Onderzoek gedrag moleculen rondom membranen
Membranen voor scheidingen kunnen op allerlei manier worden toegepast. Denk aan het verwijderen van microverontreinigingen zoals medicijnresten uit water of eiwitscheidingen in de melkindustrie. Rob Lammertink, professor Soft Matter, Fluidics and Interfaces, houdt zich bezig met dit proces en onderzoekt hoe moleculen zich bewegen in de buurt van het membraan.
‘Een membraan is een soort vlak tussen twee ruimtes waar de ene substantie harder doorheen kan dan de ander’, legt Rob Lammertink uit. ‘Op het moment dat je dingen door een membraam drukt die niet allemaal even snel gaan, krijg je allerlei accumulatie-effecten ofwel ophoping, wat de snelheid van de doorgang beïnvloedt. Als bepaalde stoffen van mengsels worden tegengehouden, dan heeft dat weer effect op het transport van de andere moleculen.’
In het departement Membrane Science and Technology zijn er volgens Lammertink mensen bezig die heel materiaalkundig kijken en nieuwe membranen en membraanmaterialen ontwikkelen. Maar er zijn daarentegen ook mensen die fundamenteel onderzoek doen en het vooral willen begrijpen: waarom gaat het ene molecuul er harder doorheen dan het andere molecuul?
Een van de projecten uit de onderzoeksgroep staat dichtbij huis: de rioolwaterzuivering bij de Grolsch Veste in Enschede. ‘Het water dat normaal in kanalen en rivieren wordt geloosd, is gereinigd door de rioolwaterzuivering. Maar nog steeds zien we daar een lage concentratie van moeilijk afbreekbare microverontreinigingen. Onze technologie houdt verontreinigingen deels tegen, maar laat bijvoorbeeld wel de juiste zouten en mineralen door. We willen de schadelijke stoffen scheiden en terugsturen naar de biologie, zodat dit systeem ook getraind en daardoor steeds beter wordt in het afbreken van die stoffen.’
Volgens Lammertink is het effect van microverontreiniging op het milieu enorm. Dat proces verbeteren is al een enorme stap in de goede richting. ‘Voor de toekomst kun je nóg verder gaan’, zegt hij. ‘Bijvoorbeeld drinkwater maken van gezuiverd rioolwater. Je creëert dan een volledig gesloten waterkringloop die door mensen wordt gebruikt.’ Deze is in zekere zin al gesloten, zegt Lammertink, want je hebt ook drinkwaterbedrijven die hun water uit oppervlaktewater halen. ‘In Twente gebruiken we met name veel grondwater, maar ook daar ontstaan problemen door droogte.’
Onderwijs
Naast zijn werk als wetenschapper geeft Lammertink ook les in membraanvakken en numerieke methodes. ‘Voor die membraanvakken bedenken we vaak opdrachten en ideeën die nauw aansluiten op ons onderzoek’, vertelt hij. Opleiden blijft volgens hem het belangrijkste van wat ze aan het doen zijn. ‘De uitkomst van een onderzoek is mooi als dat nuttig is en toegepast kan worden in de praktijk, maar de professional die je aan de samenleving aflevert is belangrijker dan het proefschrift.’ Volgens Lammertink is de impact daarvan vele malen groter dan een paar jaar onderzoek doen. ‘Dat zie ik meer als een middel dan een doel op zich. We blijven immers een onderwijsinstelling. Het is overigens ook prettig dat veel promovendi in Nederland blijven werken en niet allemaal wegtrekken.’
Over Rob Lammertink
Rob Lammertink (51) studeerde chemische technologie en is nu professor op de faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW) van Universiteit Twente. Hij maakt deel uit van het departement Membrane Science and Technology. In 2016 ontving hij een Vici-beurs van 1,5 miljoen euro. Het bedrag gebruikte hij voor onderzoek naar de menging van vloeistoffen aan de grensvlakken van katalysatoren en membranen. De beurs geeft senioronderzoekers de kans om gedurende vijf jaar hun ideeën verder te ontwikkelen en een eigen onderzoeksgroep op te bouwen.
Persfoto's
Deze persfoto’s mogen gebruikt worden onder vermelding van fotograaf Fokke Eenhoorn.