Ons verhaal#100 Pauls slimme oplossingen

#100 Pauls slimme oplossingen

Het verhaal van Franks swingende inspiratie is een verhaal over Pauls slimme oplossingen

Interviewer Frank Halfwerk en zijn gesprekspartner Paul Havinga vervullen beiden een duo-functie: ze werken op de universiteit én als onderzoeker in de praktijk. Zo slaan ze een brug tussen wetenschap en samenleving. Belangrijk, vindt Paul, en daarom deelt hij graag zijn lessen als ondernemend wetenschapper. ‘Ga ervan uit dat dingen lukken. Zo niet, dan merk je dat vanzelf.’

Klik voor de Engelse versie

Maandag 12 december 2022 

Probleemoplosser

Frank: ‘Wij lopen allebei al jaren rond op de UT, maar volgens mij zijn we elkaar nog nooit tegengekomen. Vertel eens Paul, wat doe je precies?’

Paul: ‘Klopt, eigenlijk best opvallend! Ik ben hoogleraar bij de vakgroep Pervasive Systems, onderdeel van de EEMCS-faculteit. We meten met slimme sensoren, zoeken naar manieren om die data over te dragen via draadloze communicatie, én analyseren de gegevens. Heel divers dus.

De onderwerpen kunnen van alles zijn. Je kunt metingen doen op het gebied van landbouw en biodiversiteit, maar ook in je lichaam, in de zee of in fabrieken. Je komt daar veel praktische en fundamentele problemen tegen die opgelost moeten worden. Maar uiteindelijk komt het allemaal hierop neer: we willen weten wat er nú gebeurt, zodat we processen beter of efficiënter kunnen maken.’ 

Frank: ‘Heb je een voorbeeld van zo’n proces?’

Paul: 'Een tijdje terug deden we een project op het gebied van voorspellend onderhoud. We werkten daar onder andere met energy harvesters. Dat zijn apparaten die zelf de energie opwekken die ze nodig hebben. Bijvoorbeeld met zonnecellen, windenergie of door beweging. Zulke apparaten kunnen zichzelf bedruipen, zonder stroomkabel of batterijen.

Op een beurs leerde ik een ondernemer kennen die energy harvesters ontwikkelde op basis van metalen veren met een spoel. Als zo’n veer in beweging komt, krijg je energie. Mooi systeem, maar niemand wou die dingen kopen. Mijn collega’s en ik kwamen toen op het idee om zo’n apparaatje op treinwielen te plaatsen.’ 

Frank: ‘Natuurlijk, die zijn constant in beweging...’

Paul: ‘Precies. De lagers van treinwielen – metalen cilindertjes in de as van het wiel – moeten regelmatig worden gecontroleerd. Want als zo’n lager kapotgaat, kunnen grote rampen ontstaan. Wij bouwden een systeem dat energie haalt uit de trillingen van de rijdende trein. Het apparaatje analyseert vervolgens die trillingen, om slijtage op te sporen. Zodra er iets mis is, gaat er automatisch een signaal naar de reparateur.’

Belangrijk dat onderzoek niet in een la belandt, maar z’n weg vindt in de vorm van concrete producten.

Paul Havinga

Frank: ‘Wat slim! Dat scheelt een heleboel controles.’

Paul: ‘Ja, je hoeft niet meer elke paar maanden alle treinen te inspecteren. En ze blijven altijd veilig. De winst voor gebruikers is dus enorm. Terwijl het project nog liep, werden er al duizenden apparaten verkocht aan de Britse spoorwegen.’

Frank: ‘Ik zag dat jij in je loopbaan altijd veel contact hebt gehad met het bedrijfsleven. Je werkt ook deels bij TNO. Toevallig heb ik ook zo’n duo-functie, bij de UT en Medisch Spectrum Twente. Wat drijft jou om de verbinding met het werkveld op te zoeken?’

Paul: ‘Ik vind dat er voor bedrijven grote waarde schuilt in de dingen die wij aan de UT doen. Sterker nog: als universiteit dienen wij de wereld. Het is dus belangrijk dat we onderwijs geven en onderzoek doen dat impact heeft, en mogelijk uiteindelijk praktisch nut heeft. TNO heeft een vergelijkbaar doel, al is dat op een wat kortere tijdslijn.

Wat ook meespeelt, is dat ik wil dat mijn teamleden resultaat zien van hun werk. Ik vind het belangrijk dat onderzoek niet in een la belandt, maar z’n weg vindt in de vorm van concrete producten. Je kunt bijvoorbeeld spin-offbedrijf oprichten, dat hebben we al verschillende keren gedaan. Wanneer een promovendus die ambitie heeft, ondersteun ik dat van harte.’

Ik ben ervan overtuigd dat een multidisciplinaire blik ons veel kracht geeft

Paul Havinga

Frank: ‘Zo te horen ben jij veel bezig met innovatie – dingen bedenken en verbeteren. Laatst ontdekte ik het woord ‘exnovatie’. Dat betekent dat je kijkt naar wat er al goed gaat en waarom, zodat je die kennis kunt delen. Wat doen we volgens jou goed bij de UT?’

Paul: ‘Dan denk ik meteen aan multidisciplinair werken. Ik ben ervan overtuigd dat een multidisciplinaire blik ons als universiteit veel kracht geeft. Juist door verschillende thema’s en expertises te combineren, kun je grote slagen maken. In mijn eigen werk kom ik ook met allerlei zaken in aanraking waar ik weinig vanaf weet, maar waar ik toch kan helpen om problemen op te lossen.’

Frank: ‘Heb jij een tip voor collega’s die willen leren om meer multidisciplinair te werken?’

Paul: ‘Professionals in andere vakgebieden spreken vaak een andere taal dan jij. Daar moet je rekening mee houden. Zelf lees ik veel kranten en weekbladen. Zo weet ik wat er in de wereld speelt. Dat helpt me in gesprekken om beter te begrijpen waar een ander naartoe wil, of welke problemen diegene heeft. Dus ik zou zeggen: lees de krant, verdiep je in de wereld.

Het is ook belangrijk dat je jezelf en je onderzoek weet te verkopen. Marketing en PR worden vaak gezien als een moetje. Maar ze zijn hard nodig. Je kunt nog zo’n briljant paper hebben geschreven, als niemand begrijpt waar jouw onderzoek over gaat, maak je geen impact. Denk dus na over hoe je je verhaal presenteert ook aan niet-vakgenoten.’

Frank: ‘Goede tips! Ik zag dat de term ‘ondernemend’ ook is opgenomen in de Shaping2030-visie. Wat zijn jouw lessen als ondernemend wetenschapper?’

Paul: ‘Naar mijn mening en ervaring is het vaak makkelijker om contact te leggen met mkb’ers dan met grote bedrijven. Zorg dat je een project in kleine stapjes opdeelt, en dat het bedrijf na een jaar al een resultaat heeft waar ze iets mee kunnen. Dat ‘iets’ kan heel klein zijn, maar zo toon je je meerwaarde.

Verder is het belangrijk dat je een mentaliteit van ‘gewoon doen’ hebt. Begin gewoon, probeer het. Ga ervan uit dat dingen lukken. Zo niet, dan merk je het vanzelf. Met die basishouding heb ik mijn kinderen ook opgevoed. Ik denk dat het je ver brengt.’

In de campus moeten we blijven investeren, want ze brengt ons veel

Paul Havinga

Frank: ‘Zeg Paul, jij werkt hier sinds 1985. En als ik de passie in je ogen zie, vermoed ik dat je voorlopig nog niet klaar bent. Zien we jou hier in 2030 nog rondlopen?’

Paul: ‘Dat denk ik wel, ik zit hier helemaal op mijn plek. Met de jaren is het voor mij steeds duidelijker geworden wat ik het liefst doe: problemen oplossen. En daar heb ik aan de UT alle mogelijkheid toe.

De vraagstukken waaraan ik werk, zijn in de loop der jaren veranderd. Waar we vroeger vooral samenwerkten met de reguliere industrie, bewegen we nu steeds meer toe naar duurzame vraagstukken. We werken bijvoorbeeld met Naturalis aan een project over biodiversiteit.’

Frank: ‘Dit gesprek vormt het slot van de interviewserie over Shaping2030. Als ik naar de toekomst kijk, hoop ik dat we het gemeenschapsgevoel vast weten te houden. Wanneer collega’s uit het ziekenhuis langskomen op de campus, hoor ik altijd: wauw, wat een positieve energie hangt hier. Hoe hoop jij dat de UT er in 2030 uitziet?’

Paul: ‘Ik sluit me helemaal bij je aan. Met onze campus onderscheiden we ons van andere universiteiten. Juist doordat je hier niet alleen komt werken en studeren, maar ook volop aan sport en cultuur kunt doen, komen mensen met een andere mindset bij elkaar. Dat versterkt ook ons inhoudelijke werk. In de campus moeten we blijven investeren, want ze brengt ons veel.’

Dit was het laatste interview in de serie Shaping Perspectives. In deze serie gingen in 2 jaar tijd meer dan 100 UT’ers met elkaar in gesprek. Hoe dragen zij hun steentje bij aan de universiteitsbrede visie ‘Shaping2030’? Je kunt alle verhalen hier teruglezen.

dr. Frank Halfwerk (1989)

behaalde de bachelor- en master technische geneeskunde en de master Health Sciences aan de UT. Frank deed zijn afstudeerstage in het Thoraxcentrum van het Medisch Spectrum Twente (MST) en is daar sinds 2014 werkzaam als technisch geneeskundige. Sinds twee jaar combineert Frank deze aanstelling met een functie als assistent-professor. Als voorzitter van stijldans- en salsavereniging 4 happy feet won Frank in 2012 de Schuijer Cultuurprijs voor excellente cultuur met tevens goede studieresultaten. Daarnaast won Frank in 2014 de prof. Snellen prijs vanuit de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie en de Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie.  

Prof. dr. ing. Paul Havinga (1962)

is sinds 2009 hoogleraar bij de vakgroep Pervasive Systems aan de Universiteit Twente, en Director Science bij TNO-ICT. Zijn onderzoek gaat over draadloze sensornetwerken, het Internet of Things, gedistribueerde netwerksystemen en energie-efficiënte draadloze communicatie. Tijdens zijn loopbaan richtte hij samen met promovendi vanuit de UT verschillende bedrijven op, waaronder Ambient Systems, Novaris, Inertia Technology, en Locus Positioning.