HomeNieuwsBorstsparende operatie nu veiliger door magnetische MaMaLoc technologie

Borstsparende operatie nu veiliger door magnetische MaMaLoc technologie

Het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam (Prof. T. Ruers) en de Universiteit Twente (B. ten Haken) ontwikkelden een nieuwe lokalisatietechniek bij borstkanker op basis van magnetisme.

De ingreep bij een zeer vroeg stadium van borstkanker (waarbij de tumor vaak nog erg klein is en lastig te onderscheiden van het omliggende gezonde weefsel) beoogt dezelfde voordelen te hebben als jodiumbronlokalisatie, maar zonder het nadeel van radioactiviteit. De techniek bestaat uit een klein magnetisch zaadje (de MaMaLoc) en een magnetische detector, die  werkt zoals een klinische metaaldetector. De MaMaLoc techniek is haalbaar en veilig, en een veelbelovend niet- radioactief alternatief voor draadgeleide lokalisatie van een vroeg stadium van borstkanker.

Borstkanker wordt steeds vaker in een vroeg stadium opgespoord. Vrouwen met borstkanker willen vaak graag sparend behandeld worden, dus door het grootste deel van de borst intact te laten. De uitdaging is echter: hoe kan de chirurg een klein plekje dat heel erg lijkt op gezond weefsel, accuraat wegnemen tijdens een operatie? Hiervoor zijn lokalisatietechnieken essentieel.

Draadgeleide lokalisatie

Klassiek wordt hiervoor draadgeleide lokalisatie toegepast. Vlak voor de operatie wordt door de radioloog een metalen draad met een anker aan de tip in de tumor gebracht. Deze draad steekt uit de borst. Tijdens de operatie gebruikt de chirurg deze draad als begeleiding om het weefsel rondom de tip van de draad te verwijderen. De draadgeleide techniek is lastig om te leren, pijnlijk voor de patiënt en een grote logistieke uitdaging voor het ziekenhuis, omdat de tijd tussen het plaatsen van de draad en de operatie idealiter zo kort mogelijk moet zijn.

Jodiumbronlokalisatie

Een alternatieve techniek is jodiumbronlokalisatie. Hierbij wordt in plaats van een metalen draad, een klein radioactief zaadje ter grootte van een rijstkorrel in de tumor gebracht. Tijdens de operatie kan de chirurg dit zaadje opsporen met een radioactieve detector en zo continu feedback krijgen of hij of zij nog op de juiste route zit. De techniek werkt beter dan de draadgeleide techniek, maar wordt slechts mondjesmaat toegepast, omdat de procedures voor de implementatie en het gebruik van radioactieve jodiumbronlokalisatie complex, en daardoor te kostbaar zijn voor een hoop ziekenhuizen.

Pilotstudie

“In de pilotstudie (gepubliceerd in het blad: The Breast) hebben we de techniek voor het eerst in vijftien proefpersonen getest en met name gekeken naar de veiligheid (safety) en de haalbaarheid (feasibility) van de techniek”, vertelt UT- wetenschapper ten Haken. “De radioloog plaatste de MaMaLoc én het jodiumzaadje tot dertig dagen voor de operatie in de tumor. Bij vijf proefpersonen maakten we vlak na plaatsing en vlak vóór de operatie een extra mammogram om er zeker van te zijn dat de MaMaLoc op haar plek blijft zitten (niet gaat migreren). Tijdens de operatie vroegen we de chirurg om nog voor het maken van de eerste incisie (snee) te testen of hij de MaMaLoc vanaf de huid kon detecteren met de magnetische detector. Dit was nodig, immers: als de marker vanaf de huid opgespoord kan worden, kan dat ook in een later stadium van de operatie. We informeerden bij de radioloog en de chirurg naar hun tevredenheid over de techniek.”

Meer voordelen, dan nadelen

Zowel chirurgen als radiologen waren gedurende deze 15 procedures tevreden over de techniek en zagen er de voordelen van in. In alle vijftien patiënten konden we de MaMaLoc vanaf de huid detecteren. Er waren ook relatieve nadelen: de marker werkt nog niet goed samen met de MRI-beeldvorming en de chirurg moet iets ander instrumentarium gebruiken.

Amsterdam Science & Innovation Award naar MaMaLoc

UT-promovendus Bram Schermers (technisch geneeskundige MaMaLoc bij het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis) werd uit 65 inzendingen van de Amsterdamse kennisinstellingen en onderzoeksinstituten onlangs verkozen tot winnaar van de Amsterdam Science & Innovation Award 2016.

drs. J.G.M. van den Elshout (Janneke)
Persvoorlichter (aanwezig ma-vr)