De kern van dit proces is de Bloeddonordienst, een kleinschalig bloeddonatie-initiatief van de Universiteit Twente. De dienst levert bloedmonsters aan onderzoeksprojecten van de hele universiteit, van studies naar bloedstolling tot de ontwikkeling van nieuwe medische sensoren. Zonder deze monsters zouden veel onderzoeken niet verder komen dan de eerste stap.
Echt bloed om dialyse te verbeteren
Marc Torrents Yeste, een onderzoeker in de Advanced Organ bioengineering and Therapeutics (AOT) groep, is een van de mensen die met deze monsters werkt. Hij onderzoekt hoe bloed reageert op dialysemembranen, de filters die worden gebruikt om het bloed van nierpatiënten te reinigen. Deze membranen moeten compatibel zijn met echt menselijk bloed om veilig en effectief te kunnen functioneren.
“We kunnen de membranen testen met andere vloeistoffen zoals plasma, maar dat geeft een schoner beeld dan wat je in het echt ziet,” legt hij uit. “Met plasma is alles veel eenvoudiger. Bloed laat je de echte problemen zien.” Plasma is het gelige vloeibare deel van bloed zonder de cellen. Het is makkelijk om mee te werken, maar het verbergt de rommelige uitdagingen die onderzoekers moeten oplossen, zoals vezels die verstopt raken of reacties die het membraan doen falen. Daarom heeft Torrents Yeste de echte donaties van de donordienst van TechMed nodig.
Zijn collega's en hij werken aan efficiëntere dialysemembranen, draagbare dialysesystemen, die minder snel slijten en geen schadelijke reacties veroorzaken. Elke druppel bloed helpt hen betere materialen te ontwerpen en te begrijpen hoe kleine ontwerpveranderingen een groot verschil kunnen maken.
Een snelle donatie
Kirsten Pondman, die de dienst helpt runnen, is degene die je waarschijnlijk zult ontmoeten als je komt doneren. “Ik doe wat essentiële controles, neem het bloed af en breng het naar de servicebalie. Dat is alles,” zegt ze. Pondman is een universitair docent die de rol van immuuncellen bij de verspreiding van kanker bestudeert. De donordienst is iets wat ze inpast naast andere projecten. “Het is maar een klein deel van wat ik doe, maar het is belangrijk. Zonder deze bloedmonsters kunnen veel onderzoeken, waaronder die van mij, niet eens beginnen.”
Het donatieproces is eenvoudig. Deelnemers (medewerkers en studenten van de UT) melden zich aan om deel uit te maken van een donorpool. Wanneer een onderzoeksproject bloed nodig heeft van gezonde vrijwilligers, ontvangen deze donoren een uitnodiging. Het doneren zelf duurt slechts 15 minuten en gebeurt in het simulatiecentrum in de Technohal. De hoeveelheid is bescheiden: een paar buisjes per afname. Maximaal 125 milliliter per kwartaal, met een jaarlijks maximum van 250 milliliter.
Gratis koekjes
Eens in de paar maanden komt Henk-Willem Veltkamp tijdens de koffiepauze langs bij het TechMed Centre. “Een snelle stop, een paar vragen en een zoete traktatie. En dat allemaal voor 10 uur 's ochtends.” Hij doneert al meer dan tien jaar bloed voor onderzoek, maar kan zich nauwelijks herinneren wanneer hij is begonnen. Hij ziet het als een gemakkelijke manier om de wetenschap vooruit te helpen.
Hoewel hij zelden ziet wat er gebeurt nadat zijn bloed de naald heeft verlaten, is hij gefascineerd door het idee dat het in onderzoekslaboratoria op de campus terechtkomt. Hij heeft alle samenvattingen bewaard die beschrijven hoe zijn bloed werd gebruikt. Bijvoorbeeld om kunstnieren en dialysemembranen te testen, of zelfs gemengd met tumorcellen voor kankeronderzoek. “Het is goed voor de wetenschap,” vertelt hij aan collega's. “En je krijgt gratis jaarlijkse controles op HIV, Hepatitis B en C, en gratis koekjes.”
Medisch onderzoek vooruithelpen
Niet elk monster leidt tot een doorbraak, en dat is ook niet waar het om gaat. Het meeste onderzoek is experimenteel. Maar voor de betrokken onderzoekers maakt de toegang tot echte menselijke bloedmonsters het verschil. Voor donoren is het een kleine, goedkope manier om bij te dragen aan de wetenschap om hen heen.
Deelname is geheel vrijwillig en er is geen vergoeding (behalve de koekjes). “Mensen doen het omdat ze nieuwsgierig zijn of omdat ze op een kleine manier willen helpen,” zegt Pondman. “Soms zijn ze zelf onderzoekers. Ze begrijpen hoeveel moeite het kost om een experiment op te zetten. Toegang hebben tot vers bloed maakt het allemaal wat overzichtelijker.”
