De leergang Digitale Transformatie van de Universiteit Twente (UT), die wordt gegeven bij en in samenwerking met Achmea en de Belastingdienst, leverde recent alweer de tweede lichting ‘alumni’ af. Vijftig deelnemers ontvingen hun certificaat. UT-wetenschappers en collega’s van Achmea en Belastingdienst zetten zich samen in voor ontwikkeling van kennis en vaardigheden die nodig zijn voor de digitale transformatie. De leergang is onderdeel van het Centrum Veiligheid en Digitalisering (CVD) in Apeldoorn, waarin bedrijven en kennisinstellingen samenwerken om een veilige digitale samenleving te creëren.
Achmea en Belastingdienst ondergaan een digitale transformatie. De leergangdeelnemers willen begrijpen waar hun organisaties mee te maken krijgen op deze reis. Ook willen ze reflecteren op wat dit betekent voor de strategie van de organisatie en hun eigen rol hierin. De verbinding maken tussen academische kennis en vaardigheden en de dagelijkse praktijk van de deelnemers is dan ook belangrijk.
Steile leercurve
UT-hoogleraar Maarten van Steen schetst hoe snel de ontwikkelingen in dit vakgebied momenteel gaan en waarom deze leergang relevant is. “De digitale transformatie gaat verschrikkelijk rap en dit is een grote uitdaging voor veel bedrijven en organisaties. De kloof tussen professionals die digitale technologie begrijpen en beheersen en degenen die dat niet doen, wordt groter. De ontwikkelingen gaan sneller dan we kunnen bijhouden. In dit vakgebied ben je niet uitgeleerd na een studie van vier jaar, het gaat altijd door. De leergang is niet puur gericht op kennisoverdracht, maar juist ook op het ontwikkelen van competenties die deelnemers helpen om op die steile leercurve te blijven.”
Voortdurend bijschaven
De leergang in Apeldoorn, die bestaat uit de modules business en IT, data en ethiek, data science en security, is voortdurend in ontwikkeling. De drie partners hebben nauwe afstemming over de doorontwikkeling. De ervaringen van deelnemers worden gebruikt voor doorontwikkeling van het aanbod op leven-lang-leren. Marc-Jan Zeeman, namens de UT betrokken bij de leergang, daarover: “We vragen van de deelnemers actieve participatie en een voortdurende reflectie op inhoud en vorm, zodat we kunnen bijsturen waar nodig. De uitdaging daarbij is om het leerproces zo vorm te geven dat het enerzijds schaalbaar is voor de organisaties, en het tegelijkertijd aansluit op persoonlijke leerbehoeften.”
Pilot: masterclass voor gespreksleiders
Passende werkvorm voor gepersonaliseerd én schaalbaar onderwijs is groepswerk aan de hand van casuïstiek en aanpalend het aanbieden van theorie. Cruciaal hierbij is persoonlijke en gestructureerde begeleiding van de groepen. Aan de leergang werd daarom recent een nieuw onderdeel toegevoegd: een masterclass voor gespreksleiders. Om de hele groep van vijftig deelnemers een intensieve begeleiding te bieden, zijn tien gespreksleiders geworven vanuit Achmea en Belastingdienst. Zij zijn door het DesignLab van de UT getraind in de zogenaamde Responsible Futuring aanpak. De gesprekleiders begeleidden het groepswerk tijdens de module data science van de leergang. De gespreksleiders deden hiermee ook vaardigheden op die nuttig zijn in hun eigen organisaties, bijvoorbeeld voor begeleiding van een community of practice.
Prof. Bernard Veldkamp, kerndocent van de data science module, en Maartje Huinink moderator van het DesignLab van de UT, werken nauw samen om theorie en het groepswerk goed op elkaar aan te laten sluiten. Maartje licht de aanpak rondom Responsible Futuring verder toe: “Het draait vooral om het op een interactieve en creatieve manier samenwerken. Zo verkennen we met elkaar welke toekomst, waarin technologie verweven is met ons dagelijks leven, wenselijk is. De deelnemers interviewden verschillende betrokkenen die een belang hebben in maatschappelijk vraagstukken over data science. Er zijn zelfs Europarlementariërs geïnterviewd. De perspectieven van verschillende stakeholders zijn gebruikt om creatieve oplossingen te bedenken voor maatschappelijke dilemma’s rondom data science. Op die manier zijn verschillende mogelijke toekomstscenario’s verkend en gereflecteerd op wat wenselijk is.”
Toepassing binnen Achmea
Norbert Evers, Agile, LEAN/ SENS en COPC Adviseur bij Achmea, is één van de gespreksleiders binnen deze leergang. Hij hield zich bezig met datagebruik bij fraude. Norbert: “Centraal stond de vraag in hoeverre je openbare data wilt gebruiken, bijvoorbeeld wanneer iemand getagd is via Facebook, voor het bewijzen van fraude. Met Responsible Futuring zijn stakeholders benaderd, belangen verdiept en is samengewerkt aan gebruiksrichtlijnen. Ik vond het boeiend te zien hoe deelnemers standpunten aanpasten en hoe er samenwerking ontstond. Binnen Achmea kan dit worden toegepast op maatschappelijk gevoelige vraagstukken.”
Toepassing binnen de Belastingdienst
Lex Frentz, teamleider van teams voor innovatieve en duurzame softwareontwikkeling bij de Belastingdienst, is één van de gespreksleiders namens de Belastingdienst. Lex onderschrijft de reactie van Norbert: “Ik ben erg enthousiast over de Responsible Futuring aanpak. Het is een creatieve en actieve manier om met respect voor elkaars standpunten een breder begrip en nieuwe inzichten te krijgen. Deelnemers verdiepen zich in de belangen van de stakeholder die ze zelf vertegenwoordigen en van de stakeholders van anderen. Dat leidt op zijn minst tot meer draagvlak en begrip binnen de gespreksgroep zelf. Daarmee is Responsible Futuring een beloftevolle methodiek, zeker als het breder wordt ingezet.”
