De wereldwijde nadelige impact op de leesvaardigheid door de toename van online chatten zet per land door. Dit blijkt uit een studie van onderzoeker Hans Luyten van de Universiteit Twente. Hij onderzocht de gegevens uit de internationale PISA-surveys (Programme for International Student Assessment) in 2009 en 2018 in 63 landen. Dit is een grootschalig internationaal vergelijkend onderzoek, dat wordt uitgevoerd onder auspiciën van de OESO. In die periode nam het online chatten in bijna elk land aanzienlijk toe, maar het stijgingstempo varieerde aanzienlijk van land tot land. Zo nam in Japan het percentage dagelijks chattende leerlingen toe van 9% tot 85%; in Rusland was de toename veel beperkter: van 42% naar 58%.
In de afgelopen decennia heeft de opkomst van informatie- en communicatietechnologie (ICT) het leven van mensen over de hele wereld sterk beïnvloed. Geleidelijk aan zijn we ook steeds meer gaan lezen van het scherm, terwijl we enkele decennia geleden nog alles van papier lazen. In de eerste twintig jaar van de 21e eeuw is de opkomst van online chatten een opmerkelijke ontwikkeling. Een risico is dat digitale media oppervlakkige leesstrategieën kunnen stimuleren, zoals scannen, skimmen en browsen, ten koste van meer tijdrovende strategieën die een dieper begrip mogelijk maken.
Het onderzoek laat een sterke relatie zien tussen de toename per land van online chatten onder 15-jarigen en de afname per land in zowel leesvaardigheid als het bewustzijn van nuttige leesstrategieën. De stijging van online chatten zorgt voor een verlies van ongeveer 25 punten op de PISA-leesschaal. Een dergelijke daling impliceert dat een gemiddelde leerling (die scoort op het 50e percentiel) zou dalen naar het 40e percentiel.
“Hoewel het belangrijk is om de nadelige gevolgen van online chatten te erkennen, lijken pogingen om het terug te dringen weinig realistisch en ook niet erg zinvol. Een verbod op online chatten om de leesvaardigheid te verbeteren, is net zo radicaal als het promoten van een terugkeer naar armoede om de wereld te bevrijden van zwaarlijvigheid en andere welvaart gerelateerde gezondheidsproblemen”, aldus Hans Luyten.
De resultaten suggereren dat een focus op de beheersing van bruikbare leesstrategieën in het leesonderwijs nodig is om de leesvaardigheid op peil te houden. Het toegenomen chatten in 2009-2018 viel onmiskenbaar samen met een afnemend bewustzijn van dergelijke strategieën. Het lijkt erop dat leerlingen meer ondersteuning en stimulering nodig hebben dan voorheen om hun bewustzijn en beheersing van nuttige leesstrategieën te verwerven.
Onderzoek
Dit onderzoek werd verricht door Hans Luyten bij de Faculteit BMS, department LTD (Learning, Data-analytics and Technology).
