In Burgerwetenschap werken burgers en onderzoekers samen om een positieve maatschappelijke impact te maken. Een onderdeel van de missie van de Universiteit Twente is om de samenleving te versterken door duurzame oplossingen voor huidige problemen te bieden. Vorig jaar deed de Citizen Science Hub Twente een oproep aan burgers en onderzoekers om hun onderzoeksideeën in te dienen voor de start van een nieuw programma "Civic and Citizen Science". Dit programma heeft als doel de burgerparticipatie in wetenschappelijk onderzoek te versterken. Vijf projecten werden geselecteerd en ontvingen een subsidie om de komende twee jaar aan het project te werken. Citizen Science Hub Twente ging in gesprek met de onderzoekers en burgers van elk project om een update te geven over hoe het verloopt.
Dit project kan relevant zijn voor een groot deel van de bevolking. Het gaat over eenzaamheid en sociale isolatie, onderwerpen die steeds meer als een belangrijk volksgezondheidsprobleem worden gezien.
Maak kennis met onze onderzoeker, Jodi Sturge. Ze is assistent-professor in interactieontwerp. Jodi’s onderzoek richt zich op hoe positieve gezondheid en sociale gezondheid het welzijn van ouderen kunnen verbeteren. Voor dit project onderzoekt ze hoe sociale isolatie kan worden voorkomen door middel van ontwerp. Ontwerpers hebben veel tools en methoden om te verkennen hoe producten en diensten het leven van mensen kunnen verbeteren. Door gebruik te maken van conceptmapping en impliciete kennis zal ze oplossingen voor sociale isolatie verkennen met een focus op positieve gezondheid.
Maak kennis met Jeroen, die zijn tijd en werk wijdt aan het bestrijden van eenzaamheid in de regio met de stichting ‘Samen1Twente, Samen1Enschede’ en ‘IkKanWelzijn’. In september 2023 sloot hij zich aan bij onderzoeker Jodi in het project: ‘Positieve Gezondheidsoplossingen voor Eenzaamheid van Ouderen in Twente’. Beiden brengen een ander perspectief naar het project. Jodi richt zich meer op ontwerptechniek door de lens van positieve gezondheid, en Jeroen richt zich op de burgers en het destigmatiseren van het gesprek over sociale isolatie.
Positieve Gezondheid
Positieve Gezondheid is een concept ontwikkeld door de Nederlandse onderzoeker M. Huber dat zich richt op de veerkracht van mensen en hoe ze zich aanpassen aan wat het leven brengt. Dit inzicht kan betere gezondheidsoplossingen en beleid creëren.
Mensen zijn meer dan hun ziekte of aandoening. Toch is dat meestal waar we ons op richten. Alle aandacht gaat naar hun symptomen en gezondheidsproblemen, en hoe die op te lossen. Positieve Gezondheid kiest een ander perspectief. De nadruk ligt niet op ziekte, maar op de mensen zelf, op hun veerkracht en op wat hun leven betekenisvol maakt (Positieve Gezondheid - Wat Is Het? - Institute For Positive Health, 2021).
“Het is belangrijk om naar dit project te kijken als ‘glas half vol’ in plaats van ‘glas half leeg’, en gebruik te maken van impliciete kennis. We willen een positieve draai geven aan dit project en ons richten op sociale inclusie in plaats van sociale isolatie,” legt Jodi uit.
Het Project
Samen met studenten van de UT en TU Delft zal de groep verkennen wat er bekend is over sociale isolatie in Twente om ontwerpoplossingen te creëren. Deze groep zal een inventarisatie en kennis opbouwen met een groep burgers. Deze burgers zullen het komende jaar betrokken worden bij het ontwerpproces. Iedereen is welkom om aan dit project deel te nemen. Je kan je binnenkort aanmelden via MEEDOEN.
Wil je op een andere manier helpen?
Jeroen deelt hoe gemakkelijk het is om een verschil te maken. “Praat gewoon over eenzaamheid. Waarom zou het zo'n taboe moeten zijn als zoveel mensen het voelen? Als je een klik hebt met iemand, ga dan samen koffie drinken. Maak een wandeling. Kijk een film. Praat. Deze kleine dingen kunnen zo'n positieve impact hebben op jou en op hen. Als iemand die zich eenzaam voelt wordt uitgenodigd voor het theater, zal die persoon daar de hele week aan denken. Maar het probleem is niet opgelost na één bezoek aan het theater of één kopje koffie. Zorg ervoor dat het een terugkerend iets is."
Jeroen deelde een ontroerend voorbeeld: "Voor een ander project in Weerselo hadden we een groep jonge studenten van een carnavalsvereniging die openstonden om iets te doen voor een zorginstelling. Ze deden iets simpels als zitten met ouderen met hun laptops, telefoons en tablets en hadden gewoon gesprekken. Ze vroegen de ouderen of ze kleinkinderen hadden en in een oogwenk vonden ze hun sociale mediaplatforms. “Kijk eens aan, Annie! Dat is mijn kleinzoon! Hij is aan het skiën. Hij doet dit en dat!” Elke paar weken waren deze bezoeken gepland en de ouderen keken er zo naar uit dat ze weer zouden komen. Ze keken video's, speelden spelletjes en hadden gesprekken samen. Het beste was dat de vereniging per uur werd betaald voor de tijd dat ze in de zorginstelling waren. Het was dus goed voor beide partijen. Na afloop van het project kwamen de helft van de studenten nog steeds elke paar weken terug om de ouderen te bezoeken. Dat is het beste deel. Veel mensen zien het als een verplichting of een klus. Maar als het je ook een goed gevoel geeft, wat het zeker zal doen, doe je het uit de goedheid van je hart. Dat is zeker ook een uur van je tijd waard.”
Het hoeft niet veel te kosten om een verschil te maken in iemands leven, of dat nu dat van iemand anders of van jezelf is. Of het nu gaat om een kopje koffie met iemand één keer per week, een gesprek aan het eind van de dag, of gewoon een glimlach. Maar elke kleine gebaar heeft de kracht om een gevoel van eenzaamheid bij iemand weg te nemen. Waarom begin je niet meteen?
