Belletjes die schepen energiezuiniger maken of het geluid terugdringen van heiwerkzaamheden in de zeebodem. Snelle 3D-echo’s die bloedvatproblemen beter op het spoor komen. Slimme optica die luchtvervuiling of materiaalafwijkingen kan meten. Flexibele robots die tomaten kunnen oogsten. Chemische verbindingen die overtollige energie uit wind of zon opslaan. In vijf van de zes ‘Perspectief’-programma’s van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, goed voor een totale investering van 28 miljoen, participeren UT-onderzoekers – twee daarvan worden door UT’ers geleid. Ook spinoffs zoals DEMCON en LioniX zijn goed vertegenwoordigd.
Het financieringsinstrument ‘Perspectief voor de Topsectoren’ beloont gebieden waarin Nederland, in bedrijfsleven en research, sterk is. NWO-TTW (Toegepaste en Technische Wetenschappen) voert dit programma uit in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De nieuwe ronde is aangekondigd tijdens het evenement Teknowlogy op 8 november. NWO steekt 19 miljoen in het programma, 9 miljoen komt van bedrijfsleven en andere organisaties. 57 promovendi en 19 postdocs kunnen aan de slag.
Bij vijf van de zes toegekende projecten is de UT betrokken, in twee ervan ook nog eens als trekker.
Belletjes in maritieme technologie
AQUA- Water Quality in Maritime Hydrodynamics
Welke invloed heeft de samenstelling van water op luchtbellen? We weten dat belletjes, geïnjecteerd aan een scheepswand, het brandstofverbruik van een schip kunnen terugdringen, maar veel labtests zijn gedaan in zoet water. Dit onderzoeksproject, geleid door UT-hoogleraar Detlef Lohse, gaat verder en wil ook het gedrag van bellen in zout water onderzoeken, of in water waarin plankton of verontreinigingen aanwezig zijn. Kennis van deze realistische randvoorwaarden helpt niet alleen bij energiezuiniger scheepvaart, maar bijvoorbeeld ook bij het ontwerpen van gordijnen van belletjes die geluidhinder terugdringen bij heiwerkzaamheden in de zeebodem.
Partners: AkzoNobel, Damen Shipyards Group, IHC Möller-Maersk, Koninklijke Marine, MARIN, Maritiem Kennis Centrum, NIOZ, STX-France, TUD, TNO en Wärtsilä
vaataandoening beter in beeld
Ultrafast Ultrasound Imaging for Extended Diagnosis and Treatmen of Vascular Disease (ULTRA-X-TREME)
Om de kans op ernstige bloedvatproblemen te bepalen, zijn tot nu toe beperkte meetmethoden voorhanden, zoals meting van de doorsnee van een aangetast vat. Soms krijgt een patiënt dan een belastende en risicovolle behandeling die niet nodig is, in andere gevallen wordt juist de ernst niet onderkend. De onderzoekers, geleid door prof. Chris de Korte (UT en Radboudumc) gaan nieuwe 3D echotechnieken ontwikkelen die uiterst nauwkeurig zijn en de bloedstroom in beeld brengen. Het project bundelt kennis van echografische techniek en biomechanica, voor nieuwe opnemers, contrastmiddelen en analysetechnieken.
Partners: ANSYS, Bracco Suisse SA, Catharina Ziekenhuis, Erasmus MC, Harteraad, Mindray, Nederlandse Vereniging voor Vaatchirurgie, Philips Electronics Nederland, Pie Medical Imaging, Radboudumc, Rijnstate Ziekenhuis, TU Delft, TU Eindhoven, TOMTEC Imaging Systems, Vermon SA en Verasonics
Meer informatie uit licht
Synoptic Optics
Optische technieken zeggen iets over de grootte, structuur en samenstelling van het belichte object. Vaak gaat het alleen maar om bijvoorbeeld de intensiteit of de draaiing van de polarisatie. Kunnen we niet alle eigenschappen tegelijk analyseren, en even snel? Dat willen de onderzoekers in ‘Synoptic Optics’ , geleid door de TU Delft weten. De uitgebreidere meting moet zeker zo snel worden als de beperkte meting, en doel is ook om te komen tot een optische bron die snel alle eigenschappen van licht meet met duizenden golflengten tegelijk. De onderzoekers willen dit inzetten in bijvoorbeeld het meten van voedselkwaliteit en luchtvervuiling of het detecteren van minuscule materiaalafwijkingen.
Partners: Airbus, Bronkhorst, Cosine, Demcon, Grass Valley, Holoeye, Holst Centre, KNMI, Lionix, MenloSystems, Nexperia, Radboud Universiteit, Settels Savenije, Sioux, TU Delft, TU Eindhoven, TNO, Universiteit Leiden, UT, UU, VDL, VSL
Flexibele robots in de voedselproductie
Cognitive robots for Flexible Agro Food Technology (FlexCRAFT)
Robots kunnen een grotere rol spelen in de voedselproductie, maar het gaat daar vaak om wisselende omstandigheden en hoge eisen aan hygiëne. Tomaten oogsten, het bewerken van kipproducten of het verpakken van kwetsbare producten zoals chips of koekjes: dat vergt slimme en flexibele robots. Het programme FlexCRAFT, geleid door Wageningen Universiteit & Research, richt zich op robots die de positie van Nederland in de agrofoodsector nog verder kunnen versterken.
Partners: ABB, AgriFoodTech Platform, Aris BV, BluePrint Automation, Cellar Land, Cerescon, Demcon, Festo, GMV, Houdijk Holland, Marel Stork Poultry Processing, Maxon Motor, Priva, Protonic Holland, Rijk Zwaan, TU Delft, TU Eindhoven, Universiteit Twente, UvA, 3DUniversum, Wageningen University & Research
Moleculen bouwen met duurzame elektriciteit
Electrons to chemical bonds (E2CB)
Moleculen maken met elektriciteit, elektrochemie, kan een belangrijke rol spelen in het terugdringen van de CO2-uitstoot in de chemie. Het is op die manier ook mogelijk om overschotten uit wind- en zonneënergie op te slaan in chemische bindingen. De onderzoekers gaan onder meer werken aan de productie van methaan, vloeibare koolwaterstoffen en ammoniak, en aan de omzetting van biomassa in nuttige chemische bouwstenen. Op weg naar 90 procent minder CO2-uitstoot in 2050.
Partners: Avebe, Brightlands, Hyet, Nuon, Proton Ventures, Rijksuniversiteit Groningen, Shell, Smartport, Tata Steel, TU Delft, TU Eindhoven, TNO, Universiteit Leiden, Universiteit Twente, WUR, Yara.
Het zesde project ‘LettuceKnow’, geleid door de Universiteit Utrecht, gaat over het ontwikkelen van gezonde en sterke sla-rassen die bestand zijn tegen veranderende klimaatomstandigheden, plantenziekten en nieuwe kweekcondities. Hierin participeert de UT niet.
Meer informatie: het bericht van NWO-TTW
