Veiligheidssector

After the crisis: implicaties voor Risk & Resilience voor de Veiligheidssector

Presentaties & Webinar

Rapportage

Het thema van 2020 is de pandemie Covid-19, met als centrale vraag: ‘After the crisis?! Implications for managing Risk & Resilience’. In de sector Veiligheid is gekeken naar de Nederlandse cultuur in relatie tot crisisbeheersing, hoe gestroomlijnd de crisisbeheersing verloopt en het boeken van resultaat met regels.

Opzet van het programma

De sprekers moeten allen in hun functie omgaan met de pandemie. Voor de webinar van sector Veiligheid zijn de sprekers ingegaan op drie stellingen, waarop ze van hun dagelijkse praktijk tijdens de crisis hebben gereflecteerd. De stellingen waren:

  1. De Nederlandse cultuur van consensus en draagvlak creëren is niet geschikt voor crisisbeheersing.
  2. De “Commander’s Intent” (wat is het doel) van deze regering is onvoldoende duidelijk voor de uitvoerende veiligheidsregio’s. Hierdoor ontstaan verschillen in de uitvoering (het hoe) door interpretatieverschillen en onduidelijkheid over wat wel en niet kan en verschillen tussen regio’s.
  3. Het resultaat van de maatregelen is afhankelijk van het volgen van de regels. Hoe bereik je het beste resultaat? Door overtuiging of handhaving, en in hoeverre is dat mogelijk?

resultaat 

De belangrijkste conclusies voor stelling 1 waren:

Het is lastig sturen tussen voorzorgsprincipes en economische belangen. Experts zijn leidend, andere actoren worden wel geraadpleegd maar beslissen niet mee. Uit het verleden blijkt dat experts het voortouw moeten nemen.

Er is vaak weinig zicht op waar we precies uitkomen met de maatregelen. Er is sprake van onzekerheid dat we oplossen met maatregelen die satisfizing zijn (een samentreksel tussen satisfying en suffycing). Besluitvorming is geen polderen. Aanbevelingen en adviezen worden gegeven doordat daar geen wettelijke basis voor is. Het resultaat werd in de eerste helft van 2020 behaald door zachte aanbevelingen.

Een eensgezinde noodverordening is lastig. In Nederland zijn veel gezaghebbers, dat is typisch voor de Nederlandse crisismanagement. Hoogwaardige rationele besluiten zijn vaak niet mogelijk tijdens crises. Eerst is er een ordeperspectief (flatten de curve, bedreiging zo snel mogelijk wegnemen), daarna gaat dat iets meer over naar conflictperspectief, een fase waarin zaken geregeld kunnen worden. Dat kan ook omdat het zo lang duurt. Lokaal maatwerk blijkt soms lastig.

 

Voor stelling 2 zijn de belangrijkste conclusies:
De Commanders intent is onvoldoende duidelijk. Er is ruimte nodig voor improvisatie. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om te verschillen in de uitvoering in de regio’s (zoals in Bathmen gedaan is), maar het kost soms moeite om dit goed uit te leggen op decentraal niveau. Soms wordt het hoe heel gedetailleerd ingevuld (bijvoorbeeld met een alocoholverbod). Dan is het belangrijk dat het doel ook heel scherp is. Het liefst wil je op decentraal niveau beleid steunen, maar dan moet het doel wel scherp zijn en niet alleen tussen de regels door te lezen zijn.

Een vraag die overbleef was: Welke end-state hebben we voor ogen? Willen we terug naar waar we waren of willen we een end-state die ons verder brengt?

De 3e stelling brengt tot slot de volgende conclusies:

Er vindt weinig samenwerking plaats tussen overheid en private diensten. Gegeven onze cultuur kunnen we niet iedereen tevreden houden. Het hebben van minder regels is niet perse minder doeltreffend. De regels moeten wel heel helder zijn. Zolang het uitlegbaar is, zijn mensen bereid zich erop aan te laten spreken. Agressiviteit neemt bijvoorbeeld toe naarmate regels onduidelijker worden. Regels, overtuiging en handhaving heb je allemaal nodig, het is lastig te zeggen welke het zwaarst weegt.

Acties

Het loont om de mogelijkheden voor meer Publiek-Private Samenwerking te onderzoeken, om zo effectiever te kunnen zijn. Daarnaast is het aanbevolen om regels helder weg te zetten en toe te lichten voor draagvlak.

Voor de langere termijn kan het verschil in objectieve en subjectieve beleving van Veiligheid onderzocht worden. Het voorzorgsprincipe van Bathmen kan ten koste gaan van de lokale economie. Operatie geslaagd, patiënt overleden.

Tot slot zijn er zijn kansen om bij een betere samenleving dan voorheen uit te komen. Mogelijk zijn er nog andere doelen te realiseren bij het herstel naar een “nieuw normaal”.

Reflectie

Het waren interessante sprekers die vanuit verschillende invalshoeken, vanuit tactisch en strategisch perspectief, de stellingen hebben benaderd. De conclusies geven de verschillende perspectieven vanuit verschillende rollen goed weer.

Een mooi inzicht was dat de pandemie ook kansen brengt. Willen we terug naar wat we als normaal beschouwen of willen we een nieuwe, verbeterde normaal. Thuiswerken en de ondersteuning dat daarbij hoort hebben een vogelvlucht genomen en worden inmiddels gewoonte.

Teamleden & Sprekers

Spreker
Prof. René Torenvlied

René Torenvlied is als hoogleraar Publiek Management verbonden aan de Universiteit Twente en opleidingsdirecteur van de opleidingen op het gebied van Bestuurskunde. Daarnaast is hij voorzitter van de Wetenschappelijke Board van de gemeente Enschede. Eén van zijn wetenschappelijke onderzoeksthema’s is veiligheidsstudies en crisismanagement. Hij gaf leiding aan de evaluatie nationale crisisbeheersingsorganisatie vlucht MH17 en adviseerde onlangs de gemeente Enschede over wederopbloei van de stad na de coronacrisis. Een recent interview over de huidige crisis is hier te lezen. 

Ard van der Steur

Ard van der Steur begon zijn carrière als advocaat bij het internationale advocatenkantoor NautaDutilh in Rotterdam waar hij salaried partner werd. Vervolgens doceerde hij aan de Universiteit Leiden. Hij was medeoprichter van het advocatenkantoor Legaltree in 2008. Zijn politieke carrière begon in Warmond waar hij 12 jaar gemeenteraadslid was, in 2010 parlementslid werd en onder meer woordvoerder van justitie was voor zijn partij. Hij was vice-voorzitter van de commissie buitenlandse zaken en lid van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. In 2015 werd hij door de Koning beedigd als minister van Veiligheid en Justitie en was hij voorzitter van de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken van de Europese Unie tijdens het Nederlandse voorzitterschap. Sinds april 2019 is hij voorzitter van de Nederlandse Veiligheidsbranche.

Prof. dr. Peter Bos

Prof. Dr. Peter L.J. Bos (’s-Gravenhage, 1959) is sinds 2013 algemeen directeur en secretaris van de Veiligheidsregio Utrecht (VRU). Hij werd opgeleid tot officier der infanterie aan de KMA (promotie 1981) en volgde de cursus Hogere Militaire Vorming aan de toenmalige Hogere Krijgsschool in 1990 en 1991. Hij vervulde zijn operationele militaire functies als pelotonscommandant in Libanon (1982) en compagniescommandant.      

Hij werd in 1999 via Buitenlandse Zaken uitgezonden naar Albanië voor de OVSE. Daarna werkte hij korte tijd als promovendus, totdat hij in 2001 de overstap maakte naar de civiele wereld van crisisbeheersing en rampenbestrijding.

Peter Bos studeerde bestuurskunde aan de Universiteit Leiden en promoveerde in 2003 bij professor Paul ’t Hart en professor Sjo Soeters op onderzoek naar de strategische crisisbesluitvorming rond de opvang van grote aantallen vluchtelingen in aangrenzende gastlanden in de context van een complex emergency (Crisis Management in a Crowded Humanitarian Space: The Politics of Hosting Refugee Influxes). Behalve directeur van meerdere veiligheidsregio’s, was hij directeur publieke gezondheid van de GGD regio Utrecht en National Commander van het Nederlandse Urban Search and Rescue Team (USAR.NL). In die hoedanigheid was hij eindverantwoordelijk voor de Nederlandse inzet bij de grote internationale reddingsoperatie in Nepal, na de aardbeving in 2015. Sinds 2002 is hij ook gemeentelijk en regionaal commandant van de brandweer, opgeleid tot commandeur brandweer 

Peter Bos is in juni 2018 benoemd tot bijzonder hoogleraar Crisisbeheersing en Nationale Veiligheid aan de NLDA, Faculteit Militaire Wetenschappen, vakgroep Krijgswetenschappen. Hij richt zich in zijn onderzoek op de plaats, taken en strategische betekenis van de krijgsmacht in het domein van Nationale Veiligheid en de daaruit voortkomende interactie met de civiele partners in crisisbeheersing.

Kevin Wolters

Kevin Wolters is momenteel als operationeel leider verbonden aan het Landelijke Operationeel Team-Corona (LOT-C). Dit team, wat specifiek is opgericht aan het begin van de crisis, ondersteunt en verbindt Rijk en regio’s en fungeert als informatieknooppunt voor beide niveaus. Kevin startte zijn carrière op de Koninklijke Militaire Academie, haalde zijn rode baret en vervulde enkele officiersfuncties bij de infanterie van de luchtmobiele brigade. Kevin studeerde af op het gebied van leiderschap en management van personeel. Ook werd hij uitgezonden naar Bosnië, Afghanistan en Irak. Na 8 jaar defensie stapte hij over naar de brandweer en volgde de voltijdopleiding tot brandweermanager. Hierna was hij ruim 13 jaar werkzaam binnen de veiligheidsregio Limburg-Noord. Kevin vervulde gedurende deze periode diverse operationele functies en was in de laatste periode verantwoordelijk voor de brandweerorganisatie van Limburg-Noord. Kevin Wolters verzorgt regelmatig trainingen (publiek en privaat) op het gebied van leiderschap en effectieve teamsamenwerking onder (operationele) crisisomstandigheden.

Ron de Wit

Mijn naam is Ron de Wit en ben werkzaam bij Veiligheidsregio Twente als plaatsvervangend commandant brandweer. Na een studie chemische technologie aan de UT ben ik werkzaam geweest als adviseur industriële veiligheid. Na een korte periode als brandweervrijwilliger stapte ik in 2000 over naar de toenmalige regionale brandweer Twente als officier risicobeheersing. Daar volgde ik in 2002-2003 aan de brandweeracademie te Arnhem de voltijd/deeltijd opleiding tot brandweerofficier en aansluitend in 2005-2007 de master of crisis and disaster management (MCDM). In de periode 2010 – 2012 was ik projectleider voor het proces om 14 gemeentelijke brandweren in Twente om te vormen tot één organisatie. Na de vorming van brandweer Twente in 2013 werd ik plaatsvervangend commandant. Daarbij heb ik vanaf 2002 ook in een aantal operationele brandweerfuncties gewerkt zoals adviseur gevaarlijke stoffen, (hoofd)officier van dienst en commandant van dienst.

Vanaf februari 2020 één van beide operationeel leiders voor de crisisorganisatie COVID-19 van veiligheidsregio Twente.

Bert Oostdam
  • Bert Oostdam heeft een achtergrond in financieel en administratief management in een internationale omgeving.
  • Het beheer van de verzekeringsportefeuille leidde tot belangstelling voor risicomanagement en uiteindelijk tot de Registeropleiding. Corporate risk manager was de logische volgende stap.
  • In 2017 gestart met Oostdam-Advies B.V. en vanaf 2018 partner in “Risk en Sport”.
  • Bert is voorzitter van het Genootschap voor Risicomanagement.
  • Prof. René Torenvlied - Hoogleraar Publiek Management, Universiteit Twente

    René Torenvlied is als hoogleraar Publiek Management verbonden aan de Universiteit Twente en opleidingsdirecteur van de opleidingen op het gebied van Bestuurskunde. Daarnaast is hij voorzitter van de Wetenschappelijke Board van de gemeente Enschede. Eén van zijn wetenschappelijke onderzoeksthema’s is veiligheidsstudies en crisismanagement. Hij gaf leiding aan de evaluatie nationale crisisbeheersingsorganisatie vlucht MH17 en adviseerde onlangs de gemeente Enschede over wederopbloei van de stad na de coronacrisis. Een recent interview over de huidige crisis is hier te lezen. 

  • Ard van der Steur - Voorzitter Nederlandse Veiligheidsbranche

    Ard van der Steur begon zijn carrière als advocaat bij het internationale advocatenkantoor NautaDutilh in Rotterdam waar hij salaried partner werd. Vervolgens doceerde hij aan de Universiteit Leiden. Hij was medeoprichter van het advocatenkantoor Legaltree in 2008. Zijn politieke carrière begon in Warmond waar hij 12 jaar gemeenteraadslid was, in 2010 parlementslid werd en onder meer woordvoerder van justitie was voor zijn partij. Hij was vice-voorzitter van de commissie buitenlandse zaken en lid van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. In 2015 werd hij door de Koning beedigd als minister van Veiligheid en Justitie en was hij voorzitter van de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken van de Europese Unie tijdens het Nederlandse voorzitterschap. Sinds april 2019 is hij voorzitter van de Nederlandse Veiligheidsbranche.

  • Kevin Wolters - Operationeel leider Landelijk Operationeel Team Corona (LOT-C), IFV

    Kevin Wolters is momenteel als operationeel leider verbonden aan het Landelijke Operationeel Team-Corona (LOT-C). Dit team, wat specifiek is opgericht aan het begin van de crisis, ondersteunt en verbindt Rijk en regio’s en fungeert als informatieknooppunt voor beide niveaus. Kevin startte zijn carrière op de Koninklijke Militaire Academie, haalde zijn rode baret en vervulde enkele officiersfuncties bij de infanterie van de luchtmobiele brigade. Kevin studeerde af op het gebied van leiderschap en management van personeel. Ook werd hij uitgezonden naar Bosnië, Afghanistan en Irak. Na 8 jaar defensie stapte hij over naar de brandweer en volgde de voltijdopleiding tot brandweermanager. Hierna was hij ruim 13 jaar werkzaam binnen de veiligheidsregio Limburg-Noord. Kevin vervulde gedurende deze periode diverse operationele functies en was in de laatste periode verantwoordelijk voor de brandweerorganisatie van Limburg-Noord. Kevin Wolters verzorgt regelmatig trainingen (publiek en privaat) op het gebied van leiderschap en effectieve teamsamenwerking onder (operationele) crisisomstandigheden.

  • Prof. dr Peter Bos - Algemeen directeur-secretaris Veiligheidsregio Utrecht. Bijzonder hoogleraar crisisbeheersing en nationale veiligheid NLDA

    Prof. Dr. Peter L.J. Bos (’s-Gravenhage, 1959) is sinds 2013 algemeen directeur en secretaris van de Veiligheidsregio Utrecht (VRU). Hij werd opgeleid tot officier der infanterie aan de KMA (promotie 1981) en volgde de cursus Hogere Militaire Vorming aan de toenmalige Hogere Krijgsschool in 1990 en 1991. Hij vervulde zijn operationele militaire functies als pelotonscommandant in Libanon (1982) en compagniescommandant.      

    Hij werd in 1999 via Buitenlandse Zaken uitgezonden naar Albanië voor de OVSE. Daarna werkte hij korte tijd als promovendus, totdat hij in 2001 de overstap maakte naar de civiele wereld van crisisbeheersing en rampenbestrijding.

    Peter Bos studeerde bestuurskunde aan de Universiteit Leiden en promoveerde in 2003 bij professor Paul ’t Hart en professor Sjo Soeters op onderzoek naar de strategische crisisbesluitvorming rond de opvang van grote aantallen vluchtelingen in aangrenzende gastlanden in de context van een complex emergency (Crisis Management in a Crowded Humanitarian Space: The Politics of Hosting Refugee Influxes). Behalve directeur van meerdere veiligheidsregio’s, was hij directeur publieke gezondheid van de GGD regio Utrecht en National Commander van het Nederlandse Urban Search and Rescue Team (USAR.NL). In die hoedanigheid was hij eindverantwoordelijk voor de Nederlandse inzet bij de grote internationale reddingsoperatie in Nepal, na de aardbeving in 2015. Sinds 2002 is hij ook gemeentelijk en regionaal commandant van de brandweer, opgeleid tot commandeur brandweer 

    Peter Bos is in juni 2018 benoemd tot bijzonder hoogleraar Crisisbeheersing en Nationale Veiligheid aan de NLDA, Faculteit Militaire Wetenschappen, vakgroep Krijgswetenschappen. Hij richt zich in zijn onderzoek op de plaats, taken en strategische betekenis van de krijgsmacht in het domein van Nationale Veiligheid en de daaruit voortkomende interactie met de civiele partners in crisisbeheersing.

  • Ron de Wit - Plaatsvervangend commandant brandweer Veiligheidsregio Twente

    De huidige COVID-19 crisis doet een groot beroep op de veerkracht van de veiligheidsregio. Voorheen een relatief onbekende organisatie die nu al ruim 7 maanden het middelpunt vormt van de regionale crisisbeheersing van de corona-crisis. Brandweer is een vitaal proces en moet geborgd blijven. Ploegen van 6 mensen in een brandweerauto in combinatie met 1,5 meter en thuis werken vereist veerkracht. Ook de crisisorganisatie die ontworpen is voor een korte acute actie, moet inmiddels 7 maanden bemenst worden. Ook nog eens met inhoud die bij andere crisis niet vaak voorkomt: toezicht en handhaving, landelijke aanwijzingen voor noodverordeningen en claims. Dat gebeurt samen met de Twentse gemeenten en vereist flexibiliteit van mensen.

    Bio:

    Mijn naam is Ron de Wit en ben werkzaam bij Veiligheidsregio Twente als plaatsvervangend commandant brandweer. Na een studie chemische technologie aan de UT ben ik werkzaam geweest als adviseur industriële veiligheid. Na een korte periode als brandweervrijwilliger stapte ik in 2000 over naar de toenmalige regionale brandweer Twente als officier risicobeheersing. Daar volgde ik in 2002-2003 aan de brandweeracademie te Arnhem de voltijd/deeltijd opleiding tot brandweerofficier en aansluitend in 2005-2007 de master of crisis and disaster management (MCDM). In de periode 2010 – 2012 was ik projectleider voor het proces om 14 gemeentelijke brandweren in Twente om te vormen tot één organisatie. Na de vorming van brandweer Twente in 2013 werd ik plaatsvervangend commandant. Daarbij heb ik vanaf 2002 ook in een aantal operationele brandweerfuncties gewerkt zoals adviseur gevaarlijke stoffen, (hoofd)officier van dienst en commandant van dienst.

    Vanaf februari 2020 één van beide operationeel leiders voor de crisisorganisatie COVID-19 van veiligheidsregio Twente.

  • Bert Oostdam - Eigenaar Oostdam-Advies

    Bio:

    • Bert Oostdam heeft een achtergrond in financieel en administratief management in een internationale omgeving.
    • Het beheer van de verzekeringsportefeuille leidde tot belangstelling voor risicomanagement en uiteindelijk tot de Registeropleiding. Corporate risk manager was de logische volgende stap.
    • In 2017 gestart met Oostdam-Advies B.V. en vanaf 2018 partner in “Risk en Sport”.
    • Bert is voorzitter van het Genootschap voor Risicomanagement.

  • Arnold Schippers - Teamleider Koninklijke Marechaussee

    Als we het hebben over het blijven uitvoeren van de operationele taken binnen de Koninklijke Marechaussee heeft de crisis vooral impact op het dilemma; het volgen van richtlijnen om besmetting te voorkomen vs. de werkprocessen met het waarborgen van de veiligheid. Het managen van risico’s zit hem vooral in deze afweging. De veerkracht zit in de flexibiliteit van de organisatie om elders in andere taakvelden te worden ingezet en/of snel te kunnen schakelen binnen eigen operatie.    

     Bio:

    Mijn naam is Arnold Schippers en ben werkzaam als teamleider binnen de Koninklijke Marechaussee. Primair aangesteld om een team te formeren voor de opening luchthaven Lelystad Airport. Mede door de impact van de crisis zorgt het ervoor dat ik momenteel bezig om het team elders in te zetten binnen het domein Mobiel Toezicht en veiligheid aan de binnengrenzen.

  • Ludolf Prins - Arbeidshygiënist & Hoger Veiligheidskundige Coordinatiecentrum Expertise Arbeidsomstrandigheden en Gezondheid

    De huidige crisis noopt ons tot het uitvinden van digitaal werken. Zonder voorbereidingstijd. En dan blijkt dat collega’s vindingrijk zijn en concepten als ‘werkoverleg’ en andere vormen van communicatie van de een op de andere dag anders verlopen zonder al teveel kwaliteitsverlies. En blijkt dat we ons snel aan kunnen passen aan het digitaal en plaats onafhankelijk werken. In dat licht wakkert de crisis onze veerkracht aan.

    Bio:

    • Arbocoördinator bij het Coördinatiecentrum Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid (CEAG) van Defensie, hoger veiligheidskundige, arbeidshygiënist en technisch bedrijfskundige. 
    • Ruime ervaring met het ontwikkelen, implementeren en evalueren van arbobeleid.
    • Doorlopend op zoek naar nieuwe inzichten voor verbetering van fysieke en sociale veiligheid en beleid dat draagvlak heeft en effectief is.
    • Beleid dat minder zwaar op systeemdenken leunt, maar wel met gevoel van eigenaarschap in de gehele organisatie.
  • Michael de Kock - Head Environmental Affairs Royal Netherlands Army Staff

    Effecten van de crisis:

    • minder motivatie bij het personeel doordat ze minder op de werkvloer aanwezig zijn. 
    • meer werkdruk doorgaat vergaderingen meer back to back worden gepland dan bij live contact. 
    • minder scheiding werk privé doordat mensen ervaren dat je nu 24 uur per dag bereikbaar bent door het verdwenen zijn van de fysieke begrenzing van de werkplek. 
    • dientengevolge meer uitval in het team.  

     

Chat offline (info)
Om deze functionaliteit te gebruiken:
Accepteer cookies