Summary in English
Actor networks are claimed to offer solutions to regional development. In the past, studies argued the importance of actor networks in regional innovation and firms’ performance. Nonetheless, there is less research dealing with actor networks’ role in the development of an adequate regional human capital stock. This study investigates whether and how actor networks can be regarded as co-creators and co-producers of regional human capital strategies by using a bottom-up approach.
The lack of an adequate human capital is a common problem of European regions, which is also regarded as a major societal challenge by national and EU political and social actors. Foremost, highly skilled workers as carriers of knowledge are of importance. This is because knowledge is identified to be the key factor of the knowledge-based economy. At the same time highly skilled workers form the backbone of regional societies and therefore they build the target group of employees that regions and their companies want to attract.
Simultaneously, Europe is facing other social challenges related to the problem of (adequate) regional human capital. One is the aging European population. Likewise, current events show that migration flows are growing within Europe and to Europe from overseas, which is causing new encounters. There are also labour market disequilibria and high unemployment rates in several European countries and regions, which are rendered even more severe by the economic and financial crises. The current picture shows that on the one hand there is a skills shortage in several European regions, especially related to knowledge-based sectors, while on the other hand, there is much untapped potential, which is not being used to its full extent. These socio-economic challenges point even more strongly to the demand for highly skilled workers and their specific knowledge, which will accelerate in future times. There is still a backlog on national and regional agendas, including policies and strategies based on existing mechanisms to assure a sustainable human capital stock.
It is thanks to the relevance of the highly skilled workers and their knowledge that regions develop and implement human capital strategies to mobilise their human capital potential and retain and (re)-attract highly skilled workers as a long-term endeavour. In that context the so-called non-core regions, which are defined here as border and peripheral regions, characterised by a lower level of attraction, are finding it even more necessary to develop a sustainable human capital model, including a mix of strategies to address highly skilled workers.
Thus, to solve the problem of the lack of an adequate stock of human capital, in this dissertation, regional resources are taken into more careful consideration, as one of the preconditions for developing and implementing regional human capital strategies. Throughout this thesis, actor networks are discussed as such a resource. This study handles actor networks as regional resources and part of the regional social capital, which can turn out to be advantageous when addressing specific regional issues. The study shows that a number of different actor networks such as alumni networks, migration networks, policy networks like the higher education system networks, and issue networks like regional economic networks appear to be a resources for the bottom-up development and implementation of human capital strategies. This is due to nature of flexibility in actor networks and their ability to respond rapidly to a problem or issue, compared with government or governmental strategies. These network abilities are rooted inter alia in the flat hierarchies and horizontal communication of actor networks.
This problem description was taken as the initial starting point of the thesis. Given the societal problem of lacking an adequate regional human capital stock, this dissertation attempts to provide insights into and understand the mechanisms and conditions underlying regional human capital strategies, in order to develop and implement them. An insight into the mechanisms related to human capital and understanding them is relevant in the context of strategy development and its implementation, because identifying these mechanisms and understanding them allows regions to take action. The mechanisms can be quite different (causal) relations in society. For instance, the relation between personal preferences and migration motives, the relation between the demand and supply of engineers, the relation between internal knowledge types and external knowledge flows, or the relation between the mobilization and motivation of untapped labour potential. Measures address a specific mechanism, such as addressing particular personal preferences, the curricula in education systems or the (re)-inclusion options of target groups into vocational education and training and the labour market.
Against this background and in order to attempt to gain insights into and to understand the mechanisms underlying human capital strategies and to fully unfold these strategies, the following research question was formulated, which was expanded and elaborated by further sub-questions in the thesis’ chapters:
What kinds of strategies take regions (including non-core regions) into consideration to assure an appropriate regional human capital stock for a sustainable regional economy and how do actor networks support this purpose?
A multi-disciplinary and a mixed-method approach was chosen to investigate the key research question and the sub-questions. The decision to adopt a multi-disciplinary approach was governed by the notion that the importance of human capital and especially of highly skilled workers needs integral and holistic consideration. As highly skilled workers are depicted as the carriers of knowledge and have an impact on societal and economic regional development, an inter-disciplinary view appeared necessary, because the topic of human capital seems to have far-reaching anthropological consequences. The results of this study thus provide insights into the mechanisms underlying human capital strategies.
The main result is, that regions can use a variety of human capital strategies to address identified human capital related mechanisms, in order to assure an (adequate) regional human capital stock. Taking into consideration the results of the chapters, such a plural approach should be of a holistic nature addressing a mix of strategies for the mobilisation, retention and (re)-attraction of highly skilled workers, driven by actions including migration, inclusion and new qualification. In order to face such an undertaking, the studies’ results show that specific regional preconditions are important. These preconditions can be regarded as regional frameworks, which function as brackets or an umbrella enclosing any actions fulfilled for this purpose. First, regional culture has been discussed in this thesis as a framework condition. Culture facilitates regional actor networks (which are a regional resource) with common traditions, values and trust issues on which regional social capital is built. Social capital in this context is important because it positively impacts the ability of regional co-operations and the building of actor networks as a regional resource, which can later address specific regional foci by their bridging and bonding activities. Secondly, a well-developed economic structure as a precondition is of value. It attracts and assures the existence of knowledge-based sectors and firms within a region, which provide highly skilled workers with appropriate and attractive job opportunities and a flexible and diverse working culture. Firms interacting globally are found to be especially attractive to highly skilled workers. Moreover, regional firms can have a positive influence in the context of retaining of highly skilled workers and their further educational development (see vocational training, in-company training). Thirdly, the regional knowledge base is the foundation for the identification and absorption of external knowledge. External knowledge was identified as important to the regional ability to innovate. The regional knowledge base can be described as the collective regional knowledge comprising regional universities, students, highly skilled human capital, knowledge-driven firms and clusters, as well as knowledge-based sectors. It is argued that the brighter and more diverse a regional knowledge base is, the better external knowledge (in the form of manifold knowledge types) can be identified and matched to regional requirements and knowledge deficits. Fourthly, a decentralised regional governance structure can respond faster and more flexibly to global flows and regional demands. This implies a multi-level government mix of various regional actors of organisations, institutions and networks to identify mechanisms faster, formulate strategies and implement them. When these framework conditions are in balances they exert a positive impact on the attraction of highly skilled workers.
A further result of this dissertation is that actor networks could be identified as regional resources forming social capital, which can support the co-creation and co-production of regional human capital bottom-up strategies.
Moreover, actor networks can accomplish the development and implementation of such strategies, not only in their primary, but also in their secondary function using their strong and weak ties as bridging and bonding instruments (as so-called side-effects). Regarding regional actor networks as part of the regional social capital, based on common culture, traditions, and as trust issues and values, there is a close co-dependence between the regional network building process and the creation of regional social capital. Additionally, the overall results show that cultural path dependence matters for regional development, because it is also based on the regional culture. Thus this thesis has revealed that social capital and path dependence could be an advantage or a disadvantage for the capacity for regional actor co-operations and network building, as well as action.
Finally, a further outcome of the study is that regional image and regional attraction are not solely dependent on regional symbolic capital such as a popular architecture and metropolitan lifestyle. Regional attraction is strongly connected to socio-economic factors, such as good career development opportunities, housing, social relations, and an environment open to diversity. Strategies addressing such matters as the inclusion and a welcoming culture, which imply an open and tolerant environment, and the consideration of individual biographies (such as migration processes), seem to be attractive to highly skilled workers.
Based on the overall results, the contribution of this dissertation to the body of knowledge is mainly visible in the following aspects. In general literature emphasise the importance of a brain gain especially with regard to non-core regions, suggesting single strategies to avoid a skills shortage. This dissertation fills the research gap and offers insights into the mechanisms and conditions for the development and implementation of regional human capital agendas to gain brains. It suggests a holistic view of the development of human capital, including the identification of its mechanisms and a mix of strategies aimed at migration, inclusion and new qualification. Moreover, it provides information on the need for regional framework conditions, such as culture, knowledge base, economic and governance structure, which are considered as the regional foundation for the development of regional human capital and which raise the attraction of highly skilled workers. At the same time, this work argues that regional attraction is not primarily bound to symbolic capital and an open and tolerant environment but rather to concepts such inclusion, which provides a welcoming culture and absorptive capacity and considers individual pathways, in order to make greater use of human knowledge.
Additionally, there is a literature on actor networks and their performance on regional economies or on migration and transnational networks as knowledge exchange platforms as well as on issue networks, as a kind of policy network. But this study gives insights into the performance of actor networks in the identification of human capital mechanisms and the development and implementation of human capital strategies. The consideration of multiple actor networks as co-creators and co-producers of a human capital agenda is a contribution of this thesis to regional human capital development. Hereby, actors’ networks were studied as a regional resource based on regional social capital. Especially actor networks, which are not primarily created for human capital development, such as alumni networks, are here presented as innovative actors in the development of bottom-up strategies.
Nederlandse Samenvatting
Van actor-netwerken wordt gezegd dat ze zouden kunnen bijdragen aan regionale ontwikkeling. In het verleden benadrukten onderzoeken het belang van actor-netwerken voor regionale innovatie en de prestaties van bedrijven. Toch is er minder onderzoek gedaan naar de rol van actor-netwerken bij de ontwikkeling van een toereikende voorraad menselijk kapitaal in de regio. Deze studie onderzoekt of en in hoeverre we actor-netwerken kunnen zien als coproducenten van strategieën op het gebied van menselijk kapitaal in de regio. Hierbij is gekozen voor een benadering van onderaf.
Het gebrek aan voldoende menselijk kapitaal is een bekend probleem in veel Europese regio’s en wordt door politieke en maatschappelijke actoren op zowel nationaal als EU-niveau als een belangrijk maatschappelijk vraagstuk gezien. Allereerst zijn hoogopgeleide arbeidskrachten van belang als dragers van kennis. Want kennis is een essentiële factor in onze kenniseconomie. Hoogopgeleide arbeidskrachten zijn tevens de ruggengraat van regionale samenlevingen en zij vormen dan ook de doelgroep van werknemers die regio’s en de daarin opererende bedrijven willen aantrekken.
Europa heeft daarbij nog met andere maatschappelijke problemen te maken die verband houden met het gebrek aan (toereikend) menselijk kapitaal in de regio. Eén voorbeeld is de vergrijzende Europese bevolking. En de recente gebeurtenissen laten zien dat migratiestromen binnen Europa en vanuit andere delen van de wereld naar Europa toenemen, wat nieuwe uitdagingen met zich meebrengt. In veel Europese landen en regio’s is bovendien het evenwicht op de arbeidsmarkt verstoord en heerst er grote werkloosheid. De economische en financiële crises hebben deze situatie alleen maar verergerd. Op dit moment zien we dat er enerzijds een gebrek is aan vaardigheden in verschillende Europese regio’s, met name binnen de kennisintensieve sectoren, terwijl er anderzijds veel onbenut potentieel is, dat niet optimaal wordt ingezet. Deze sociaaleconomische problemen maken de vraag naar hoogopgeleide arbeidskrachten en hun specifieke kennis nog groter, en die vraag zal in de toekomst alleen maar toenemen. In nationale en regionale beleidsagenda’s is nog weinig tijd aandacht oor dit vraagstuk, ook als het gaat om beleidsmaatregelen en strategieën die gebaseerd zijn op bestaande mechanismen die een duurzame hoeveelheid menselijk kapitaal moeten garanderen.
Dankzij de relevantie van hoogopgeleide arbeidskrachten en hun kennis ontwikkelen en implementeren regio’s strategieën voor menselijk kapitaal om hun potentieel aan menselijk kapitaal te mobiliseren en hoogopgeleide arbeidskrachten vast te houden en (opnieuw) aan te trekken. Dat is een langetermijninspanning. In deze context vinden de zogenaamde niet-kernregio’s, die hier worden omschreven als grensregio’s en perifere regio’s met een nog lagere aantrekkingskracht, het nog belangrijker om een duurzaam model voor menselijk kapitaal te ontwikkelen, inclusief een combinatie van strategieën om hoogopgeleide arbeidskrachten aan te trekken.
Om het gebrek aan een toereikende voorraad menselijk kapitaal op te lossen gaat dit proefschrift nader in op de beschikbare regionale hulpbronnen, een basisvoorwaarde voor het ontwikkelen en implementeren van regionale strategieën voor menselijk kapitaal. In dit proefschrift worden actor-netwerken als zo’n hulpbron beschouwd. In deze studie worden actor-netwerken als regionale hulpbron behandeld en deze worden als onderdeel gezien van het sociale kapitaal van de regio, wat een voordeel kan zijn bij de aanpak van specifieke regionale vraagstukken. De studie laat zien dat een aantal verschillende actor-netwerken zoals alumninetwerken, migratienetwerken, beleidsnetwerken (zoals netwerken binnen het hogeronderwijssysteem) en issue-netwerken (zoals regionale economische netwerken) een nuttige hulpbron blijken te zijn voor ontwikkeling van onderaf en de implementatie van strategieën voor menselijk kapitaal. Dat komt door de flexibiliteit van actor-netwerken en hun vermogen snel op een probleem of vraagstuk te reageren vergeleken met (strategieën van) de overheid. Dit vermogen vloeit onder meer voort uit de platte hiërarchie en de horizontale communicatielijnen binnen actor-netwerken.
Deze probleemstelling vormde het eerste uitgangspunt van het proefschrift. Gezien het maatschappelijke probleem van het gebrek aan een toereikende hoeveelheid menselijk kapitaal in de regio, wil dit proefschrift inzicht geven in de mechanismen en voorwaarden die ten grondslag liggen aan regionale strategieën voor menselijk kapitaal, om deze strategieën te kunnen ontwikkelen en implementeren. Inzicht in de mechanismen die een rol spelen bij menselijk kapitaal en een beter begrip ervan is relevant binnen de context van strategieontwikkeling en -implementatie, want als is vastgesteld hoe deze mechanismen werken, kunnen de regio’s in actie komen. Deze mechanismen kunnen bestaan uit zeer uiteenlopende (causale) relaties in de samenleving, zoals de relatie tussen persoonlijke voorkeuren en migratiemotieven, de relatie tussen de vraag naar en het aanbod van ingenieurs, de relatie tussen interne kennistypen en externe kennisstromen, of de relatie tussen de mobilisatie en motivatie van onbenut arbeidspotentieel. De maatregelen zijn gericht op een specifiek mechanisme, zoals aandacht voor bepaalde persoonlijke voorkeuren, curricula in het onderwijs of (hernieuwde) toegangsmogelijkheden voor doelgroepen tot het beroepsonderwijs, trainingen en de arbeidsmarkt.
Tegen deze achtergrond en om inzicht te krijgen in de mechanismen die ten grondslag liggen aan strategieën voor menselijk kapitaal en om deze strategieën volledig te kunnen ontplooien, is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd, die aan de hand van deelvragen verder wordt uitgewerkt in de hoofdstukken van het proefschrift:
Welke strategieën overwegen regio’s (inclusief niet-kernregio’s) om een toereikende voorraad menselijk kapitaal in de regio te garanderen voor een duurzame regionale economie, en hoe dragen actor-netwerken daaraan bij?
Voor het bestuderen van de onderzoeksvraag en de deelvragen is gekozen voor een multidisciplinaire en mixed-method aanpak. De keuze voor een multidisciplinaire benadering werd ingegeven door het besef dat het belang van menselijk kapitaal en in het bijzonder van hoogopgeleide arbeidskrachten een integrale en holistische aanpak vereist. Omdat hoogopgeleide arbeidskrachten worden gezien als dragers van kennis en dus invloed hebben op de maatschappelijke en economische ontwikkeling van de regio, bleek een interdisciplinaire blik noodzakelijk. Het onderwerp menselijk kapitaal lijkt immers verstrekkende antropologische consequenties te hebben. De resultaten van deze studie bieden inzicht in de mechanismen die ten grondslag liggen aan strategieën voor menselijk kapitaal.
De belangrijkste conclusie is dat regio’s verschillende strategieën voor menselijk kapitaal kunnen hanteren als ze zich bezighouden met bepaalde mechanismen op het gebied van menselijk kapitaal, om een (toereikende) voorraad menselijk kapitaal in de regio te garanderen. Rekening houdend met de resultaten die in de hoofdstukken worden gepresenteerd, moet een dergelijke meervoudige aanpak holistisch van aard zijn en gericht op een combinatie van strategieën voor de mobilisatie, het vasthouden en (opnieuw) aantrekken van hoogopgeleide arbeidskrachten, gestimuleerd door maatregelen op het gebied van migratie, inclusie en nieuwe kwalificaties. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat specifieke regionale basisvoorwaarden hierbij van belang zijn. Deze basisvoorwaarden kunnen gezien worden als regionale kaders, die functioneren als paraplu en alle voor dit doel genomen maatregelen kunnen omvatten. Allereerst wordt in dit proefschrift de regionale cultuur als kadervoorwaarde genoemd. De cultuur faciliteert regionale actor-netwerken (die een regionale hulpbron vormen) met gemeenschappelijke tradities, gedeelde waarden en wederzijds vertrouwen waarop het regionale sociale kapitaal steunt. In deze context is sociaal kapitaal van belang vanwege de positieve invloed ervan op mogelijke regionale samenwerkingen en het vormen van actor-netwerken als regionale hulpbron. Deze netwerken kunnen zich later op specifieke regionale aandachtspunten richten met hun verbindende activiteiten. Ten tweede is een goed ontwikkelde economische structuur een belangrijke basisvoorwaarde. Een economische structuur is aantrekkelijk voor kennisintensieve sectoren en ondernemingen in de regio en kan hun aanwezigheid waarborgen. Deze sectoren en bedrijven bieden hoogopgeleide arbeidskrachten passende en aantrekkelijke carrièremogelijkheden en een flexibele, afwisselende arbeidscultuur. Vooral ondernemingen die internationaal actief zijn, blijken aantrekkelijk te zijn voor hoogopgeleide arbeidskrachten. Bovendien kunnen ondernemingen in de regio een positieve invloed uitoefenen als het gaat om het vasthouden van hoogopgeleide arbeidskrachten en hun verdere opleiding en ontwikkeling (denk aan beroepsopleidingen, interne trainingen). Ten derde vormt de regionaal aanwezige kennis de basis voor de identificatie en opname van externe kennis. Externe kennis is van belang voor het innovatievermogen van de regio. De regionaal aanwezige kennis kan worden omschreven als de collectieve regionale kennis. Daaronder vallen regionale universiteiten, studenten, hoogopgeleid menselijk kapitaal, op kennis gebaseerde ondernemingen en clusters, evenals kennisintensieve sectoren. Gesteld kan worden dat hoe uitgebreider en diverser een regionale kennisbasis is, hoe beter externe kennis (in de vorm van velerlei kennistypen) kan worden herkend en gekoppeld aan regionale eisen en kennisachterstanden. Ten vierde kan een gedecentraliseerde regionale governance structuur sneller en flexibeler reageren op mondiale menselijk kapitaal stromen en regionale behoeften. Dit impliceert een overheidsmix op meerdere niveaus van diverse regionale actoren van organisaties, instellingen en netwerken die mechanismen sneller moeten herkennen en strategieën moeten formuleren en implementeren. Wanneer deze kadervoorwaarden in evenwicht zijn, hebben ze een positieve invloed op de aantrekking van hoogopgeleide arbeidskrachten.
Een andere conclusie van dit proefschrift is dat actor-netwerken kunnen worden gezien als regionale hulpbronnen die een sociaal kapitaal vormen, dat de gezamenlijke creatie en productie van menselijk kapitaal in de regio van onderaf kan ondersteunen.
Actor-netwerken kunnen bovendien de ontwikkeling en implementatie van zulke strategieën bewerkstellingen, niet alleen in hun primaire rol, maar ook in hun secundaire rol, waarin ze als overbruggings- en verbindingsinstrumenten gebruikmaken van hun sterke en minder sterke banden (ook wel neveneffecten genoemd). Als we regionale actor-netwerken als onderdeel zien van het sociale kapitaal in de regio, gebaseerd op een gemeenschappelijke cultuur, tradities, wederzijds vertrouwen en gedeelde waarden, is er een nauwe onderlinge afhankelijkheid tussen het regionale proces van netwerkvorming en de creatie van sociaal kapitaal in de regio. Bovendien blijkt uit de resultaten dat culturele padafhankelijkheid relevant is voor regionale ontwikkeling, omdat deze ook gebaseerd is op de regionale cultuur. Dit proefschrift heeft aangetoond dat sociaal kapitaal en culturele padafhankelijkheid zowel een voor- als nadeel kunnen vormen voor regionale actor-samenwerkingen, netwerkvorming en maatregelen.
Een andere uitkomst van het onderzoek is, ten slotte, dat een regionaal imago en regionale aantrekkingskracht niet alleen afhankelijk zijn van symbolisch kapitaal in de regio, zoals populaire architectuur en een metropolitische levensstijl. Een aantrekkelijke regio hangt sterk samen met sociaaleconomische factoren, zoals goede carrièreperspectieven, huisvesting, sociale relaties en een omgeving die ruimte biedt voor diversiteit. Strategieën die zich richten op zaken als inclusie en een gastvrije cultuur, wat een open en tolerante omgeving impliceert, en waarbij rekening wordt gehouden met individuele levensgeschiedenissen (zoals migratieprocessen), lijken aantrekkelijk te zijn voor hoogopgeleide arbeidskrachten.
Op basis van alle resultaten is de bijdrage van dit proefschrift aan het vakgebied vooral zichtbaar in de volgende aspecten. In de literatuur wordt het belang van een brain gain benadrukt, vooral als het gaat om niet-kernregio’s, en worden er individuele strategieën voorgesteld om een tekort aan vaardigheden te voorkomen. Met dit proefschrift wordt een leemte in het onderzoek opgevuld. Het biedt inzicht in de mechanismen en voorwaarden voor de ontwikkeling en implementatie van strategieën voor menselijk kapitaal in de regio, om meer hoogopgeleide mensen aan te trekken. Het onderzoek pleit voor een holistische kijk op de ontwikkeling van menselijk kapitaal, waarbij ook wordt gekeken naar de onderliggende mechanismen, en een combinatie van strategieën die gericht zijn op migratie, inclusie en nieuwe kwalificaties.. Bovendien biedt het informatie over de behoefte aan regionale kaders, zoals cultuur, een kennisbasis en een economische en governance structuur. Deze kaders worden gezien als de regionale basis voor de ontwikkeling van menselijk kapitaal in de regio, en ze maken de regio aantrekkelijker voor hoogopgeleide arbeidskrachten. Tegelijkertijd betoogt dit proefschrift dat regionale aantrekkingskracht niet alleen verband houdt met symbolisch kapitaal en een open, tolerante omgeving, maar vooral met zaken als inclusie, een concept waarin een gastvrije cultuur wordt geboden en een opnemend vermogen en waarin individuele routes in overweging worden genomen, om menselijke kennis beter te kunnen benutten.
Daarnaast bestaat er literatuur over actor-netwerken en wat die kunnen bereiken voor regionale economieën. En over migratie en transnationale netwerken als platforms voor kennisuitwisseling, evenals over issue-netwerken als type beleidsnetwerk. Deze studie geeft inzicht in de positieve rol van actor-netwerken bij het herkennen van mechanismen voor menselijk kapitaal en de ontwikkeling en implementatie van strategieën voor menselijk kapitaal. Door meervoudige actor-netwerken te beschouwen als medescheppers en medeproducenten van een agenda voor menselijk kapitaal draagt dit proefschrift bij aan de ontwikkeling van menselijk kapitaal in de regio. Actor-netwerken zijn hierin bestudeerd als een regionale hulpbron, gebaseerd op sociaal kapitaal in de regio. Met name actor-netwerken, die niet primair zijn opgezet voor de ontwikkeling van menselijk kapitaal (zoals alumninetwerken), worden hier gepresenteerd als innovatieve actoren bij de ontwikkeling van strategieën van onderaf.