Eenzaamheid is een onzichtbaar, maar veel voorkomend probleem. Dat geldt ook zeker voor jonge mensen. Maar vaak is er nog veel onduidelijk. Hoe weten we bijvoorbeeld wie er eenzaam is? En wanneer? En wat is eenzaamheid nou eigenlijk precies? De onderzoekers willen met dit project uiteindelijk die gevoelens van eenzaamheid in kaart brengen en doorbreken. Daarbij richten ze zich op verschillende groepen jongeren. Zo zijn bijvoorbeeld veel (middelbare) scholen in de praktijk niet voldoende ingericht op leerlingen met speciale behoeften. Leerlingen die niet in het plaatje van een doorsnee scholier passen. Zij vinden daarom lastig aansluiting bij medeleerlingen.
Smartwatch
De vakgroep van Carolien op de Universiteit Twente (Human Media Interaction) is sterk in de ontwikkeling van sensortechnieken en innovatieve wearables. Die expertise wordt ingebracht in dit project.
“We volgen leerlingen via een speciale smartwatch bij hun bewegingen in het schoolgebouw”, vertelt Carolien. “Real-time dus. Zij kunnen dan heel laagdrempelig aangeven hoe ze zich voelen bij een bepaalde ruimte of situatie. Een vragenlijst achteraf, over een situatie die misschien al een maand geleden was, is niet zo effectief. We hopen met deze methode op een betere respons en op data die te koppelen is aan specifieke plekken binnen een school.”
Volgens Carolien komt eenzaamheid onder bepaalde groepen jongeren vooral voor in de tijd tussen de lessen. “In de pauzes, in de schoolgangen, daar gebeurt het. Heb je tijdens zo’n pauze niemand om mee te kletsen? Of overweldigt een drukke ruimte veel te veel? Dat levert gevoelens van eenzaamheid op.”
Te druk
Carolien en collega’s hopen met de real-time metingen data te verkrijgen over bijvoorbeeld akoestiek en fysieke inrichting. “De meeste schoolruimtes zijn slechts geschikt voor één groep leerlingen: zij die van lawaai en drukte houden. Het is belangrijk dat we schoolgebouwen voor verschillende behoeften geschikt maken. Bij leerlingen met autisme hebben we al eerder onderzoek gedaan. Toen nog met interviews. Daaruit bleek bijvoorbeeld dat schoolkantines vaak lawaaierig en vol zijn. Sommige leerlingen voelen zich daarin onveilig en kunnen niet deelnemen aan het sociale verkeer. Een andere inrichting, met bijvoorbeeld dempende akoestiek of zitjes met hoge rugleuningen voor kleine groepjes, kan al bijdragen aan een oplossing om een ruimte voor iedereen prettig en toegankelijk te maken.”
Belang architectuur
Het projectconsortium kan rekenen op grote steun van scholen en maatschappelijke partners. De belangenvereniging voor Autisme in Nederland, de NVA, en grote samenwerkingsverbanden van middelbare scholen in Twente en Amsterdam ondersteunen dit project. Naast Alexander Koutamanis (Architectuur TU Delft) is ook de bekende Egyptische architect Magda Mostafa betrokken. Carolien: "Zij adviseert de Verenigde Naties over autismevriendelijke architectuur waarmee sociale cohesie wordt bevordert. Erg mooi dat ze bij dit project meekijkt. We hopen over een paar maanden de eerste smartwatches in de praktijk te testen."
