Maandag 3 oktober 2022
In de schijnwerpers
Alice: ‘Frieder, ik weet dat je een natuurkundige bent, maar we gaan het vandaag niet over natuurkunde hebben, toch? Want het enige dat ik me herinner is de formule voor snelheid.’
Frieder: ‘Haha, nou, laat maar horen dan!’
Alice: ‘Versnelling keer… Massa? Ik weet het niet.'
Frieder: ‘Heel goed, maar dat is geen snelheid. Probeer het nog eens. Je weet dit. Natuurkunde gaat over het dagelijks leven. Stel dat je deze pen hier wilt versnellen. Ik doe 'iets', en het begint te vliegen...'
Alice: ‘Ah, dit gaat natuurlijk over kracht! Ik zei het toch? Ik ben alles vergeten wat ik heb geleerd tijdens Natuurkunde.’
Frieder: ‘Dat geeft niet. Mijn bekentenis is dat ik heel weinig weet over jouw thuisland, Rwanda. Ik herinner me dat er een burgeroorlog was in de jaren ‘90, maar dat is het zo'n beetje. Zijn die spanningen nog merkbaar in het land?’
Alice: ‘Nou, Rwanda heeft nog een lange weg te gaan als het gaat om vrijheid van meningsuiting. Zeker in vergelijking met Nederland. Maar er zijn veel positieve veranderingen geweest sinds de genocide op de Tutsi. Er zijn verschillende beleidsmaatregelen en strategieën doorgevoerd om het land democratischer te maken. En vrouwen worden nu aangemoedigd om bètastudies te doen. Daarom ben ik uiteindelijk een bachelor Civiele Techniek gaan doen.'
Frieder: ‘Daarna kwam je voor je master naar Twente, en nu ben je research data steward. Wat inspireerde je om dit carrière pad te bewandelen?'
Alice: 'Bij ITC, een van de faculteiteiten waarvoor ik werk, is het beleid om de gegevens die je bij je onderzoek hebt gebruikt op te slaan in de database. Dus toen ik klaar was met mijn masterscriptie heb ik wat ruwe data ingediend, gewoon om ervan af te zijn. Zes maanden later begonnen een paar mensen op mijn afdeling een boek te schrijven over het gebruik van geo-informatie om stedenbouwkundige problemen aan te pakken. Ze wilden een hoofdstuk aan mijn onderzoek wijden. Tijdens het reviewproces vroegen ze me om bepaalde kaarten en figuren te wijzigen. Daarvoor had ik mijn data nodig. Ik keek op mijn externe harde schijf, maar… het bestand was beschadigd.'
Frieder: ‘O nee!’
Alice: ‘Die ruwe data die ik bij de database had ingediend, was alles wat er nog over was. Dat betekende dat ik helemaal opnieuw moest beginnen en de hele analyse opnieuw moest doen. Toen realiseerde ik me hoe belangrijk goed research data management is. Voor anderen en voor jezelf. Het kan je zoveel tijd, moeite en energie besparen die je in plaats daarvan in je onderzoek kunt stoppen.’
Frieder: ‘Ik kan me voorstellen dat dat je perspectief heeft veranderd. Maar ik moet toegeven dat ik het soms ook moeilijk vind om het nut van datamanagement te zien. Zeker voor het specifieke type experimenten dat mijn promovendi doen. Ik heb tot nu toe zo'n 30 promovendi gehad, en slechts één van hen heeft een verzoek om gegevens van iemand gehad. Kan het zijn dat de relevantie afhankelijk is van het vakgebied?'
Alice: ‘Ik geloof echt dat data management altijd van belang is, ongeacht het vakgebied. Dat er zo weinig aanvragen zijn, komt ook door een gebrek aan marketing. We hebben geleerd dat het niet genoeg is om alleen gegevens in de database te zetten. Daarom hebben we nu, bijvoorbeeld, een medewerker bij ITC die verantwoordelijk is voor openbare geo-informatie. Zij zoekt naar manieren om de zichtbaarheid van onze datasets te vergroten.’
Frieder: ‘Wat goed! Maar een ander punt van zorg is dat de meeste gegevens die in onze datacenters zijn opgeslagen nooit gebruikt worden, terwijl ze veel energie kosten. Hoe denk je daarover?’
Alice: ‘Klopt, alleen toegankelijke en herbruikbare data moeten bewaard worden in zulke waardevolle infrastructuren. Daarom sporen we onze onderzoekers aan om selectief te zijn. Om kritisch te kijken wat waardevol is en wat hergebruikt kan worden.’
Frieder: ‘Over energie gesproken: In 2030 moeten we onze uitstoot met 50% verminderd hebben. Ik probeer mijn steentje bij te dragen door samen te werken met de duurzaamheidsgroep. Maar ik ben benieuwd: hoe vind jij dat de UT het doet op dit gebied?'
Alice: ‘Ik vind dat we het goed doen. We hebben veel geleerd van de pandemie. Het heeft onze ogen geopend voor de mogelijkheden van online vergaderen en hybride werken. Dat betekent minder intercontinentale vluchten voor bijvoorbeeld congressen. Maar, zeker bij ITC, kunnen we het vliegen niet helemaal opgeven. Het is dus belangrijk dat we allemaal ons steentje bijdragen. Eet minder vlees, neem vaker de trein. Dat soort lokale, kleinschalige maatregelen, doen ertoe. Maar veel mensen zijn zich daar niet van bewust. Of ze weten niet wat ze kunnen doen.’
Frieder: ‘Mee eens. Studenten en medewerkers moeten mobiliseren. We moeten onze stem verheffen en zeggen dat we zo niet verder kunnen als we aan het Parijs akkoord willen voldoen.’
Alice: ‘Waarom bieden we geen algemene cursus over klimaatverandering? Net zoals we elke onderzoeker een cursus research data management geven. Laat mensen kennismaken met goede gewoontes. Leg hen uit waarom het eten van vlees bijdraagt aan het effect van klimaatverandering. De basiskennis die iedereen zou moeten hebben.’
Frieder: ‘Nou, we hebben al een interdisciplinaire minor ‘energy transition perspectives.’ Die schijnt erg populair te zijn. En er is natuurlijk de Green Hub. Dat soort initiatieven zijn blijkbaar nog niet erg zichtbaar. Dus dat zou mijn missie kunnen zijn, om dat in de schijnwerpers te zetten. En dan doe jij hetzelfde voor onze data, toch?'
Alice: ‘Natuurlijk, met jouw steun! Het is een teamprestatie. We moeten samenwerken.’
Frieder: ‘Absoluut. Maar zie jij je toekomst ook zo, in datamanagement? Of ben je stiekem van plan om terug naar Rwanda te verhuizen om in de stedenbouw te gaan werken?’
Alice: ‘Haha, nee. Mijn man en ik zijn nu officieel Nederlands en onze beide kinderen zijn hier opgegroeid. Dus ik ga nergens heen. Wat betreft mijn functie als data steward: ik doe graag wat ik doe. Maar wie weet wat de toekomst brengt? Ook in het planningsproces gebruiken ze veel data. Ik kan mensen op dat gebied altijd helpen en adviseren. Hoe slaan ze gegevens op? Hoe zorgen ze ervoor dat de beschikbare data voor verschillende projecten toegankelijk zijn voor anderen? Dat lijken me leuke uitdagingen.’
Frieder: ‘Ik ben benieuwd waar data je gaat brengen!’