In Nederland zijn er voor verschillende typen kanker prima zorgtrajecten ontwikkeld. Alleen kunnen patiënten die zorg niet ten volle ontvangen wanneer ze onnodig op hun behandeling moeten wachten. Deze wachttijd is echter sterk te verkorten door multidisciplinaire afsprakenplanning. Dat stelt Gréanne Leeftink, verbonden aan het onderzoeksinstituut CHOIR van de Universiteit Twente. Op vrijdag 15 december promoveert zij aan de faculteit Behavioural, Management en Social Studies op haar proefschrift: Why Wait? – Organizing integrated processes in cancer care.
In de oncologische zorg moeten patiënten vaak onnodig lang wachten op hun behandeling, ook als de diagnose al is gesteld. Dat is te voorkomen door goed te plannen, zegt Leeftink, die de stappen die patiënten in de kankerzorg moeten zetten in haar promotieonderzoek op de voet heeft gevolgd. Heel deze keten van zorg valt te optimaliseren als we er niet langer geïsoleerd naar kijken, maar ook de zorg aan niet-oncologische patiënten hierin betrekken. Immers, omdat de kankerzorg veelvuldig gebruik maakt van gedeelde resources, moeten negatieve gevolgen van gereserveerde capaciteit voor de overige patiënten zoveel mogelijk worden voorkomen. Als technisch bedrijfskundige pleit de Twentse promovenda dan ook voor een geïntegreerde aanpak: naast de kwaliteit van zorg dienen het werkproces en de productiviteit verder te verbeteren. Dit komt niet alleen ten goede aan de patiëntenzorg, het draagt tevens bij aan een gezonde werkomgeving voor de medewerkers – waarvan indirect patiënten weer zullen profiteren.
Histopathologie
Een derde van de Nederlandse bevolking wordt gediagnosticeerd met kanker. Ze krijgen veelal een traject aangeboden waarin die diagnose zo snel mogelijk wordt gesteld. Dit vergt echter een grote flexibiliteit van de betrokken disciplines. Aan de hand van modellen die zijn ontleend aan de wiskunde en stochastiek onderzocht Leeftink hoe zo’n zorgtraject verloopt in een laboratorium voor histopathologie – spoedopdrachten voor kankerpatiënten interrumperen daar de reguliere workflow, waardoor de doorlooptijd van weefsels en de werkdruk voor medewerkers sterk kunnen toenemen.
Tijdwinst
Om de logistiek in het histopathologielaboratorium te verbeteren ontwikkelde Leeftink een methode die rekening houdt met handmatige processen voor losse weefsels en geautomatiseerde processen voor batches van weefsels; deze methode minimaliseert de doorlooptijd van alle weefsels in het laboratorium (20% reductie), waardoor snelle diagnostiek valt te leveren, en creëert een gelijkmatig verdeelde werkdruk voor de technici (50% reductie). De belangrijkste tijdwinst valt nog te behalen bij de doorvoermachines (grote batchmachines die een gedeelte van de processen in het laboratorium automatiseren); wanneer die op specifieke momenten in de dag worden gestart, resulteert dit in 25% reductie in doorlooptijd in het histopatologielaboratorium. UMC Utrecht heeft deze aanbevelingen intussen geïmplementeerd in hun dagelijkse werkprocessen.
Afsprakenschema’s
Een ander deelonderzoek betrof de organisatie van een gespecialiseerde oncologische polikliniek, waarin patiënten met een kankerdiagnose via een multi-disciplinaire benadering hun behandelplan krijgen gedurende een ziekenhuisbezoek. Omdat het behandelplan nog niet bekend is wanneer de patiënten in de kliniek arriveren, ontwikkelde Leeftink een stochastisch model dat de blauwdruk van de agenda voor de betrokken specialisten bepaalt. Deze methode geeft de betrokken specialisten inzicht in de afwegingen die gemaakt moeten worden bij het opzetten van multi-disciplinaire spreekuren. Aan de ene kant levert dit bijvoorbeeld tijdswinst op voor de patiënt, en minder werk in overtijd voor de specialisten, aan de andere kant vraagt het flexibiliteit in de benutting van de specialisten. Dankzij de ontwikkelde methode kan deze afweging bewust en gestructureerd gemaakt worden. Hierdoor zijn robuuste afsprakenschema’s gevonden voor een van UMC Utrechts gespecialiseerde kankerklinieken.
Planningsoplossingen
Om de generaliseerbaarheid van de gebruikte methoden en oplossingen aan te tonen, heeft Leeftink gedurende haar promotietraject een aantal maanden in de VS bij Mayo Clinic onderzoek gedaan. Hier toonde zij aan dat ondanks het verschil in zorgsystemen en ziekenhuistypen de onderliggende structuren vergelijkbaar zijn, en dat patiënten in de VS en Nederland dus baat hebben bij dezelfde multi-disciplinaire planningsoplossingen. Deze planningsoplossingen houden bijvoorbeeld rekening met de kans dat een patiënt niet op komt dagen of zijn/haar afspraak afzegt; om dit zoveel mogelijk te voorkomen wordt een afspraak gepland op een voor de patiënt gunstig moment.
Gréanne Leeftink
Gréanne Leeftink is werkzaam aan het Center for Healthcare Operations Improvement & Research (CHOIR) van de Universiteit Twente. Ten behoeve van haar promotieonderzoek werkte zij in deeltijd aan het University Medical Center Utrecht (UMCU) en verrichtte zij drie maanden onderzoek aan de Rochester’s Mayo Clinic, een prestigieus ziekenhuis in de VS. Begin 2017 werd zij uitverkozen om bij de Global Young Scientists Summit 2017 in Singapore te zijn: https://www.utwente.nl/nieuws/!/2017/1/38204/drie-jonge-uters-bij-top-in-singapore. De promotie van Leeftink valt samen met een congres over ‘Healthcare Logistics: Balancing Between Practice and Theory’, dat van 13-15 december gehouden wordt aan de Universiteit Twente. Meer informatie: https://www.utwente.nl/en/choir/events/SymposiumBalancingPracticeTheory/
