BAS BORSJE ONDERZOEKT ‘LEVENDE DIJKEN’
‘Mijn onderzoek gaat over kustbescherming gebaseerd op natuurlijke processen. In andere woorden: ervoor zorgen dat onze voeten droog blijven,’ zegt Bas Borsje, universitair hoofddocent Nature-based Flood Protection aan de Universiteit Twente. Borsje is expert op het gebied van Building with Nature, en meer specifiek: oplossingen die ons helpen tegen zeespiegelstijging.
‘Dit onderzoeksgebied is geïnspireerd door het veranderende klimaat. Tot nu zijn we beschermd door wat we traditionele technische oplossingen noemen: dijken gemaakt van asfalt. Ze werkten altijd goed, maar deze structuren zijn statisch en niet bestand tegen zeespiegelstijging en de toenemende stormkrachten. Deze traditionele dijken veranderen niet, maar slijten en hebben onderhoud nodig. Dat is waarom ik een oplossing wil vinden geïnspireerd door de natuur.’
De voornaamste oplossing zoekt Borsje in de zogenaamde ‘levende dijken’: dijken van gras met drassig land ervoor. Deze draslanden (kwelders genoemd) hebben veel voordelen ten opzichte van traditionele dijken. Ze functioneren voor de kust als buffer bij stormen door de golfkracht te verminderen en stijgen met de zeespiegel mee. Ze passen zich aan het klimaat aan door sediment tot zich te nemen en groeien daardoor bij het stijgen van het water. Dit betekent dat ze er jarenlang liggen en ons beschermen,’ legt de wetenschapper uit. ‘Bovendien geven grasdijken mogelijkheden voor natuurontwikkeling en recreatief gebruik en slaan ze effectief koolstof op, waardoor het ook milieuvoordelen en maatschappelijke voordelen heeft.’
Als kwelders zo’n goeie oplossing zijn, waarom leg je die dan niet overal neer? ‘Om drie redenen,’ antwoordt Borsje. ‘We weten nog niet hoe ze zich houden in extreme weersomstandigheden als hevige stormen. Ten tweede is er niet altijd genoeg ruimte om ze neer te leggen. Het kan zijn dat de dijk omringd is door een haven of bebouwing. En mensen zijn niet altijd op de hoogte van deze mogelijkheid en de voordelen ervan. Daardoor zijn ze niet geïnteresseerd om te investeren in kwelders. De tools en de kennis om deze oplossing te implementeren, ontbreken nog.’
Borsje’s onderzoek focust op alle drie aspecten. Samen met een team ‘stormjagers’ onderzoekt hij in het veld hoe kwelders zich gedurende het jaar gedragen en hoe ze reageren op het weer. Hij wil kennis verzamelen en ontwerprichtingen om levende dijken te realiseren.
Borsje vindt de toepassing van zijn onderzoek belangrijk. ‘Mijn ultieme doel is om de aangelegde levende dijken terug te zien op Google Earth, dat je ze kan observeren vanuit de ruimte. Er zijn genoeg plekken om ze te bouwen, maar we weten nog niet precies hoe. Dat is het doel van mijn onderzoek,’ zegt de wetenschapper. ‘Gezien de zeespiegelstijging en het veranderende klimaat kunnen we niet alleen de traditionele oplossingen toepassen. Het moet geen gevecht zijn tegen de zee, we moeten de natuur juist omarmen. Want die oplossing is veel langer vol te houden.’
ONDERWIJS
Focus op toegepaste onderzoek is een van de belangrijkste boodschappen die Borsje wil meegeven aan zijn studenten. ‘Ik probeer ze te leren om altijd te zoeken naar een link met toepassingen,’ zegt hij. ‘Iedereen kan een boek lezen of een vergelijking oplossen, maar je moet weten hoe je dit gebruikt in je toekomstige carrière. Ik wil dat mijn studenten kritisch zijn en niet alles voor lief nemen. Je mag altijd je eigen oplossing verzinnen. Ik bepaal niet wat de juiste oplossing is, ik wil dat zij een kritische houding aannemen.’ Dankzij deze aanpak won Borsje de prijs ‘Civiele Techniek Leraar van het Jaar 2020’.
Bas Borsje is track coördinator voor alle studenten water techniek en management en de algemene coördinator en docent van het MSc vak Short Waves and Coastal Dynamics en het Bsc vak Fluid Mechanics II.
OVER BAS BORSJE
Bas Borsje is universitair hoofddocent bij de vakgroep Marine and Fluvial Systems aan de faculteit Engineering Technology van de Universiteit Twente. Hij bezit een master in Civil Engineering (cum laude) en een PhD in Ecological Engineering (cum laude), beide aan de Universiteit Twente. Hij ontving de studiebeurzen VENI en VIDI voor op de natuur gebaseerde vloedbescherming en is vanaf 2021 hoofdonderzoeker van het NWA-ORC project ‘Levende Dijken’. Daarnaast is hij gastprofessor aan het Massachusetts Institute of Technology (USA) en aan de Sun Yat-sen Universiteit (China). In 2019 werd hij hoofd van de Young Wadden Academy (YWA), een groep van jonge wetenschappers met focus op de Waddenzee-regio en op de wetenschap en het bestuur van dit UNESCO werelderfgoed.
Persfoto's
Deze persfoto's kunnen zonder copyright restricties worden gebruikt. Wel o.v.v. Fokke Eenhoorn fotografie.