De Universiteit Twente gaat een grote rol spelen in het terugdringen van het zoute water in onze deltagebieden. Wetenschapsfinancier NWO stelt voor het project SALTISolutions zo’n vier miljoen euro beschikbaar aan verschillende kennisinstellingen. Daarnaast dragen private partijen en de overheid ook 2,5 miljoen bij. Dit levert 21 nieuwe wetenschappelijke posities op, de UT krijgt er zeven. Er zijn binnen SALTISolutions negen deelprojecten, waarvan de UT er drie coördineert. Dat gebeurt door de Twentse waterprofs Suzanne Hulscher en Jaap Kwadijk en designprof Mascha van der Voort.
De inmenging van zout zeewater met de zoete wateren in onze deltagebieden, verzilting genoemd, zorgt voor problemen. De klimaatverandering en zeespiegelstijging versterken deze ook nog eens. Alleen al in de Nieuwe Waterweg, de verbinding met de zee bij Rotterdam, is zo’n 800 kubieke meter Rijnwater per seconde nodig om het zoute zeewater tegen te houden. Dat is bijna al het water dat nu via de Rijn ons land binnenkomt. Het tegenhouden van het zoute water met de tegendruk van het rivierwater is nodig omdat het zeewater anders de plaatsen bereikt waar zoet water wordt ingelaten naar de binnendijkse boezems.
Zoet water in onze rivieren is belangrijk voor de landbouw, natuur en onze drinkwatervoorziening. Bovendien zorgt zout water in de rivieren voor ongewenste erosie van materialen in bijvoorbeeld sluizen en havens. “Het probleem wordt steeds urgenter, zeker na de afgelopen twee droge zomers”, vertelt Suzanne Hulscher, hoogleraar waterbeheer op de Universiteit Twente. “Er is meer wetenschappelijke kennis nodig en meer slimme maatregelen te ontwikkelen om dit probleem tegen te gaan. De honorering van dit project is daarom een prachtige ontwikkeling. Bovendien is dit project een goed voorbeeld van hoe we op de UT technische kennis bundelen met andere disciplines.”
De Universiteit Twente richt zich binnen SALTISolutions op drie projecten:
- Nature-based processen en oplossingen (coördinator: Suzanne Hulscher)
- Een serious game (coördinator: Mascha van der Voort)
- Een ‘digital twin model’ (coördinator: Jaap Kwadijk)
Nature-based oplossingen
“Hier onderzoeken we maatregelen die gebaseerd zijn op de natuurlijke processen”, vertelt Hulscher. “Het zware zoute water kruipt via de bodem de zoete wateren binnen. Er is daarom meer turbulentie nodig, een mechanisme dat het zoute en zoete water beter – in de waterkolom - met elkaar laat mengen. Hierdoor kan de zouttong niet verder kruipen. We kijken hier naar bodemvormen; golvende patronen op de bodem voorkomen de verzilting. Verder kijken we bij estuaria, de verbrede en vaak trechtervormige monding van de rivier in zee, of we met kwelders (begroeid stuk land dat aan de zee grenst) en andere oevermaatregelen via de oevers menging kunnen vergoten. In sluiscomplexen gaan we uitzoeken hoe de zoutindringing precies werkt en dit modelleren we vervolgens.”
Serious Game
Bij besluitvorming over maatregelen om verzilting tegen te gaan zijn veel partijen betrokken. Daarom ontwikkelt prof. Mascha van der Voort een ‘Delta Management Game’. “Dit is een game die alle belanghebbenden betrekt en ondersteunt bij het nemen van beslissingen”, zegt Van der Voort. “De game geeft inzicht in elkaars perspectief. Ook bevordert de game de relatie en het vertrouwen in de uitkomst en in elkaar. We bouwen hiermee voort op de ‘Virtual River’ die eerder is ontwikkeld binnen het project RiverCare. Daarmee zijn we momenteel volop workshops aan het houden bij partners.”
Digital Twin Model
Prof. Jaap Kwadijk, tevens wetenschappelijk directeur van waterinstituut Deltares, ontwikkelt een model dat het effect van alle Maatregelen binnen SALTISolutions inzichtelijk maakt.
Over de NWO-perspectief financiering
Perspectief is een programma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), dat gefinancierd wordt door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het programma daagt wetenschappers uit om in een innige samenwerking met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties nieuwe onderzoekslijnen op te zetten met economische en maatschappelijke impact. Het gaat om vijf nieuwe onderzoeksprogramma’s, die gezamenlijk bijna 18 miljoen euro toegekend hebben gekregen. 57 betrokken bedrijven en organisaties investeren daarnaast gezamenlijk nog acht miljoen euro in de onderzoeken, die gericht zijn op economische kansen binnen maatschappelijke uitdagingen.
Over SALTISolutions
Programmaleider: Prof. dr. J.D. Pietrzak (Technische Universiteit Delft).
Deelnemers: Arcadis, ARK, Boskalis, Bureau Waardenburg, BAM, Deltares, Evides, Flanders Hydraulics, Havenbedrijf Amsterdam, Havenbedrijf Rotterdam, HKV, Hoogheemraadschap van Rijnland, Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, Hydrologic, Koninklijk NIOZ, Nortek-NL, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, Royal HaskoningDHV, STOWA, Svasek, Technische Universiteit Delft, Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit Twente, Universiteit Utrecht, Van Oord, VEMW, VEWIN, Wageningen Universiteit, Waterschap Hollandse Delta, WNF.
