UTDienstenCFMDuurzaamheidNieuwsPadden op onze campus

Padden op onze campus

Het voorjaar kondigt zich aan. En in het voorjaar vindt er een jaarlijks natuurfenomeen plaats, dat even fascinerend als kwetsbaar is: de paddentrek. Zodra de temperaturen stijgen en de nachten vochtig worden, ontwaken duizenden padden, kikkers en salamanders uit hun winterslaap. Gedreven door instinct ondernemen ze een risicovolle reis naar hun voortplantingswateren. Drukke wegen kruisen hun pad, en zonder hulp zouden velen het niet halen. De betrokkenheid van vrijwilligers en wetenschappers speelt een cruciale rol in het beschermen van deze kwetsbare diersoorten. 

Wereld Biodiversiteitsdag 2024 gaf de aftrap voor activiteiten op de UT campus om enthousiasme en kennis over biodiversiteit te delen. Dit is het 6e artikel in een terugkerende serie over flora en fauna: over padden. Dit artikel belicht de migratie van de Bufo bufo (gewone pad). Dankzij de inzet van vrijwilligers breidde de werkgroep haar activiteiten uit naar drie gebieden, waaronder Enschede-Noord.

Anne te Koppele haalt plezier uit het verbinden van mensen met de natuur. Dankzij de inspanningen van vrijwilligers heeft de werkgroep haar activiteiten uitgebreid naar drie verschillende gebieden, waaronder Enschede-Noord.

De groep biedt niet alleen ruimte voor wetenschap en natuurbescherming, maar ook voor ontmoetingen met buren, samen de natuur ontdekken met je kinderen, of gewoon genieten van frisse lucht terwijl je bijdraagt aan een goed doel.

Welke soorten kan ik tegenkomen? 

Wij maken onderscheid in de onderstaande amfibieën: bruine kikker (Rana temporaria), groene kikker (Pelophylax), gewone pad (Bufo bufo), kleine watersalamander (Lissotriton vulgaris) en de kamsalamander (Triturus cristatus). We moedigen vrijwilligers aan om foto’s te nemen van de exemplaren, zodat we onderscheid kunnen maken tussen meerdere soorten. Denk bijvoorbeeld aan verschillende soorten kikkers en salamanders.  

De gewone pad (Bufo bufo) in Nederland kampt met een aanzienlijke achteruitgang. Sinds 2008 is de populatie bij meer dan 100 overzetacties met meer dan 50% afgenomen.

Oorzaken van de achteruitgang:
Verlies en versnippering van leefgebied: Stedelijke ontwikkeling, landbouwuitbreiding en infrastructuur leiden tot het verdwijnen en fragmenteren van natuurlijke habitats, waardoor padden minder geschikte leef- en voortplantingsgebieden hebben.
Verkeerssterfte: Tijdens de jaarlijkse paddentrek steken padden wegen over op weg naar voortplantingswateren, wat resulteert in een hoog aantal verkeersslachtoffers. Mede door het aanleggen van nieuwe wegen en het veranderen van infrastructuur.
Klimaatverandering: Veranderingen in temperatuur en neerslagpatronen verstoren de natuurlijke leefomgeving en voortplantingscycli van padden. Ook zorgen de hoge temperaturen voor meer activiteit, waardoor de padden te veel energie verbruiken en te weinig winterrust hebben.
Verdroging en vervuiling: De verdroging van leefgebieden en de aanwezigheid van vervuilende stoffen verminderen de kwaliteit van de habitats, wat schadelijk is voor de paddenpopulatie.

Het is essentieel om de oorzaken van de achteruitgang aan te pakken en de bescherming van de gewone pad in Nederland te intensiveren.

Geluidsfragment

Hoe werkt het? 

De paddentrek vindt over het algemeen plaats tussen eind januari en eind april. Het heeft alles te maken met de dag- en nachttemperatuur, de luchtvochtigheid en de hoeveelheid wind. Als de omstandigheden juist zijn, lopen de vrijwilligers langs de wegen om de amfibieën over te zetten en te tellen. De resultaten worden gedeeld met RAVON, de Nederlandse organisatie voor reptielen en amfibieën, en met de gemeente Enschede. Hierdoor kunnen we samenwerken bij situaties zoals wegwerkzaamheden. Als deze werkzaamheden plaatsvinden op een belangrijke oversteekplaats voor amfibieën, wordt onderzocht of het aanleggen van een paddentunnel een oplossing kan bieden. 


Foto: Anne te Koppele

Loop mee op de UT! 

De Paddenwerkgroep Enschede-Noord zet zich in voor het behoud van padden en loopt onder andere langs een deel van de Universiteit Twente, zoals de Witbreukweg en de Langenkampweg. Zaterdag 1 februari om 10 uur zullen er door de werkgroep ook voor het eerst paddenschermen geplaatst worden op de Witbreuksweg. Dit zijn een soort zeilen die 5 tot 10 centimeter in de grond staan. Om de 5 a 10 meter wordt er een emmer ingegraven. De padden kunnen op deze manier niet de weg oversteken. Ze zullen het zeil ‘volgen’ totdat ze in de emmer belanden, die dagelijks wordt gecontroleerd door vrijwilligers. Zo garanderen we een veilige oversteek! 

Begin 2025 organiseren we een kickstart/demo aan het einde van de werkdag, en jij bent van harte uitgenodigd om hierbij aan te sluiten! Het is een mooie gelegenheid om meer te leren over ons werk en hoe je zelf kunt bijdragen aan het beschermen van deze bijzondere dieren. Wil je helpen met het opzetten van de paddenschermen? Het belooft een gezellige middag te worden.  

Wil je erbij zijn? Meld je dan aan via bestuur@paddentrekboekelo.nl. We zien je graag daar! 

Wanneer gaan we op pad?  

  • Na zonsondergang, als de schemer invalt 
  • Bij >75% kans op regen 
  • Als het 8°C of warmer is 
  • Als het matig tot niet waait  
  • Eind januari, februari, maart en april 

Op pad: wat neem je mee?  

  • Veiligheidshesje 
  • Zaklamp 
  • Handschoenen 
  • Plastic emmer  

Wil je meer weten over hoe het werkt? Op deze pagina staan video's die je kunt bekijken. 


Foto: Anne te Koppele

Bronnen:
Den Haag Partij voor de Dieren
https://denhaag.partijvoordedieren.nl/vragen/schriftelijke-vragen-laat-padden-en-kikkers-niet-in-de-put-zitten
Compendium voor de Leefomgeving (CLO)
https://www.clo.nl/indicatoren/nl107708-aantalsontwikkeling-van-amfibieen
BNNVARA Vroege Vogels
https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/gewone-pad-keldert-achteruit
Groen Kennisnet
https://groenkennisnet.nl/nieuwsitem/reptielen-amfibieen-en-vissen-in-nederland-ravon-balans-2023

Biodiversiteit op de UT  

Het versterken van biodiversiteit op onze campus is een van de duurzaamheidsdoelstellingen van de Universiteit Twente. Door beter te monitoren verkrijgen we kennis over de biodiversiteit op de campus in het algemeen. Dat helpt ons bij het maken van de juiste keuzes om biodiversiteit te ondersteunen. In 2024 zijn we gestart met een jaarlijkse Bioblitz. Iedereen kan helpen soorten te monitoren via de app ObsIdentify. We organiseren verschillende activiteiten om het bewustzijn rondom biodiversiteit te vergroten (zoals vogels en libellen kijken). Er werd een biodiversiteitsraad opgericht, waarbij CFM (Campus & Facility Management) overlegt met biodiversiteitsenthousiastelingen over hoe onderhoud kan bijdragen aan een betere habitat voor soorten. Verder werken we dankzij een subsidie van het Klimaatcentrum aan het toegankelijk maken van gegevens over groenonderhoud en biodiversiteit voor onderzoek en onderwijs.   

Meer weten over duurzaamheid op de UT? Kijk op utwente.nl/duurzaamheid