scoort in vergelijking met de andere TIMSS-landen laag wanneer het gaat om de nadruk die op school door leerkrachten, ouders en leerlingen op leerprestaties wordt gelegd. Een aantal landen, zoals Noorwegen, scoort gelijk met Nederland, maar er is geen TIMSS-land dat hierin lager scoort. Van de Nederlandse leerlingen zit 60% op een basisschool met een gemiddelde prestatiegerichtheid. In Engeland zit 12% van de leerlingen op een school waar de prestatiegerichtheid in TIMSS als zeer hoog wordt bestempeld. In Nederland zijn deze scholen er niet.

Over TIMSS

TIMSS-2019 is in Nederland uitgevoerd door de Universiteit Twente, met financiering via het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). Aan TIMSS-2019 in het primair onderwijs hebben in totaal 58 landen deelgenomen. In Nederland hebben 3355 leerlingen in groep 6, afkomstig van 182 klassen en 112 scholen in het voorjaar van 2019 de TIMSS-toets gemaakt.

Meer informatie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Martina Meelissen van de vakgroep Onderzoeksmethodologie, Meetmethoden en Data-analyse (OMD) van de Faculteit BMS van de Universiteit Twente. Email: m.r.m.meelissen@utwente.nl.

Het Nederlandse rapport is te vinden op: www.timss.nl/publicaties

De internationale uitkomsten zijn te vinden op www.timss.com

drs. J.G.M. van den Elshout (Janneke)
Persvoorlichter (aanwezig ma-vr)