“Mangroves zijn meer dan bomen,” zegt Horstman. “Ze vormen een krachtig ecosysteem dat de kust beschermt tegen de stijgende zeespiegel en zware stormen.” Een van de redenen waarom mangroves zo goed functioneren in dit ruige milieu, is hun unieke wortelsysteem. “Mangroves hebben wortels die boven de grond uitsteken omdat de modderige bodem waarin ze groeien geen zuurstof bevat,” legt Horstman uit. Mangroves zijn bovendien de enige bomen die kunnen overleven in zout water.
Stroming en golven vertragen
Maar hoe werken mangroves precies? Mangroves functioneren als een natuurlijke verdediging tegen de kracht van het water. “De wortels van mangroves werken als een soort filter,” legt Horstman uit. “Wanneer water door de wortels stroomt, wordt het vertraagd. Dit helpt om de snelheid van de stroming te verminderen, waardoor modder en zand kunnen neerslaan, en voorkomt erosie (het afbreken van de kust). Op deze manier versterken mangroves de kustlijn.”
Daarnaast spelen mangroves ook een cruciale rol in het dempen van golven. “Als golven tegen de wortels van mangroves aanbotsen, verliezen ze een groot deel van hun kracht,” zegt Horstman. Deze verminderde kracht betekent dat de impact van stormvloeden op de kust sterk afneemt. “Het is alsof de bomen een flexibele muur vormen die meebeweegt met de natuur,” voegt hij toe.
Bescherming tegen overstromingen
Een voorbeeld van hoe effectief mangroves zijn in het beschermen van de kust, is te zien in Firth of Thames, Nieuw-Zeeland. “In de jaren '50 waren daar vooral zandstranden,” vertelt Horstman, “maar nu heeft de natuur haar gang kunnen gaan en is er een mangrovegebied van bijna een kilometer breed ontstaan.” Deze mangroves fungeren nu als een natuurlijke barrière die het achterland beschermt tegen overstromingen en de kustlijn veilig houdt, zelfs met zeespiegelstijging.
Op het Indonesische eiland Arborek worden mangroves ook actief gebruikt om de kust te beschermen tegen erosie (het afbreken van de kust door water) en golven. “Mangroves kunnen zichzelf herstellen na een storm en groeien mee met de stijgende zeespiegel,” zegt Horstman. Dit maakt mangroves een geweldige, duurzame oplossing om onze kusten te verdedigen, in tegenstelling tot dijken, die steeds opnieuw moeten worden versterkt.
Mongroves op Arborek, Indonesië (Foto van Erik Horstman)
Klimaatverandering
Naast hun rol in kustbescherming, dragen mangroves ook bij aan de bestrijding van klimaatverandering. “Mangroves kunnen tot tien keer meer koolstof opslaan dan normale bossen,” legt Horstman uit. Mangroves absorberen koolstofdioxide, een van de belangrijkste gassen die bijdragen aan de opwarming van de aarde. Door koolstof vast te houden in hun wortels en bladeren, en uiteindelijk op te slaan in de bodem, helpen mangroves om de klimaatverandering te vertragen. Dit maakt mangroves tot een cruciale bondgenoot in de strijd tegen de opwarming van de aarde.
Bedreigingen en herstel
Ondanks hun superkrachten worden mangroves wereldwijd bedreigd. “Sinds 1980 is ongeveer 35% van de mangroves verloren gegaan,” vertelt Horstman. Dit komt vooral doordat mangroves worden gekapt voor de aanleg van garnalenkwekerijen, landbouw en stedenbouw. Hoewel mangroves zo belangrijk zijn voor de bescherming van onze kusten en het klimaat, worden ze vaak over het hoofd gezien.
Gelukkig zijn er initiatieven om mangroves te herstellen, zoals in Indonesië, waar 600.000 hectare mangroves wordt hersteld. “Herstelprojecten zijn niet eenvoudig,” geeft Horstman toe, “maar als we ze goed uitvoeren, kunnen mangroves ons helpen bij het beschermen van onze kusten tegen stormen en zeespiegelstijging.”
De toekomst van mangroves
Erik Horstman heeft een duidelijke boodschap: “We moeten onze kustbeschermingsstrategieën herzien en meer rekening houden met het behoud van mangrove-ecosystemen.” Door mangroves te beschermen en te herstellen, kunnen we onze kustlijnen veilig houden en bijdragen aan een duurzame toekomst.
Dus, de volgende keer dat je aan de zee denkt, vergeet de mangroves niet – de bomen die niet alleen helpen bij het beschermen van het land tegen de zee, maar ook bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering. Deze natuurlijke superhelden verdienen onze aandacht en bescherming!
