Webinar Overheid

Als de coronacrisis ons iets duidelijk heeft gemaakt, dan is het wel de begrensde maakbaarheid van onze hoogontwikkelde samenleving. Lang niet alle risico’s zijn te controleren. De huidige crisis vraagt dus om radicaal anders omgaan met risico’s. Dit start met het (h)erkennen van onze psychologische basisbehoeften. Vanuit een ‘groeimindset’ in een sociaal veilige omgeving kan vervolgens veerkrachtig risicoleiderschap worden ontwikkeld en georganiseerd. Om zo voorbij de crisis te komen, op weg naar een duurzame toekomst.

Bio:
Dr. ir. Martin van Staveren MBA adviseert, doceert en schrijft over realistisch(er) omgaan met onzekerheden, risico’s én kansen. Hij promoveerde op risicomanagement, adviseert op alle niveaus in publieke organisaties en is kerndocent in de Master Risicomanagement. Martin schreef zes boeken, waaronder recent ‘Iedereen risicoleider: waarde realiseren en behouden in een onzekere wereld’.

Gemeente Rheden (en Beuningen)

Mijn rol als burgemeester vertaalt zich voor mij naar een drietal speerpunten:

• als voorzitter van de gemeenteraad én het College van B&W maak ik het mogelijk dat het gemeentebestuur overwogen en heldere besluiten kan nemen die oplossingen bieden en kansen pakken voor de inwoners van mijn gemeente.
• als eerste burger probeer ik onderdeel te zijn van de lokale samenleving en daar waar aan de (openbare) orde mijn verantwoordelijkheid krachtig te nemen.
• als boegbeeld van mijn gemeente behartig ik de belangen van die gemeente naar buiten toe (regionaal of (inter)nationaal) zo goed mogelijk en probeer hierbij de uitgangspunten van governance (samenwerking publieke en private partners) toe te passen.

Stadsregio Arnhem Nijmegen

Ik werk met professionals. Mijn opgave is te zorgen voor een goede en hoogwaardige werkomgeving voor zelfstandige adviseurs en projectleiders. Inspirerend leiderschap met coaching als tool voor verdere ontplooiing van de medewerkers.

Op basis van het stimuleren van intergemeentelijke samenwerking zoek ik naar oplossingen voor problemen of het uitnutten van kansen op het schaalniveau van een stedelijke regio. De samenhang van ruimtelijk-economische, leefbaarheids en mobiliteitsopgaven manifesteren zich meer en vaker op het schaalniveau van stedelijke regio's zoals de stadsregio Arnhem Nijmegen.

Alleen met sterke samenwerkingsverbanden en allianties tussen de overheden, de private sector en intermediaire instellingen en maatschappelijke organisaties kunnen we die opgaven en uitdagingen aan.

Veelvuldige samenwerking met ministeries, andere stedelijke regio's, gemeenten en provincies op bestuurlijk en ambtelijk niveau maken dat ik een scherp en compleet beeld heb van de overheid in al haar geledingen.

Met het regelmatig bezoeken van ons kantoor in Brussel, voeg ik daar kennis van Europa, zowel qua kennis, contacten als inzicht in EU-middelen, aan toe. 

De huidige crisis laat ons zien hoe belangrijk het is om goed voorbereid te zijn op de toekomst. Ondanks dat de toekomst zich niet laat voorspellen, kunnen we met scenarioanalyses wel mogelijke toekomsten beschrijven. En op basis hiervan is de uitdaging om die maatregelen te nemen die zorgen dat de organisatie in tijden van crisis voldoende flexibel is om hierop te reageren. Tegelijkertijd vraagt dit om een robuuste basis. Dit proactief risicomanagement draagt er aan bij om niet in een crisis te belanden, maar veerkrachtig te kunnen reageren op wat de toekomst ons brengt. Binnen elke (overheids)organisatie vraagt dit om een hoog risicobewustzijn en een transparant gesprek over de kansen en risico’s voor de organisatie.

Bio:
Ellen werkt nu ruim twee jaar als strategisch adviseur risicomanagement bij de provincie Zuid-Holland en is recentelijk toegetreden in het bestuur van PRIMO. Zij is gepromoveerd op het proefschrift ‘Knowingly taking risks: investment decision making in real estate development’ en heeft ruim 9 jaar ervaring met risicomanagement in de vastgoed- en infrastructuursector als adviseur bij AT Osborne.

Gert-Jan Ludden studeerde aan de Koninklijke Militaire Academie te Breda. Na zijn studie vervulde hij van 1980 tot 1998 diverse functies binnen de sectoren logistiek en personeel van de Koninklijke Landmacht.

Van 1998 t/m 2011 was hij verbonden aan een organisatie en adviesbureau (Pinpoint) in Delft met specifiek als aandachtsvelden rampenbestrijding, crisisbeheersing en integrale veiligheid

Vanaf 2012 is Gert-Jan Ludden eigenaar van het bedrijf SVDC Advies in Crisisbeheersing te Warnsveld. Naast de uitvoering van vele projecten ook actief in het begeleiden van masterclasses crisisbeheersing voor bestuurders en leden van crisisbeleidsteams alsmede het organiseren van kenniskringen, seminars en symposia rond actuele veiligheidsthema’s. Specifieke aandachtsthema's zijn crisisbeheersing in de zorg- en onderwijssector. Hij schreef diverse artikelen en was regisseur van de boeken Grip op Crisis (2016), Crisisbeheersing Witte Kolom (2018) en Meer Grip op Crisis (2019).

In 2005 is PRIMO opgericht als platform voor kennisdeling. PRIMO heeft de afgelopen jaren op basis van een survey onder publieke managers vijf kernelementen van sturing geïdentificeerd die voor een groot deel de bestuurskracht en het organiserend vermogen bij waardecreatie bepalen. Die kennis is gebundeld, wetenschappelijk gecureerd, onderbouwd en gepubliceerd en is in 2020 voorzien van een dashboard. Het FORTE Framework for Good Governance®.

De vijf elementen van het dashboard:

• Financiën en Compliance.
• Oriëntatie op  en kennis van klant of doelgroep, de eigen gerichtheid op levering.
• Rentmeesterschap, verbindend leiderschap en cultuur in het team.
• Beschikbaarheid van tools, mensen en technieken om te leveren wat wij ons hebben voorgenomen.
• Verbinding met omgeving en stakeholders in samenwerking, oriëntatie en vooral werkende contracten.

Vanuit het Forte Framework for Good Governance® dashboard, het Public Risk Forum en netwerkbijeenkomsten worden de PRIMO leden ondersteund bij de laatste ontwikkelingen binnen het vakgebied risicomanagement. 

Bio:
Frank heeft een brede ervaring binnen de publieke sector. Als NOS verslaggever maakte hij in 2003 de overstap naar de gemeentelijke overheid. Bij de gemeente De Ronde Venen was hij tot 2005 verantwoordelijk voor de communicatie rond de dijkdoorbraak en herstelwerkzaamheden in Wilnis. Bij het ministerie van BZK werkte hij vanaf 2005 als senior communicatieadviseur voor het Expertisecentrum Risico- en Crisiscommunicatie (ERC).

Als directeur/ docent heeft hij bij Crisis-training.nl BV als specialisme de ontwikkeling van een opleidingsprogramma in het vakgebied risico- en crisiscommunicatie (E-learning) vorm gegeven. Vanaf 2019 zijn de werkzaamheden bij Crisis-training.nl BV afgebouwd en voert hij a.i. werkzaamheden uit. Frank Havik heeft vanaf september 2020 Jack Kruf opgevolgd als directeur bij PRIMO Nederland.  

De huidige crisis brengt veel direct en indirect leed, maar ook nieuwe inzichten. Zo ontdek je opeens hoe prettig je woont, hoe waardevol gezondheid is, dat andere manieren van werken ook blijken te kunnen en dat op vakantie in Nederland ook kan, wat is het een prachtig land!. Ik hoop dat een aantal van deze bewustwordingen leiden tot een duurzaam anders denken voor een betere wereld.

Bio:
Dr. H.J. (Henk) Doeleman is strateeg bij de gemeente Rheden en parttime verbonden aan de Universiteit Twente. Henk is ontwikkelaar van de A3 methodiek als een vorm van een ‘agile & lean strategizing’. Van zijn hand verschenen onder andere A3 methodiek (Kluwer, 2009), Leiderschap in planning & control (Vakmedianet, 2014), Leiderschap in de publieke sector (Vakmedianet, 2014), A3 methodiek: Werk- en introductieboek (2020) en straks Naar strategie op één A3 (2021). Momenteel ontwikkelt hij een benadering voor het maken van meer open en data-gedreven keuzes in visie en succesfactoren, en zicht te krijgen op de impact van plannen: A3 online. Ook A3 online ontwikkelen tot een manier van werken voor ‘sustainability reporting’ op basis van internationale richtlijnen en de Sustainable Development Goals van de United Nations heeft zijn aandacht. Zie www.a3methodiek.nl of www.a3online.nl.

VNG Risicobeheer is de kennispartner van gemeenten op het gebied van risicomanagement. Resilience is daarbij een sleutelwoord. Gemeenten zijn veerkrachtig gebleken in de coronacrisis: online dienstverlening en digitaal werken waren snel gefikst. De uitvoering van de Tozoregeling is snel en goed in gang gezet. Ook werken gemeenten met scenario’s om de invloed van corona op alle domeinen in kaart te brengen en hierop in te spelen. VNG Risicobeheer verzamelt en deelt kennis over hoe gemeenten omgaan met de (financiële) gevolgen van corona, het werken met scenario's en met het managen van de risico's. Zo hoeven gemeenten niet alles zelf uit te vinden. VNG Risicobeheer heeft bijvoorbeeld het initiatief genomen voor het Risicoplatform Overheden, een platform waar concerncontrollers en gemeentesecretarissen praktijkervaringen uitwisselen. Het idee is: gezamenlijk de beroepspraktijk van risicomanagement naar een hoger plan brengen. We hebben ook een Werkgroep Resilience waarin gemeenten elkaar inspireren met voorbeelden. Hoe kunnen gemeenten veerkrachtig inspelen op mondiale problemen, zoals corona of extreem weer? In de praktijk van nu spelen gemeenten een essentiële (verbindende) rol om te zorgen dat het leven zo goed mogelijk kan doorgaan, ondanks de coronamaatregelen. Denk aan alternatieve opstellingen voor terrassen, het van werk naar werk begeleiden van mensen, het handhaven van coronaregels etc.

Bio:
Hanke Koelemay (VNG Risicobeheer) is adviseur en inhoudelijk gespecialiseerd in de aanbesteding van collectieve ziektekostenverzekering voor ambtenaren en ze trekt de activiteiten op het terrein van resilience.

De impact van huidige crisis heeft aan de ene kant aangetoond dat de organisatie wendbaar is en om kan gaan met onverwachte zaken. Aan de ene kant is het verbazingwekkend hoe snel het online onderwijs is opgezet en aangeboden. Aan de andere kant moesten we allemaal “schakelen” in het vinden van de juiste werk/ privé balans. Het is bewonderingswaardig hoe iedereen in de organisatie (en in Nederland) in een zeer korte tijd moest schakelen om een en ander te bewerkstelligen.

Bio:

Sinds 2009 werkzaam voor de Technische Universiteit Delft, en enkele jaren bezig met risicomanagement binnen de organisatie. Betrokken bij het evenement vanuit mijn bestuursfunctie bij het GvRM (Genootschap voor Risicomanagement).

Defensie is een veerkrachtige organisatie die is ingericht op het ondersteunen in crisissituaties, waarbij een standaard motto is: “gaat het niet zoals het moet, dan moet het zoals het gaat”, wat de veerkracht in de organisatie illustreert. Maar ook hier geldt: bestaande plannen en werkwijzen zijn aangepast. Andere risico’s doen zich voor: bijvoorbeeld een vergroot online risico en mentale risico’s door thuiswerken. Hierop inspelen is cruciaal. De impact is uitzonderlijk en zal lang te voelen zijn.

Bio:
Karin Bos, arbeidshygiënist en kerndeskundige bij het ministerie van Defensie, werkzaam op het gebied van risico’s met betrekking tot blootstelling aan gevaarlijke stoffen, geluid en fysieke belasting. Adviseert op het gebied van risico’s aan werkvloer, stafafdelingen en werkgevers.

Welke impact de huidige crisis heeft op het managen van risico’s en de veerkracht

Lage impact. Wij zijn aangemerkt als vitale sector, incindent gedreven, kortom het werk gaat gewoon door. Ons werk speelt zich af in het digitale domein. De impact heeft met name wat operationele gevolgen. Dit komt door de reisbeperking en maximale aantallen, 1,5 meter afstand tussen medewerkers en toegang tot gebouwen en locaties of objecten. Hierdoor is de focus niet veranderd evenmin de te managen risico’s.

Bio: 
Sinds oktober 2019 werkzaam als Hoofd assessments bij het Defensie Cyber Security Centrum (DCSC). Het DCSC houdt zicht bezig met de digitale weerbaarheid van Defensie. Mijn afdeling draagt hieraan bij door het uitvoeren van cybersecurityonderzoeken voor Defensie.

Als leidinggevende bij de Integrale Beroepsvaardigheid Trainingen op het Opleidingscentrum van de Koninklijke Marechaussee word ik geconfronteerd met allerlei ‘nieuwe’ risico’s. Het werkveld is betiteld als een ‘essentieel’ werkveld. De geldende maatregelen zijn soms moeilijk te hanteren en als het niet anders kan, mag er zelfs van afgeweken worden. Dit terwijl men elke week wel vanuit heel Nederland samen komt voor de opleiding. Het zo veilig mogelijk werken en hierbij rekening houden met de risico-perceptie van de medewerker en de studenten is dan ook een constante uitdaging. Ook zorgen de maatregelen die wel gehanteerd kunnen worden ook voor eigen risico’s. Daar waar de instructeurs normaal allemaal elke dag aanwezig zijn, komt men nu alleen als ze op les staan. Het verliezen van betrokkenheid en motivatie is een risico wat ontstaat.  Ook iedereen te horen en van de juiste informatie te voorzien lukt niet altijd even goed. Lastig in deze onzekere tijd waarin constant om duidelijkheid wordt gevraagd. 

Bio:

Ik ben Richard Huisman, 46 jaar, samenwonend in Ugchelen en vader van 2 dochters, Teamleider bij de Koninklijke Marechaussee en inmiddels meer dan 20 jaar werkzaam binnen het hoogste spectrum van geweldsbeheersing en Hoog Risico Bewaken Beveiligen.  De KMar, sterk op veiligheidsgebied, adaptief en flexibel en in staat snel op veranderende dreigingen in te springen en daardoor een betrouwbare partner voor de politiek.

De crisis heeft grote impact op ons leven, dit brengt veel veranderingen en uitdagingen met zich mee. De veerkracht van organisaties hangt nu nog meer samen met het strategisch snel kunnen schakelen aan de hand van deze veranderingen. Hierdoor werk ik met de uitdagingen van vandaag aan het bereiken van doelen en duurzaamheid in de veranderende wereld van morgen. 

Bio:
Cynthia Wertwijn is voor haar master aan de Universiteit Twente afgestudeerd in de samenwerking tussen afdelingen. Dit past ze toe in haar start-up en daarvoor als projectmanager bij gemeenten. Haar doel is om lange termijn toegevoegde waarde te leveren. Dit doet ze door mensen bij elkaar te brengen, hulpmiddelen te bieden voor strategische bedrijfsplannen en de verbinding te leggen tussen mens en IT. Een voorbeeld hiervan is A3 online.