Rol immuunsysteem bij verspreiding kwaadaardige cellen
In principe moet ons immuunsysteem in staat zijn om kwaadaardige tumoren tegen te gaan. Maar wat we volgens Kirsten Pondman steeds vaker zien, is dat tumoren goed zijn in het misleiden van het immuunsysteem en het juist gebruiken om zich verder te verspreiden. Met behulp van een Veni-beurs onderzoekt ze dit proces.
Pondman hoopt ze antwoord te vinden op de vragen: welke cellen in het immuunsysteem spelen specifiek een rol bij kankeruitzaaiingen en op welke manier gebeurt dit. Ze had altijd al een grote interesse in de werking van het immuunsysteem. Na haar promotieonderzoek bewoog Kirsten Pondman zich steeds meer in de richting van kankeronderzoek. Ze schreef haar beurs op borstkanker, maar inmiddels is ze ook in contact met een oncoloog die pancreaskanker (alvleesklierkanker) minstens net zo interessant vindt. ‘In principe maakt het soort kanker voor mijn onderzoek niet uit’, vertelt Pondman.
Voor haar onderzoek maakt Pondman gebruik van orgaan-op-een-chiptechnologie en microfluïdica om de effecten van immuuncellen op kankercellen en het vormen van uitzaaiingen in specifieke weefsels te kunnen bekijken. ‘Sommige onderzoekers kijken naar de circulerende tumorcellen en uitzaaiingen die ze bij patiënten kunnen vinden, maar dat is mijn ogen een beetje zoeken naar een speld in een hooiberg. Ook het injecteren van muizen met menselijke tumorcellen is onzin, omdat het immuunsysteem van een muis hiervoor moet worden stilgelegd en het er compleet anders uitziet.’
In de drie jaar die ze heeft gekregen om onderzoek te doen, heeft Pondman zichzelf een aantal doelen gesteld. Haar hoofddoel? In ieder geval laten zien welke immuuncellen een rol spelen bij de verspreiding van kanker en op welke manier ze dat doen. ‘Het is een vrij fundamenteel onderzoek’, legt ze uit. ‘Als we precies weten welke cellen op welke manier een tumor voortstuwen, dan kan er in een later stadium heel specifiek medicatie worden ontwikkeld om dat tegen te gaan.’
Volgens Pondman is het immers meestal niet de primaire tumor die ervoor zorgt dat een patiënt overlijdt. ‘In negentig procent van de gevallen zijn uitzaaiingen hiervan de oorzaak. Dus als we er met behulp van dit onderzoek voor kunnen zorgen dat tumoren minder snel uitzaaien, dan hebben we een heel groot probleem opgelost.’
Onderwijs
Als universitair docent maakt ze nu voornamelijk gebruik van de handjes van bachelor- en masterstudenten voor haar onderzoek. Ze geeft les in onder andere interacties tussen biomaterialen en het immuunsysteem. ‘Heel leuk om te doen’, vertelt ze. ‘Vooral omdat studenten met zulke interessante vragen komen die mij ook weer aan het denken zetten.’ Wat haar kenmerkt is dat ze altijd zo relevant mogelijk wil zijn. ‘Ik stap graag van de basale kennis af en maak een link met wat ik én de mensen om mij heen aan het onderzoeken zijn. Natuurlijk is er wereldwijd veel gaande met betrekking tot kankeronderzoek, maar ik hou het graag dichtbij huis. Juist die afwisseling tussen het doen van onderzoek en mijn kennis overbrengen, maakt mijn werk zo interessant.’
Over kirsten pondman
Kirsten Pondman studeerde biomedische technologie en is nu universitair docent bij de faculteit van Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EEMCS) van Universiteit Twente. In 2022 ontving ze van onderzoeksfinancier NWO een Veni-subsidie van 280.000 euro. Met behulp van dit bedrag onderzoekt ze de rol van het immuunsysteem met betrekking tot het uitzaaien van kwaadaardige tumoren. De beurs geeft pas gepromoveerde onderzoekers de kans om gedurende drie jaar hun ideeën verder te ontwikkelen.
Persfoto's
Deze persfoto’s mogen gebruikt worden onder vermelding van fotograaf Fokke Eenhoorn.