prof. Jan Kreiken
Als je aan de UT denkt, dan denk je aan …. Prof. Jan Kreiken, managementgoeroe en rector magnificus (1925 – 2001). 'De toekomst kan niet worden voorspeld, maar moet worden gemaakt’ was een van zijn gevleugelde uitspraken waarmee hij het belang van innovatie benadrukte.
Kreiken was een bekend bedrijfsstrateeg, grondlegger van de managementgedachte in Europa en mede-oprichter van de Twentse bedrijfskunde opleiding. Hij begon zijn wetenschappelijke en bedrijfsmatige loopbaan in het Zuid-Afrika van de jaren vijftig. In 1968 werd hij als hoogleraar bedrijfseconomie aangesteld aan de toenmalige Technische Hogeschool Twente. Reeds in 1970, Kreiken was toen 45 jaar, werd hij gerekend tot het uiterst beperkte groepje van leidende Nederlandse bedrijfseconomen. Dat is des te meer opvallend omdat hij niet verbonden was aan een van de economische faculteiten, hoezeer deze zich ook hebben ingespannen om hem als hoogleraar aan zich te binden. Kreiken beoefende zijn vakgebied liever in een bedrijfskundige universitaire context. Hij was aldus werkend niet alleen de medeoprichter van Bedrijfskunde in Twente maar ook de initiator van de wetenschappelijke erkenning van dat vakgebied in Nederland. Bedrijfskundig Europa is hem dank verschuldigd voor de verwezenlijking van het Europese wetenschappelijke bedrijfskundehuis: de European Foundation for Management Development (EFMD).
Kreiken's persoon en werk hadden een magnetische kracht. Grote wereldburgers, die wij thans managementgoeroes zouden noemen, kwamen regelmatig op bezoek op Kreiken's kantoor op de vierde verdieping van het BB-gebouw (nu: ‘Spiegel’). Die kring der groten, waarin Kreiken zo langdurig mocht verkeren, vormde de stimulans tot vele onderwijs- en onderzoekactiviteiten binnen zijn faculteit en zijn vakgroep. Onder verwijzing naar het angelsaksische begrip 'managerial economics’, was zijn motto: beoefen de bedrijfseconomie in een bestuurlijke context. Zijn oratie in 1968 droeg dan ook de titel ‘Bestuurlijke Bedrijfseconomie’. Die rede gaf vernieuwing aan het bedrijfseconomisch denken en zal ongetwijfeld hebben bijgedragen tot zijn kwalificatie als leidend bedrijfseconoom in Nederland. Hij werd hiervoor door de Nederlandse regering uiteindelijk benoemd tot Ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw. Maar ook internationaal ontving Kreiken meerdere onderscheidingen, waaronder het erelidmaatschap van de AMA (The American Management Association); als eerste Europeaan ooit!*
Van 1974 tot 1976 was Kreiken rector magnificus van de THT en ook in deze positie had Kreiken een duidelijke visie. De hogeschool kampte met een te laag studentenaantal en Kreiken stelde, tot ongenoegen van een deel van de campusgemeenschap, dat de voorlichting actiever en professioneler moest worden aangepakt. Hij werd daarin echter ook gesteund: een groep anonieme medestanders zette in 1974 een toilet en een boompje op het campusterrein met de tekst ‘Niet zeiken, maar Kr-eiken’. De boodschap was duidelijk. Er werd een nieuw voorlichtingsplan geschreven om de THT meer te profileren. Voor de omslag van voorlichting naar professionele werving staat het Kreiken-boompje symbool, geplant in 1998 aan de Drienerlolaan. Zijn mens-tot-mens benadering in de studievoorlichting en werving krijgt tot op de dag van vandaag nog navolging op de universiteit. Het is duidelijk: met zijn vooruitstrevende visie heeft Kreiken de toekomst zelf gemaakt…
Jan Kreiken reikt het diploma uit aan de eerste vrouwelijke afgestudeerde bedrijfskunde student: Iefke Cochius (1979)
* Aanvulling op verhaal door alumnus (en zoon) Boet Kreiken.