KWF honoreert vier projecten waar UT-onderzoekers bij betrokken zijn. Drie projecten richten zich op patienten met borstkanker, waarbij twee projecten inzetten op het vroegtijdig monitoren van de bijwerkingen van chemotherapie en een ander project inzet op het tijdens de operatie zien of er tumorweefsel achterblijft. Een ander project maakt met geavanceerde weefselkweekmodellen de vroege detectie van alvleesklierkanker mogelijk.
Borstkanker bijwerkingen:
Chemotherapie gaat gepaard met diverse bijwerkingen, die een behoorlijke impact kunnen hebben op de kwaliteit van leven, stress en angst van de patiënt. Het monitoren van deze bijwerkingen is van groot belang. Als bijwerkingen tijdig gemeld worden kan hierop worden ingegrepen of kan de therapie, in overleg tussen arts en patiënt, worden aangepast, bijvoorbeeld door de dosis te verlagen of een overstap naar een ander middel. Het vroegtijdig herkennen en melden van de bijwerkingen kan de kwaliteit van leven verbeteren en kan ondersteund worden door online monitoring. Beide UT-projecten vallen onder de landelijke Borstkanker OnderzoeksGroep (BOOG).
Bijwerkingen-app en FitBit (bijna 1,5 miljoen)
Hoofdaanvrager: Sabine Siesling UT en IKNL
Mede-aanvragers: Sabine Siesling (UT), Stans Drossaert (UT), Agnes Jager (Erasmus Universitair Medisch Centrum); Mark Mulder (Erasmus Universitair Medisch Centrum); Corina van den Hurk (IKNL). Andere betrokken van de UT: Sandra Oude Wesseling, Mathijs van Noordzij, BMS lab.
Een van de twee studieprojecten: de SYMPHA-trial combineert de inzet van de patiënt gerapporteerde bijwerkingen-app met FitBit. Aan de studie doen 28 ziekenhuizen en 454 patiënten met uitgezaaide borstkanker mee. Voor deze patiënten is het behoud van kwaliteit van leven van groot belang, omdat zij niet meer kunnen genezen. Een deel van de patiënten gebruikt een app om minimaal wekelijks bijwerkingen te registreren. De app meldt, als patiënten bepaalde symptoomwaarden overschrijden, wanneer ze contact op moeten nemen met hun zorgverlener. Zo is niet het controlebezoek leidend, maar de klachten die de patiënt ervaart. Daarnaast meet FitBit de gegevens, zoals slaappatroon en bewegingspatronen. De onderzoekers willen naast de app weten of een FitBit bijdraagt aan het vroegtijdig herkennen van bijwerkingen. De onderzoekers verwachten dat de inzet van actieve symptoommonitoring leidt tot een betere kwaliteit van leven en betere zorg. Daarnaast is de inzet van geneesmiddelen mogelijk (kosten-)effectiever.
De UT werkt binnen dit project samen met IKNL (Integraal Kankercentum Nederland), het Erasmus MC, de Radboud Universiteit, Dutch Hospital Data, de Borstkankervereniging Nederland en 23 deelnemende ziekenhuizen.
eChemoCoach (bijna een miljoen)
Hoofdaanvrager: Mathijs Hendriks, Noord West ziekenhuis
Mede-aanvragers: Sabine Siesling (UT), Stans Drossaert (UT),Corina van den Hurk (IKNL)
De Noordwest Ziekenhuisgroep onderzoekt of de eChemoCoach bijdraagt aan betere online monitoring. De eChemoCoach is een digitaal hulpmiddel binnen het elektronisch patiëntendossier. Het geeft advies over bijwerkingen in een vroeg stadium van borstkanker. Patiënten kunnen op elk moment inloggen en hun klachten melden. Ze krijgen vervolgens direct advies zonder tussenkomst van een arts of verpleegkundige. Zorgverleners monitoren de klachten op afstand. Ruim 700 patiënten van 10 ziekenhuizen doen mee aan het onderzoek. Het effect van online monitoring beantwoordt vragen als: worden bijwerkingen eerder opgemerkt? Kan onnodig leed voorkomen worden? Heeft de dosisintensiteit effect op de kwaliteit van leven, op angst en het aantal ongeplande ziekenhuisbezoeken. Als de uitkomsten van het onderzoek positief zijn, wordt de eChemoCoach breder ingezet.
De eChemoCoach is een project van de Noordwest Ziekenhuisgroep, in samenwerking met IKNL, Universiteit Twente, het ErasmusMC, BVN en 10 deelnemende ziekenhuizen.
Borstkanker operaties:
Tijdens een operatie voor borstkanker moet de chirurg opereren op basis van de beelden die zijn gemaakt en soms op basis van markeerpunten in het tumorweefsel. Chirurgen hebben tijdens operatie het probleem dat ze de randen van de tumor vaak niet goed kunnen zien of voelen. Daardoor blijkt nu soms na de operatie dat er nog tumorcellen zijn achtergebleven, en moet de patiënt een extra behandeling krijgen.
Handheld scanner voor chirurgen (1,3 miljoen)
Hoofdaanvrager: Theo Ruers, AVL/NKI en UT
Mede-aanvrager: Ruud Verdaasdonk (UT)
Onderzoekers vanuit AVL/NKI gaan samen met de UT en Tyndall een scanner ontwikkelen die de chirurg in de hand kan vasthouden. Met dit nieuwe apparaat willen de onderzoekers chirurgen de mogelijkheid geven om tijdens de operatie het weefsel te kunnen scannen. Dan kunnen ze gelijk ingrijpen als ze op de snijranden nog kankercellen zien. De scanner combineert echografie en optische spectroscopie, waardoor zowel de structuur als de moleculaire eigenschappen van het weefsel in beeld komen. Met de subsidie van KWF gaan ze de scanner testen op weefsel van borstkankeroperaties.
De Handheld scanner is een project van het AVL/NKI in samenwerking met de UT en Tyndall.
Alvleesklierkanker:
Alvleesklierkanker is de dodelijkste vorm van kanker met een triest overlevingspercentage van 8%. Het leidt tot de dood van meer dan 430.000 patiënten per jaar wereldwijd. De meeste patiënten worden gediagnosticeerd in een laat stadium waarin de tumor onbehandelbaar is. Op dit moment zijn er geen diagnostische middelen beschikbaar om deze kanker in een vroeg stadium op te sporen.
Bio-engineering toolbox voor vroege detectie van alvleesklierkanker
Hoofdaanvrager: Prof. Dr. Jai Prakash (UT)
Medeaanvrager: Dr. Maarten Bijlsma (Amsterdam UMC)
De onderzoekers ontwikkelen driedimensionale (3D) gemanipuleerde modellenom het vroege stadium van kanker na te bootsen. Met behulp van deze in vitro modellen identificeren ze biomarkers die aanwezig zijn in een vroeg tumorstadium met gezonde mensen en met mensen die kanker hebben in een later stadium. Deze biomarkers valideren klinische bloedmonsters. Ze richten zich niet alleen op tumorcellen, maar ook op de micro-omgeving. Ze kweken geavanceerde alvleesklier organoïden in een op maat gemaakt mini-well systeem en de afgescheiden factoren onderzoeken ze met hulp van hun industriële partner Nordic Biosciences in Denemarken. De onderzoekers willen alvleeskliertumorspecifieke biomarkers in een vroeg stadium identificeren die specifiek en gevoelig zijn en naar de kliniek kunnen worden vertaald. De biomarkers vormen een betaalbare diagnostiek voor de vroegtijdige detectie van alvleeskliertumoren bij mensen met een hoog risico.
