In burgerwetenschap bundelen burgers en onderzoekers hun krachten om een positieve maatschappelijke impact te maken. Onderdeel van de missie van de Universiteit Twente is het versterken van de samenleving door duurzame oplossingen te bieden voor huidige problemen. Vorig jaar deed de Citizen Science Hub Twente een oproep aan burgers en onderzoekers om hun onderzoeksideeën in te dienen voor de start van een nieuw programma, “Civic and Citizen Science”. Dit programma, mede gefinancierd door de Provincie Overijssel, heeft als doel burgerparticipatie in wetenschappelijk onderzoek te versterken. Vijf projecten werden geselecteerd en kregen een subsidie om de komende twee jaar aan hun project te werken. Citizen Science Hub Twente ging in gesprek met de onderzoekers en burgers van elk project om een update te geven over de voortgang.
Dit project richt zich op het ontdekken hoe data boerderijen kan helpen om zich aan te passen aan uitdagingen die door klimaatverandering ontstaan, zoals onvoorspelbaar weer en langere groeiseizoenen. We spraken met Iris en Florian van de faculteit Geo-Informatie Wetenschappen en Aardobservatie over hun project in samenwerking met de ‘Herenboerderij Usseler Es’.
Boerderijen vormen een enorm belangrijk onderdeel van de economie, de samenleving en de planeet. Hoe gaan boerderijen om met kwesties zoals klimaatverandering of andere moeilijke omstandigheden, zoals zandgronden of beperkte beschikbaarheid van water? Gelukkig bestaan er ‘herenboerderijen’. Dit is een Nederlands concept van coöperatieve boerderijen waarbij leden gezamenlijk eigenaar zijn en de boerderij beheren. De focus ligt op duurzame, natuurgedreven landbouw, waarbij de productie is afgestemd op de behoeften van de leden, in plaats van commerciële verkoop. Leden dragen financieel bij en nemen soms ook deel aan de werkzaamheden op de boerderij. Het model draait om gemeenschap, duurzaamheid en leren.
Boerderijen in bepaalde regio’s van Nederland kampen met uitdagingen zoals zandgronden die snel uitdrogen met een klein hoogteverschil. Dit brengt grote uitdagingen met zich mee op het gebied van beschikbaarheid van water. Een groot percentage van het land op de boerderijen in deze gebieden is droog en afhankelijk van regenwater. Je zou denken: “Maar regent het niet veel in Nederland?” Nou ja, maar door klimaatverandering regent het minder, wat leidt tot verdroging en watertekorten, oftewel: slecht voor de groei van gewassen.
Na gesprekken met boeren besloten Iris en Florian hun expertise in te zetten om deze problemen aan te pakken. Beiden zijn universitair docent aan de faculteit Geo-Information Science and Earth Observation van de Universiteit Twente. Florian legde uit hoe hij, na veel gesprekken en interviews met boeren, besefte dat ‘de wetenschap ontbrak’ en dat we meer naar mensen moeten luisteren. Hij denkt dat dit precies de reden is waarom een project zoals dit zo belangrijk is, omdat we dichter bij de ontvangers van onze informatie kunnen staan en een uitwisseling met hen kunnen starten.
Iris en Florian werken aan een ‘fundament’ voor landbouw. Door gebruik te maken van verschillende meetinstrumenten willen ze het land leren kennen en begrijpen hoe het reageert op zaken zoals regenval of droogte.
Op de boerderij hebben ze een weerstation geïnstalleerd met bodemvochtsensoren op verschillende dieptes om te monitoren hoe nat de bodem op verschillende niveaus is. Dit meet wat er gebeurt met de bodem bij meer neerslag en hoe lang het duurt om uit te drogen bij een lange droogteperiode. Ze maken ook gebruik van drones om het gebied in kaart te brengen en werken aan nieuwe apparaten die de gewassen en de droogtestress van vegetatie kunnen monitoren.
Nadat ze gegevens over de gewassen op de boerderij hadden verzameld, moesten ze een manier bedenken om dit te communiceren met de mensen. Eerder dit jaar organiseerden de onderzoekers een workshop met de boeren over wat ze met de data kunnen doen. De boeren gebruiken nu een dashboard dat gegevens in realtime weergeeft om te beslissen wanneer ze de waterpompen aanzetten na een droogte.
Door samen te werken hopen Iris en Florian de lokale voedselproductie te verbeteren en waardevolle inzichten te bieden aan boerderijen wereldwijd. Om deze uitdagingen aan te pakken werkt het team met een geo-techno-sociale benadering. Wetenschap, technologie en mensen werken samen om de boerderijen van de toekomst te verbeteren.
