Ons verhaal#003 Hasibs laser-bewerkingstechnologie

#003 Hasibs laser-bewerkingstechnologie

Het verhaal van Jennifers drumbeat is een verhaal over Hasibs laser-bewerkingstechnologie

Als wetenschapper weet Jennifer dat je soms je eigen weg moet volgen – of dat er meerdere wegen naar Rome leiden. De decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen is niet bang om uit haar comfortzone te stappen en nieuwe mogelijkheden te verkennen. Dat geldt ook voor Hasib Mustafa, die bij de UT werkzaam is als postdoctoraal onderzoeker op het gebied van lasertechnologie. Hasib is geboren en getogen in Bangladesh, en heeft een open, collectivistische visie ontwikkeld op de wereld waarin wij leven. Een verhaal over vrijheid, activisme en hoop. ‘Samen kunnen we de samenleving van onze toekomst vormgeven.’

Klik voor de Engelse versie

Dinsdag 1 december 2020

Jennifer Herek en Hasib Mustafa zijn geen onbekenden van elkaar. Hun wegen kruisten elkaar voor het eerst toen Jennifer lid was van de leescommissie van Hasibs masterscriptie. Hun gedeelde passie voor licht bracht Optical Sciences en Electrical Engineering samen. Sindsdien voelt Hasib zich meer en meer thuis op de UT campus. Tijd voor Jennifer om daarover meer te weten…

Hasib: ‘Dag mevrouw.’

Jennifer: ‘Ha! Mevrouw! Hi Hasib. Of moet ik zeggen dr. Mustafa.’

Hasib: ‘Als u me zo wilt aanspreken…’

Jennifer: ‘Ja. Jij en ik hebben dezelfde academische titel. En we kennen elkaar ook al geruime tijd. Waarom noem je me nog altijd mevrouw?’

Hasib: ‘Ik denk vanwege mijn culturele achtergrond. Ik kom uit Bangladesh en respect is heel belangrijk in onze cultuur. Ik spreek mijn professor altijd aan met “professor”. Hij voelt zich daardoor oud, zegt hij, en hij vraagt me of ik hem bij zijn voornaam wil noemen. Maar dat voelt raar.’

Jennifer: ‘Dat begrijp ik. Een van mijn universiteitsprofessoren is echt een mentor voor me. Ik heb het altijd moeilijk gevonden hem bij zijn voornaam te noemen. Maar goed, noem me maar Jennifer. We zijn elkaars gelijken. Je hebt je plek in de academische wereld verdiend.’

Hasib: ‘Oké. Ik zal het proberen.’

Jennifer: ‘Mooi. Waarom ben je eigenlijk naar Nederland gekomen en naar de UT in het bijzonder?’

Hasib: ‘Europa heeft me altijd al gefascineerd. Het heeft zoveel verschillende culturen en landen, terwijl de grenzen open zijn. Na mijn bacheloropleiding heb ik me bij verschillende Europese universiteiten ingeschreven. Ik werd ook toegelaten tot de Chalmers University in Zweden, maar ik koos ervoor om naar de Universiteit Twente te komen. Van een Nederlandse penvriendin had ik veel achtergrondinformatie over Nederland gekregen. Zij motiveerde me om hier naartoe te komen.

Jennifer: ‘Interessant! Ik ben heel benieuwd: Heb je haar inmiddels ontmoet?’

Hasib: ‘Ja, ze is een goede huisvriendin geworden. Mijn vrouw en ik koken Bengalese gerechten voor haar; daar is ze dol op. Grappig genoeg woont zij nu in Zweden.’

Jennifer: ‘Leuk. Ik heb ook in Zweden gewoond, vlak na mijn promotie. Wist je dat ik tijdens mijn promotieonderzoek ook met ultrakorte pulslasers heb gewerkt? Volgens mij delen we een passie voor licht. Waar komt jouw passie voor licht vandaan?’

Hasib: ‘Tijdens mijn bacheloropleiding maakte ik voor het eerst kennis met de studie van licht. Ik vond het fascinerend. Vooral het concept van fotonen. Ze zijn massaloos en toch intens. Onzichtbaar, en toch bestaan ze. De fysica van licht blijft me verrassen.’

Jennifer: ‘Mijn favoriete eigenschap van licht is coherentie, in de zin dat lasers coherente lichtbronnen zijn. Ik denk bij coherentie trouwens niet alleen aan licht, maar ook aan het leven.’

Hasib: ‘Wauw!’

Jennifer: ‘En ik werd geïnspireerd door een citaat in je masterscriptie, uit The Alchemist van Paulo Coelho: “Wanneer je iets wilt, zweert het hele universum samen om je te helpen het te bereiken..” Dat geloof ik ook echt. Wat voor rol speelt coherentie in jouw leven?'

Hasib: ‘Dat is een hele interessante vraag! Coherentie is belangrijk in de manier waarop we werken. Hoe coherenter ons werk is, hoe aantrekkelijker het is voor anderen. Mensen zijn heel gestructureerd in hun denken. Dus als we onze boodschap coherent maken, brengen we onze boodschap veel gemakkelijker en verder over, net als een laser. Zelfs bij lastige of abstracte onderwerpen, zoals duurzaamheid.’

Jennifer: ‘Ja, dat klopt. Alhoewel, jij en ik denken anders. Dus het gaat om meer dan alleen structuur. Het gaat ook om luisteren naar verschillende stemmen, zoeken naar raakvlakken en manieren vinden waarop we elkaar kunnen versterken. Coherentie gaat ook om het creëren van synergie.’

Hasib: ‘Daar heb je gelijk in.’

Jennifer: ‘Nu we het toch over verschillende denkwijzen hebben, ik ben erg geïnteresseerd in je ideeën over inclusiviteit, heel belangrijk bij de UT.’

Hasib: ‘Volgens mij ben ik een goed voorbeeld van inclusiviteit. Ik kom uit een ontwikkelingsland. Ik spreek heel weinig Nederlands. Toch voel ik met thuis bij de UT en in Nederland. Ik voelde dat heel sterk toen ik tijdens een fietstocht op mijn omafiets vanuit België de Nederlandse grens overstak...’

Jennifer: ‘Haha! Een omafiets?’

Hasib: ‘Ja! Ideaal! Een fiets die ik zelf kan repareren als er iets stuk gaat.’

Jennifer: ‘Slim. En heel duurzaam. Wat betekent duurzaamheid voor jou?

Hasib: ‘Bij duurzaamheid denk ik aan drie verschillende zaken: milieu, economie en maatschappij. Maar de belangrijkste reden dat ik me richt op duurzaamheid is klimaatverandering. De mensen lijken al geruime tijd te zijn vergeten dat we in een grotere wereld leven, in een ecosysteem. We hebben ons alleen gericht op ontwikkeling. Maar tegen welke prijs?

‘We weten nu dat ons handelen gevolgen heeft. En de ontwikkelde landen werken eraan om CO2-neutraal te zijn. Maar de mensen in ontwikkelingslanden stellen dat ook zij het recht hebben om ontwikkeld te zijn. En daarom net zo veel CO2 mogen uitstoten als ontwikkelde landen voorheen deden.

‘Ik snap die redenering. Dit dilemma roept tegenstrijdige gedachten bij mij op. Maar ik geloof ook dat de enige manier om vooruitgang te boeken een duurzame weg is. We moeten manieren vinden die leiden tot ontwikkeling, zonder dat dit ten koste gaat van de mogelijkheden van toekomstige generaties.’

Jennifer: ‘Betekent dit dat duurzaamheid onze vrijheid gaat beperken?’

Hasib: ‘Kijk, het begrip vrijheid brengt verantwoordelijkheden met zich mee. Het wordt tijd dat we nadenken over hoeveel vrijheid we echt aankunnen zonder het evenwicht tussen mens en natuur te verstoren.’

Jennifer: ‘Oké, en het feit dat je betrokken bent bij Shaping 2030 draagt hieraan bij?’

Hasib: ‘Jazeker. Ik wil graag een actieve bijdrage leveren aan mijn campus, aan mijn universiteit. En ik geloof in de kracht van vandaag. Als ik nog een ander favoriet citaat van mij van Umar Ibn Khattab mag aanhalen: “Geen enkele mate van schuld kan het verleden veranderen, en geen enkele mate van bezorgdheid kan de toekomst veranderen”. Voor mij betekent dit dat er altijd onzekerheden over de toekomst zullen zijn. Dus moet ik me concentreren op wat voor mij vandaag goed voelt, en daaraan werken. Als ik, op basis van de informatie die ik nu heb, niets doe, zal geen enkele mate van schuld in de toekomst mij deze kans teruggeven om in actie te komen.

‘Wanneer we het over klimaatverandering hebben, is dat zo groot dat mensen zich soms verloren voelen. Ze vragen zich af: Zullen mijn handelingen, als individu, enig effect hebben op zo'n groot systeem? Maar bij de UT zijn er ongeveer 15.000 mensen. Dat is veel menskracht. Stel je eens voor wat al deze individuen samen kunnen bereiken. Eerder hadden we het over coherentie en licht. Dat deed me denken aan vuurvliegjes. Ken je vuurvliegjes?’

Jennifer: ‘Ja.’

Hasib: ‘Een nachtelijke hemel met knipperende vuurvliegjes in Bangladesh vind ik schitterend om te zien. Onze toekomst is nu enigszins duister, onzeker. Maar, de mensen van de UT verlichten deze donkere hemel. Als vuurvliegjes schijnen ze allemaal hun eigen lichtje, een sprankje hoop. Maar als je vuurvliegjes goed bekijkt, knipperen ze synchroon. Eerst misschien een of twee, dan langzaamaan sluiten andere vuurvliegjes zich aan door hun knipperfrequentie iets aan te passen. Na een poosje begint een hele groep in perfecte harmonie te knipperen. En wanneer ze dat doen, is dat zo'n machtig gezicht. Ik denk dat Shaping 2030 ook zo zal zijn.’

Jennifer: ‘Dat is prachtig. Ik heb het ook graag over gezamenlijke impact. Dat is echt heel krachtig. Maar ik geloof ook dat mensen hun eigen weg moeten volgen om dingen te veranderen. In het Engels hebben we daar een mooie uitdrukking voor: you have to beat your own drum. Ik denk dat jij één van die mensen bent. Jij brengt een beweging op gang.’

Hasib: ‘Nou ik zie mijzelf niet als leider. Ik ben slechts een van de vele vuurvliegjes. Ik ben alleen maar begonnen te knipperen met een paar gemotiveerde andere mensen, zoals jijzelf.’

Jennifer: ‘Maar jij kiest hiervoor! Waarom noem je jezelf geen leider? Volgens mij ben je een bron van inspiratie. Je stapt uit je comfortzone en gaat een schitterende uitdaging aan.’

Hasib: ‘Dank je. En je hebt gelijk. Het is ook voor mij persoonlijk een fantastische kans. Als universiteit is er voor ons een belangrijke rol weggelegd in het vormen van toekomstige professionals, dus in zekere zin geven wij de samenleving van de toekomst vorm. We zijn een ‘people first’-universiteit. Veranderingen komen door mensen tot stand. Als we deze ideeën over het opbouwen van een eerlijke, duurzame en digitale samenleving in het DNA van onze medewerkers en studenten kunnen inbouwen, zullen we verandering zien.’

Jennifer: ‘Hm... Ik denk niet dat wij zelf mensen vormen, maar we reiken mensen wel mogelijkheden voor ontwikkeling aan, zodat ze zichzelf kunnen vormen.’

Hasib: ‘Klopt! En ik ben blij dat je hierop wijst. Omdat “people first” niet mijn favoriete uitdrukking is. Altijd de mensen vooropstellen is een van redenen waarom de mensheid in de situatie terecht is gekomen waarin we ons nu bevinden.’

Jennifer: ‘Dus jij bent voor “planet first”?’

Hasib: ‘Nou nee, ik zou toch zeggen “people first,” maar dan “people first, for a better world”. Het moet beslist niet “people only” betekenen.’

Jennifer: ‘Goed punt. Het laat maar weer eens zien dat terminologie een eigen leven kan gaan leiden, zoals in dit geval “people first”. Maar het maakt natuurlijk deel uit van een groter statement dat we in onze missie maken.”

Hasib: ‘Dat is waar.’

Jennifer: ‘Nou, ik weet niet hoe jij het hebt ervaren Hasib, maar ik vond het erg leuk je beter te leren kennen. Ik hoop ook dat je me nu gewoon met Jennifer gaat aanspreken. En ik verheug me op het bijeen brengen van onze groepen. Laten we dat voor elkaar zien te krijgen.’

Hasib: ‘Zeker, mevrouw. Eh… Zeker, Jennifer!’

PROF.DR. JENNIFER HEREK 

werd geboren in de Verenigde Staten. Na haar promotie aan het California Institute of Technology (Caltech) kwam ze naar Europa. Ze woonde en werkte in Lund (Zweden) en Amsterdam, voordat ze in 2006 professor werd aan de UT en hoofd van de Optical sciences groep. Sinds 2019 is ze decaan van de Faculteit Technische Natuurwetenschappen.

dr.ir. Hasib Mustafa

is geboren in Bangladesh en kwam in 2012 naar de UT om zijn masteropleiding af te ronden.In 2019 promoveerde hij cum laude aan de UT met zijn onderzoek naar laser-materiaalbewerking. Hij is nu postdoctoraal onderzoeker aan de faculteit Engineering Technology. In zijn huidige werk gebruikt hij (ultra)korte pulslasers voor het ontwerpen en vervaardigen van een innovatief oppervlakteontwerp om de herbruikbaarheid van metalen gereedschappen bij de productie van thermoplastische composieten te verbeteren.