Onvermoede combinaties, lef en ‘team science’. Dat zijn de belangrijkste kenmerken van het nieuwe DesignLab dat de Universiteit Twente op 1 september opent, in aanwezigheid van minister Jet Bussemaker van OCW. DesignLab koppelt experts uit biomedische technologie, nanotechnologie en ICT zo vroeg mogelijk aan industrieel ontwerpers en collega’s uit de sociale wetenschappen, bestuurs- en bedrijfskunde. Door die ontmoetingen te stimuleren, zijn sneller oplossingen te vinden voor maatschappelijke issues. Dat maakt DesignLab bovendien tot een nieuw type gesprekspartner voor het bedrijfsleven. De opening vindt plaats tijdens de Opening van het Academisch Jaar, waar ook kunstenaar/designer Daan Roosegaarde spreekt.
Het nieuwe Design Lab van de UT is een internationale werk- en ontmoetingsruimte waar onderzoekers, studenten, ondernemers, business developers, overheden en kunstenaars werken aan creatieve out-of-the-box toepassingen voor nieuwe technologieën. Ze worden er geïnspireerd tot onverwachtse creatieve oplossingsrichtingen voor maatschappelijke en economische uitdagingen. Nieuwe concepten en ideeën worden er op een niet-traditionele manier opgepakt en ontwikkeld, waarna prototypen direct kunnen worden getest. Het DesignLab brengt internationale en regionale partijen samen rond interdisciplinaire innovatieprojecten en geeft ze toegang tot het potentieel aan kennis en talent in en rond de universiteit. Daarnaast heeft het Design Lab de ambitie een nieuw type creatieve en hoog gekwalificeerde ontwerpers op te leiden.
De Universiteit Twente heeft, van meet af aan, een ‘high tech human touch’ profiel: de UT heeft een duidelijke technologische focus, maar mét oog voor de maatschappelijke impact. Dat laatste blijkt niet alleen uit het ondernemende karakter, met honderden succesvolle spinoff bedrijven. Het blijkt ook uit de wetenschap zelf: technologie wordt in het perspectief geplaatst van organisatorische, economische en ethische vragen. DesignLab wordt een ontmoetingsplaats waarin die benadering al heel vroeg wordt gestart. Niet éérst de technologie uit ontwikkelen, om dan pas na te denken over de impact ervan of de marktkansen, maar daar al meteen mee beginnen.
Initiatiefnemer prof.dr. Vanessa Evers hierover: “Maatschappelijke problemen van nu maar ook die van de toekomst, maken duidelijk dat de oplossingen niet alleen technisch van aard kunnen zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan mobiliteit, maar ook aan vergrijzing en ouderenzorg. Een overheidsorganisatie vraagt ons nu al mee te denken over de consequenties van zelfsturende auto’s op onze wegen. Grote ondernemingen willen nu graag op een meer holistische manier naar een probleem kijken dan via de klassieke R&D.” Evers is zelf hoogleraar Human Media Interaction aan de UT, en werkt aan robots met sociale skills.
Techniekfilosoof prof.dr.ir. Peter-Paul Verbeek kijkt in het DesignLab al vroeg mee met technische onderzoekers: “Die technologische ontwikkeling gaat tóch wel door, het heeft geen zin om achteraf met een afkeurende vinger te wijzen. Het is constructiever om vroeg mee te kijken en die filosofische discussie deel te laten uitmaken van het ontwerpproces.”
Industrieel ontwerper dr.ir. Mascha van der Voort zet onder meer Virtual Reality en ‘serious gaming’ in bij projecten zoals het inrichten van een compleet noodhospitaal, formaat zeecontainer: “We krijgen daar niet alleen met de techniek te maken, maar ook met de beleving van de patiënt: hoe ervaart die de zorg? En met de organisatie: daarvoor kun je al scenario’s onderzoeken, voordat er ook maar een prototype staat.”
Waarom het Designlab?
R&D afdelingen van bedrijven richten zich steeds vaker op verbeteringen van bestaande producten: incrementele innovatie met relatief laag risico waarbij de meerwaarde op korte termijn duidelijk is. De ontwikkeling van compleet nieuwe producten is, zelfs rond hun ‘core business’, vooral voor MKB’ers vaak een te grote stap. Met name de maakindustrie staat voor de uitdaging om disruptieve innovaties te realiseren, nieuwe markten te betreden en nieuwe business modellen te ontwikkelen. De netwerken die daarvoor nodig zijn ontstaan typisch niet vanuit een idee, maar het idee ontstaat vanuit een netwerk dat in de juiste omgeving en met de juiste focus bij elkaar is gebracht. Maatschappelijke en economische uitdagingen worden zo op een niet-traditionele manier opgepakt met onverwachtse oplossingsrichtingen. Het DesignLab brengt disruptieve en/of radicale innovatie binnen het bereik van Twentse, nationale en internationale ondernemers, waarbij de ontstane nieuwe concepten en ideeën in context en in de toekomst in experience labs kunnen worden getest.
Door betrokkenheid aan het begin van het ontwerpproces van ethici van de UT en business developers van Kennispark, zullen (technologische) resultaten makkelijker en/of sneller landen in de maatschappij.
