Aan de Universiteit Twente bedachten onderzoekers Juliet Haarman, Kostas Nizamis, Emiel Harmsen en Armağan Karahanoğlu een creatief idee: gebruik alledaagse voorwerpen als hulpmiddelen om mensen te helpen herstellen. Dit transformeert aledaagse huishoudelijke voorwerpen in slimme handtrainingsobjecten.
"We begonnen in 2019 met een focus op draagbare robotica", zegt Haarman, "maar we realiseerden ons al snel dat we het makkelijker konden maken door dingen te gebruiken die mensen al in huis hebben." Deze aanpak richt zich op handrevalidatie, met name voor patiënten met een beroerte die hun polsbeweging moeten behouden of herwinnen. De onderzoekers werkten samen met Roessingh Research and Development, Roessingh Revalidatiecentrum, Hankamp Rehab, ZGT en Saxion Hogeschool om deze tools samen met patiënten en fysiotherapeuten te ontwikkelen.
Van tandenborstel tot koffiebeker
Het team keek naar alledaagse voorwerpen zoals je tandenborstel, een placemat of koffiekopje om te zien hoe ze ook als hulpmiddel voor lichaamsbeweging konden dienen. "We vroegen patiënten en experts welke objecten het gemakkelijkst te gebruiken zouden zijn", legden de onderzoekers uit. Het doel was om hulpmiddelen te maken die nuttig maar niet frustrerend zijn.
Neem bijvoorbeeld de tandenborstel. Om de rotatie van de pols te trainen, ontwikkelde het team een borstel die draait tijdens het gebruik. "De tandenborstel stimuleert je om een paar polsbewegingen te maken, waardoor je poetsroutine verandert in een minipolstraining. Het is een vorm van training die het makkelijker maakt om de aangedane hand en pols van patiënten te gebruiken." Op dezelfde manier moedigen kleurrijke LED's in een placemat patiënten aan om specifieke handbewegingen uit te voeren door rond te dansen als een zwerm kleine elfjes die je precies te laten zien waar je je kopje moet plaatsen.
Mensgericht ontwerp
Een eerdere versie van de placemat – een groot houten blok met kleine LED-schermen – liet smileygezichten zien als de beker correct was geplaatst. "Maar daarmee leek het op een wedstrijd, en dat had ook nadelen. Mensen raakten na een tijdje uitgekeken op het spel. Daarom hebben we het opnieuw ontworpen om subtieler te zijn, zodat het de drinkactiviteit zelf niet onderbreekt."
Het ontwerp van de koffiebeker is aangepast na de eerste feedback. Vroege versies vroegen om te knijpen in een glazen beker met lampjes die feedback gaven, maar gebruikers vonden het onnatuurlijk en waren bang dat het glas zou breken. "We zijn overgestapt op een roestvrijstalen beker en hebben de grijpbewegingen natuurlijker laten aanvoelen." Deze veranderingen laten zien hoe belangrijk het is om te luisteren naar feedback van gebruikers.
Testen in echte huizen
De onderzoekers beginnen snel met kleine proeven met patiënten met een beroerte thuis. Over een periode van vier weken houden ze bij hoe vaak mensen de tools gebruiken en voor hoe lang. "Ons eerste doel is om te zien of mensen deze objecten daadwerkelijk gebruiken. Als we dat weten, kunnen we testen of ze net zo goed werken als traditionele oefeningen."
De potentiële impact van deze tools reikt verder dan het lab. De onderzoekers hopen veel verschillende hulpmiddelen voor verschillende mensen te maken. "Iemand die veel kookt, kan bijvoorbeeld een spatel gebruiken voor oefeningen, terwijl een computergebruiker baat kan hebben bij een speciale muis." Door herstel onderdeel te maken van het dagelijks leven, kunnen deze hulpmiddelen het voor patiënten gemakkelijker en aangenamer maken om zich aan hun routines te houden.
Een nieuwe manier om te genezen
Dus, wat als je ochtendkoffie of het poetsen van je tanden je zou kunnen helpen genezen na een beroerte? Dankzij deze innovatieve onderzoekers is het niet alleen een mogelijkheid, het wordt een realiteit. Deze hulpmiddelen hebben het potentieel om revalidatie te transformeren, het een intuïtief en integraal onderdeel van het leven te maken en hoop te brengen aan talloze patiënten over de hele wereld.
