Op 1 september start Marcha Hartman- van der Laan aan haar promotieonderzoek. Een korte introductie van het project:
Om digitale inclusie te bevorderen en digitale ongelijkheid tegen te gaan is er veel scholingsaanbod ontwikkeld om mensen digitaal vaardiger te maken. Echter, mensen die dit het hardst nodig hebben maken weinig gebruik van dit aanbod (Van Deursen, 2018). Zij ervaren een drempel om een formele cursus te volgen of zelfs een bibliotheek binnen te lopen. Laagdrempelige hulp is hierbij cruciaal (Dedding & Goedhart, 2021).
Het sociaal werk is een professie die zich sterk maakt voor een samenleving waar iedereen volwaardig in mee kan doen (Movisie, 2020). Het kernperspectief van sociaal werkers is hierbij het bevorderen van sociaal functioneren van individuen, groepen en gemeenschappen in kwetsbare situaties (BPSW, 2022). Sociaal werkers werken in allerlei functies: als reclasseringswerkers, ouderenwerkers, jeugdzorgwerkers, wijkwerkers, etc., en komen bij mensen in huis. Hierbij werken zij methodisch en procesmatig aan de (complexiteit van) problemen die mensen ervaren in het dagelijks leven. Ook werken sociaal werkers out-reachend, dit betekent dat zij op eigen initiatief in gesprek gaan met mensen in een wijk. Daarom zijn sociaal werkers in staat problemen bij digitaal functioneren als eerste te signaleren en hierbij ondersteuning bieden. Uit een oriënterend vooronderzoek in het werkveld en uit gesprekken met sociaal werkers komt echter een beeld naar voren dat zij niet altijd problemen bij digitaal functioneren signaleren.
“Sociaal werkers vragen vaak niet naar het online leven van mensen en of het ze lukt hun (financiële) zaken, zoals bijvoorbeeld een woontoeslag, belastingteruggave of zorgdeclaratie online te regelen”, aldus Marcha Hartman- van der Laan, docent bij de opleiding Social Work aan de NHLStenden hogeschool en promovendus bij het Centrum voor Digitale Inclusie bij de Universiteit Twente. Tevens vertellen sociaal werkers dat ze niet precies weten hoe zij hun cliënten hierbij kunnen ondersteunen en wordt deze ondersteuning ervaren als een lastige taak erbij. Aan de andere kant merken zij dat als zij cliënten doorwijzen naar het bestaande aanbod (bijvoorbeeld in de bibliotheek of het wijkcentrum), cliënten hier uiteindelijk niet aankomen.
De plek die het sociaal werk inneemt (out-reachend, achter de deur van mensen, in wijkcentra etc.), maakt het sociaal werk een belangrijke partner in de bijdrage aan digitale inclusie om zo digitale ongelijkheid tegen te gaan. Komende jaren zal er daarom onderzoek verricht gaan worden naar de mogelijkheden die het sociaal werk kan bieden, passend bij de kernwaarden van het sociaal werk en het methodisch werken in de dagelijkse praktijk. Het onderzoek zal plaatsvinden in de praktijk waar na een eerste verkennend onderzoek, gewerkt gaat worden samen met organisaties, sociaal werkers en cliënten aan een passende interventie die sociaal werkers kunnen inzetten in de dagelijkse praktijk. Gedurende de ontwikkeling van de interventie zal deze in proeftuinen getest worden en zullen er publicaties beschikbaar komen.
Het promotieonderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van NHLStenden Hogeschool voor Applied Sciences en de Universiteit Twente door Marcha Hartman- van der Laan.
Eerdere publicaties:
Hartman- van der Laan, M. (2019) “Sociaal werk in de digitale samenleving”. Bussum, Coutinho.
Hartman- van der Laan, M. (2023) “Sociaal werk in een digitaliserende samenleving”. Artikel in Sozio 2 juni 2023, Amsterdam, SWP uitgeverij.
Boom, M. van den, Hartman, M. Laethem, M. van, Sitskoorn, M. Roodenburg, S. en Vermeij, A.(2020) “Bij thuiswerken ligt technostress op de loer”. Artikel in de Volkskrant 1 juni 2020. https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/bij-thuiswerken-ligt-technostress-op-de-loer~b81e3fd6/?utm_campaign=shared_earned&utm_medium=social&utm_source=copylink
Hartman- van der Laan, M. (2021). “Saamhorigheid werkt drempelverlagend om de digitale balans te bewaren.” Webartikel voor de Alliantie Digitaal Samenleven. https://echtcontact.nu/2021/01/14/marcha-hartman-telepressure/
Verwijzingen:
BPSW (2022). https://www.bpsw.nl/app/uploads/Beroepsprofiel-van-de-Sociaal-Werker.pdf
Dedding, C. & Goedhart, N.S. (2021). “Uit beeld geraakt. Digitale ongelijkheid als maatschappelijke opgave. Amsterdam UMC. https://researchinformation.amsterdamumc.org/en/publications/uit-beeld-geraakt-digitale-ongelijkheid-als-maatschappelijke-opga
Hooghiemstra, E. en Pelt van, M. “De kennis en onderzoeksagenda sociaal werk”, Movisie, 2020. https://www.movisie.nl/sites/movisie.nl/files/2020-12/De-Kennis-en-Onderzoeksagenda-Sociaal-Werk.pdf
van Deursen, A. (2018). Digitale ongelijkheid in Nederland anno 2018. Universiteit Twente. http://www.alexandervandeursen.nl/Joomla/Media/Reports/2018_Digitale_Ongelijkheid_vanDeursen.pdf
