Voor het eerst in Nederland hebben twee patiënten die lijden aan epilepsie, in het Medisch Spectrum Twente een klein implantaat gekregen dat volcontinu hersensignalen kan meten. Analyse van deze signalen, met artificial intelligence ontwikkeld aan de Universiteit Twente, helpt vervolgens bij de behandeling. Dit onderzoek gaat zich vooral richten op ‘nervus vagus stimulatie’: welke patiënten hebben hier baat bij, en hoe kunnen de metingen helpen bij de afstelling van de stimulator?
Per jaar krijgen zo’n 14.000 mensen in Nederland de diagnose epilepsie. Er zijn verschillende behandelmethoden, van medicijnen tot hersenchirurgie of ‘deep brain stimulation’. Een andere en veelbelovende behandeling is ‘nervus vagus stimulatie’ (NVS): de patiënt krijgt een implantaat dat iets weg heeft van een pacemaker, met een elektrode die prikkels kan geven aan een zenuw in de hals. Hoewel deze techniek een positief effect laat zien bij 70 procent van de patiënten, is er ook een groep die niet goed reageert op de behandeling.
Continue meting van het EEG gaat helpen bij het vergroten van het inzicht, verwacht neuroloog Michel van Putten van ziekenhuis Medisch Spectrum Twente (MST), die ook hoogleraar klinische neurofysiologie is aan de Universiteit Twente: “We verwachten te kunnen voorspellen hoe goed iemand zal gaan reageren op de nervus vagus stimulatie”.
Meten en stimuleren
De eerste patiënten hebben nu, achter hun oor, onderhuids een kleine elektrode gekregen met een kleine ingreep. Die elektrode ter hoogte van de slaapkwab, een bekende bron van signalen die samenhangen met epilepsie. De elektrode meet dag en nacht en voor een lange tijd, zonder dat de patiënt er hinder van ondervindt. Na twee maanden krijgt de patiënt dan ook een nervus vagus stimulator. Van Putten: “Om de EEG-ritmes voor en na implantatie te kunnen analyseren, passen we artificial intelligence algoritmen toe die we op de Universiteit Twente hebben ontwikkeld. Daarmee hopen we voorspellers te vinden voor de effectiviteit van NVS.” In totaal zullen 40 patiënten deze combinatie van elektrode en stimulator krijgen.
Het is niet alleen voor het eerst in Nederland dat de elektrode, ontwikkeld door het Deense bedrijf UNEEG, wordt geïmplanteerd, ook de combinatie met NVS is nieuw. Behalve een betere behandeling, levert het onderzoek ook nieuwe inzichten op in epilepsie: nog steeds weten we weinig over wat er precies gebeurt in de hersenen.
Pioniers
Van Putten (MST en UT) voert het onderzoek uit samen met zijn collega’s Marleen Tjepkema (technisch geneeskundige, MST), Anne Marthe Meppelink en Jacqueline Ardesch (neurologen, Stichting Epilepsie Instellingen Nederland, Zwolle) en Kuan Kho (neurochirurg MST). De start van het project is mogelijk gemaakt dankzij een subsidie uit het programma Pioneers in Healthcare, waarin het Medisch Spectrum Twente, de Universiteit Twente, de Ziekenhuisgroep Twente, Saxion Hogeschool en het Deventer Ziekenhuis samenwerken.
