Hoe worden we een duurzame organisatie? Aan de Universiteit Twente werken we hard om ons energieverbruik te verminderen en tegelijkertijd nieuwe manieren te vinden om groene energie op onze campus op te wekken. Na de pensionering van Ray Klumpert is Frank Bode aangesteld als de nieuwe manager Department and Real Estate. Zijn team speelt een belangrijke rol in dit proces.
“Ons team is verantwoordelijk voor alle gebouwen en terreinen op de campus, van onderhoud en technische installaties tot nieuwbouwprojecten,” begint Frank. “Dat maakt mijn werk erg veelzijdig. Ik werk al een tijdje bij de UT, waardoor de communicatielijnen kort zijn en ik het team goed ken. Dat is belangrijk, zeker gezien de uitdagingen waar de UT nu voor staat. Er liggen nog veel kansen die we met beide handen moeten aangrijpen.”
Kansen benutten
Duurzaam bouwen en renoveren is een speerpunt van de UT. “We verwerken duurzaamheid in alle projecten op de campus. Bij nieuwbouw en renovaties volgen we de richtlijnen van BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method). Daarnaast gebruiken we materiaalpaspoorten om te beoordelen of oude materialen hergebruikt kunnen worden, en kijken we naar de mogelijkheid van demontabel bouwen – van constructieonderdelen tot kozijnen", legt Frank uit.
Het meest in het oog springende voorbeeld hiervan is het recent gerenoveerde Langezijds-gebouw. “Na de renovatie is Langezijds een van de meest duurzame gebouwen op de campus geworden, met een energielabel van A+++. We hebben delen van de bestaande staal- en betonconstructie als basis gebruikt en daar een functioneel gebouw omheen gebouwd – een benadering die bijna niet duurzamer kan. Ook hebben we gedacht aan duurzaamheid op het gebied van welzijn: drie gloednieuwe atria zorgen voor meer groen, daglicht, frisse lucht en een leefomgeving voor flora en fauna. Dit maakt Langezijds een unieke plek om te studeren en te werken", vertelt Frank trots.
Plannen voor zonnepanelen
Naast het verminderen van energieverbruik neemt de UT ook maatregelen om meer groene energie op te wekken. Een zichtbare maatregel is het plaatsen van zonnepanelen op verschillende UT-gebouwen. “Op het dak van Langezijds zijn onlangs 1000 zonnepanelen in gebruik genomen. We onderzoeken momenteel de mogelijkheden om nog meer zonnepanelen op de campus te plaatsen. Uit onderzoek van de gemeente Enschede blijkt dat P4 of de Spiegel geschikte locaties zijn voor nieuwe zonnecarports, vergelijkbaar met die bij het Paviljoen. Wij zetten ons in om dit te realiseren, maar zijn daarbij afhankelijk van financiële keuzes. Deze carports kunnen niet alleen energie leveren voor elektrische voertuigen van medewerkers, maar ook gebruikt worden voor onderzoek naar zonne-energie – een echte win-win situatie", zegt Frank.
Daarnaast worden er 100 zonnepanelen op het nieuwe CUBE-gebouw geplaatst. “Hier gebruiken we een innovatief systeem waarbij de panelen op een groen dak komen te liggen. Dit zorgt voor een koelere ondergrond dan een traditioneel zwart dak, waardoor de zonnepanelen meer elektriciteit opwekken. Bovendien draagt dit systeem bij aan biodiversiteit en waterbuffering. Verder zijn we inmiddels gestart met het project inzake zonnepanelen op het Carré-gebouw. We willen daar tegen eind 2025 ongeveer 950 panelen toevoegen. Een constructieve analyse heeft bevestigd dat het dak het gewicht kan dragen.”
Duurzame energiemaatregelen
De UT neemt duurzaamheidscriteria al vanaf de startfase mee in renovatieprojecten. Frank legt uit: “Er zijn verschillende manieren om duurzaamheid in renovaties te integreren. We stellen ambitieuze eisen aan het energieverbruik, zowel voor gebouwinstallaties als verlichting. Bovendien worden gerenoveerde gebouwen standaard aangesloten op stadsverwarming als dat nog niet het geval was. Ook willen we dat gebouwen gebruikmaken van onze Cooling Circle, een duurzamer alternatief voor losse koelmachines op daken.”
Daarnaast werkt de UT aan het verminderen van gasverbruik. Frank: “Dit is een doorlopend project. Het grootste deel van ons gasverbruik komt van stoombevochtigers in de laboratoria. We onderzoeken nu gasvrije alternatieven, wat een flinke stap vooruit zou zijn. Verder koppelen we gebouwen geleidelijk los van het gasnet, door stadsverwarming of warmtepompen te gebruiken. We boeken hierin goede vooruitgang.”
Samen met energiecoördinator Henk Hobbelink kijkt Frank ook naar duurzame maatregelen voor laboratoria. “Vroeger draaide de ventilatie in alle labs continu op volle kracht, 24/7. We willen dit aanpassen op basis van bezetting, zodat we energie efficiënter gebruiken. Dit vergt een investering in technische aanpassingen, maar die verdienen we snel terug. Momenteel loopt er een pilot in het Meander-gebouw. Als deze succesvol is, gaan we dit ook in andere labs implementeren. Dit sluit perfect aan bij onze langetermijnvisie voor een duurzame campus.”
Een langetermijnvisie
Frank merkt op dat steeds meer faculteiten aankloppen met vragen over het verminderen van energieverbruik in hun gebouwen. “Natuurlijk speelt de stijging van energieprijzen een rol, maar het toont ook een verandering in de manier van denken binnen de UT.”
Hij vervolgt: “Het gaat altijd om het vinden van de balans: welke duurzaamheidsmaatregelen leveren de meeste winst op binnen ons budget? We hopen dat de inspanningen die we doen voor een duurzamere campus niet onopgemerkt blijven. De UT-gemeenschap speelt hierin ook een cruciale rol. Hoe medewerkers en studenten met hun werkomgeving omgaan, heeft namelijk een grote impact op het totale energieverbruik. Ik wil iedereen oproepen om zelf na te denken: hoe kan ik bijdragen aan een duurzamer gebouw of een duurzamere campus? En als je ideeën of suggesties hebt, laat het ons weten!”
Eén ding is zeker: er is geen gebrek aan passie bij Frank en zijn team voor duurzame renovatie en innovatie. “We werken hier al jaren met veel toewijding aan en hebben al grote stappen gezet. Soms zijn we te bescheiden over wat we bereikt hebben. We hebben een heldere langetermijnvisie en ambitieuze plannen. Als universiteit moeten we een voorbeeld zijn voor de regio, laten zien wat we kunnen en anderen inspireren om ons voorbeeld te volgen!” besluit Frank enthousiast.
DUURZAAMHEID OP DE UT
In Shaping2030, de strategie van de Universiteit Twente, is duurzaamheid een belangrijk speerpunt. De UT werkt niet alleen aan duurzame oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken, en wil daarnaast het goede voorbeeld geven door een duurzame organisatie te worden. Om dit te bereiken moeten de ambities uit Shaping2030 in de praktijk worden gebracht. Dagelijks werken veel leden van de UT-gemeenschap hard aan het vertalen van de duurzaamheidsdoelstellingen naar ons werk op de campus - het transformeren van de manier waarop we werken, leren, reizen, bouwen en meer. In deze serie nodigen we hen uit om te praten over wat hen drijft, welke rol duurzaamheid speelt in hun werk, en wat ze graag zouden willen bereiken aan onze universiteit.
Meer weten over duurzaamheid op de UT? Kijk op utwente.nl/duurzaamheid.
