Geld steken in zorg die zin heeft
Het is haast traditie: tegen het eind van het jaar maken zorgverzekeraars bekend dat de premies komend jaar weer stijgen. Is dat een onvermijdelijk gegeven of zijn er manieren om de zorgkosten in toom te houden? Maroeska Rovers, wetenschappelijk directeur van het Technisch Medisch Centrum, is overtuigd van dat laatste.
Onderzoek vooraf goed of de ontwikkeling van kostbare technologie wel meerwaarde heeft voor de patiënt, luidt haar pleidooi. Rovers zette zichzelf op de kaart met onderzoek naar het gebruik van trommelvliesbuisjes. Die buisjes waren bij kno-artsen in zwang, maar bij het merendeel van de kinderen bleek de middenoorontsteking vanzelf te verdwijnen. Ook het verwijderen van de keel- en neusamandelen bleek weinig efficiënt, becijferde Rovers. Een afname van deze operaties volgde.
Om te voorkomen dat zulke kostbare, inefficiënte ingrepen inburgeren in de zorg, besloot ze haar focus te verleggen naar de ontwikkelingsfase van medische technologie. Liever vooraf bijsturen dan achteraf concluderen dat het beter had gekund. Met stakeholdersanalyses en modellen probeert ze zo vroeg mogelijk te bepalen of nieuwe technologie waardevol is voor een patiënt. Of dat investeren vooral weggegooid geld zou zijn.
‘Ik ben heel kritisch op de Da Vinci-operatierobot die artsen nu veel gebruiken bij het verwijderen van bijvoorbeeld de prostaat of baarmoeder’, zegt Rovers. ‘Ik geloof in robotchirurgie, dat is de toekomst, maar deze robot kost 2 miljoen euro. Dat is verhoudingsgewijs duurder dan de dokter en de robot is niet slechter, maar ook niet zoveel beter dat hij zijn geld terugverdient. Dan moet je je afvragen welk probleem ermee wordt opgelost.’
Bovendien moet je naar het hele plaatje rond een ingreep kijken, zegt Rovers. ‘Bij prostaatkanker zijn de overlevingskansen relatief goed, maar een op de drie patiënten heeft na de operatie last van incontinentie en impotentie. Patiënten leveren in op hun kwaliteit van leven en maken alsnog kosten, bijvoorbeeld voor luiers. Daar moet je vooraf ook over nadenken.’
Door recente Europese regelgeving moeten bedrijven in de gezondheidstechnologie nu vooraf duidelijk maken welk probleem hun product oplost en in hoeverre het de bestaande zorg voor de patiënt verbetert. ‘Ik ben op zich blij dat er nu regels zijn, maar het slaat innovatie ook neer. Terwijl we niet kunnen stilzitten. Nu al werkt 1 op de 6 mensen in de zorg. Met de groeiende zorgbehoefte zou dat naar 1 op de 3 gaan. Dan kan zo niet verder. Dat moeten we oplossen met technologie, maar wel op een efficiënte manier.’
Onderwijs
Maroeska Rovers heeft het lesgeven op een lager pitje gezet na haar benoeming als wetenschappelijk directeur van het Technisch Medisch Centrum van de UT in 2022. Wel begeleidt ze nog promovendi, geeft ze gastcolleges en maakt ze e-learning modules om haar boodschap uit te dragen aan studenten. ‘Ik vind dat het nadenken over de doelmatigheid van nieuwe technologie intrinsiek onderdeel uit zou moeten maken van onze opleidingen. Hoe maak je de wereld een stukje beter?’
Rovers ziet bij de huidige lichting studenten een grote belangstelling voor de duurzame kant van medische technologie. ‘De zorg is een grote vervuiler. Veel materiaal gaat na enkel gebruik op de operatiekamer bij het afval uit vrees voor infecties. Maar moet het echt na één keer weg, vragen studenten zich dan af. Kunnen andere materialen een oplossing bieden? Studenten vinden het vanzelfsprekend om dat aspect ook mee te wegen. Dat vind ik mooi om te zien.’
OVER MAROESKA ROVERS
Maroeska Rovers is sinds medio 2022 wetenschappelijk directeur van het Technisch Medisch Centrum (‘TechMed’) van de Universiteit van Twente, een toonaangevend instituut dat impact heeft op de gezondheidszorg door middel van onderzoek, innovatie en onderwijs. Daarnaast is Rovers hoogleraar medische technologie & innovatie aan het Radboudumc in Nijmegen en bekleedt ze bestuursfuncties bij meerdere (inter)nationale zorgorganisaties die innovatie najagen, zoals Health Innovation Netherlands. Rovers heeft meer dan 250 wetenschappelijke publicaties op haar naam staan, is lid van de KNAW en haalde allerlei prestigieuze onderzoeksbeurzen binnen. Twee keer per jaar geeft ze gastlessen aan scholieren in de hoop ze enthousiast te maken voor wetenschap en technologie.
Persfoto’s
Deze persfoto’s mogen gebruikt worden onder vermelding van fotograaf Fokke Eenhoorn.