De droom van prof. dr. IR. Chris de Korte:
“Ik wil graag dat borstkankeronderzoek bij vrouwen straks sneller, beter en pijnloos kan plaatsvinden. Het pijnlijk platdrukken van borsten is bij mijn methode niet meer nodig en het detectieproces kan worden teruggebracht tot één dag. Dit betekent veel minder ongemak en onzekerheid voor vrouwen. Mijn droom is dat hierdoor meer vrouwen meedoen aan screening en daarom borstkanker overleven, en dat ze bovendien minder vaak zware behandelingen zoals borstsparende operaties hoeven te ondergaan.”
De patiënt
Karin (53)* doet om de twee jaar mee aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Ze weet dat het verstandig is om er bij kanker zo vroeg mogelijk bij te zijn, maar heeft ervaren dat het röntgenonderzoek naar borstkanker niet bepaald een pretje. “Om een goede opname te krijgen worden je borsten tussen twee platen platgedrukt. Het is erg pijnlijk is en ik hou er beurse borsten aan over. Natuurlijk is het voor een goed doel en in het belang van mijn eigen gezondheid. Maar ik overweeg sterk om bij de volgende oproep niet te gaan. Om me heen hoor ik meer van dit soort verhalen. Kunnen ze dat niet op een andere manier doen, vraag ik me af.”
De uitdaging
Maar liefst 1 op de 7 vrouwen in Nederland krijgt borstkanker. Hoewel al veel progressie is geboekt qua detectie en behandeling, valt er nog een wereld te winnen. Immers: hoe eerder de borstkanker wordt ontdekt, hoe groter de kans op een succesvolle behandeling waarbij bijvoorbeeld een borstsparende ingreep nog mogelijk is. Een behandeling met chemotherapie zal hierdoor minder vaak noodzakelijk zijn.
Iedere vrouw in de leeftijd van 50 t/m 75 jaar wordt in Nederland eens in de twee jaar uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Meedoen vergroot een vroege opsporing: deelnemende vrouwen hebben 50% minder kans om te overlijden aan borstkanker dan vrouwen die niet meedoen. De ziekte kan worden vastgesteld voordat ze klachten krijgen of de borstkanker zelf kunnen voelen. Zo’n snelle ontdekking verkleint de kans op uitzaaiingen en maakt de behandeling mogelijk minder zwaar.
Op dit moment is het maken van röntgenfoto’s de meest gebruikte methode in het borstkankeronderzoek. Wanneer iets verdachts wordt gevonden, vindt met behulp van echografie een scan plaats om een beter beeld van de verdachte plek te krijgen. Vermoedt de radioloog dat het om een kwaadaardig weefsel gaat, dan wordt een biopt genomen om de samenstelling te bepalen. Deze onderzoeken vinden opeenvolgend in de ochtend plaats, waarna de uitslag van het biopt ’s middags al bekend is. Wanneer het verdachte weefsel niet te vinden is op echo, volgt een MRI-scan en indien nodig een biopt. In dat geval duurt het hele proces langer en moet de patiënt soms tot wel twee weken wachten voordat de uitslag bekend is.
Waarom vraag ik uw steun?
“We hebben een nieuwe 3D-echomethode ontwikkeld die in staat blijkt tumoren goed op te sporen. Misschien wel té goed, want ook niet-gevaarlijke plekken worden hierbij als verdacht gezien. Door gebruik te maken van een contrastmiddel kan dit probleem worden verholpen. We onderzoeken onder meer hoe je het contrastmiddel precies op die plek krijgt waar de tumoren zitten en hoe je dat contrastmiddel vervolgens supergevoelig kunt detecteren met echo. De uitkomst hiervan kan worden ingebouwd in bestaande echosystemen.
Na de ontwikkeling van een proof-of-principle willen we een kleinschalige klinische evaluatie uitvoeren, gevolgd door een uitgebreide klinische studie. Deze studies moeten bewijzen dat de methode net zo goed is als of zelfs beter is dan de tot nu toe gebruikte methodes. Het is een grote stap op weg naar een gevoelige en specifieke, minder belastende, snellere én goedkopere detectiemethode voor borstkanker.
Met onze nieuwe techniek kunnen meer vrouwen worden onderzocht, bijvoorbeeld ook jongere vrouwen met een verhoogd risico: in deze groep zijn tumoren vaak niet op te sporen met röntgenfoto’s omdat de borsten nog veel klierweefsel bevatten. Deze nieuwe 3D-echomethode heeft daar geen last van, is veel patiëntvriendelijker en maakt het mogelijk om de voordelen van echo en MRI te combineren.
Het feit dat mijn vrouw zelf borstkanker kreeg, heeft mij nog meer energie en motivatie gegeven om het onderzoek naar nieuwe en betere detectietechnieken verder te brengen. Toen zij een knobbeltje voelde in haar borst, duurde het in totaal 2 weken met veel onzekerheid en een mammogram, twee keer een echo, en twee keer een MRI voordat we de uitslag hadden. Het gaat nu gelukkig uitstekend met haar na een borstsparende operatie.”
Wat kan ik doen met 1 miljoen?
“Willen we binnen afzienbare tijd vrouwen verlossen van pijnlijk borstonderzoek en lange onzekerheid, dan hebben we extra mensen nodig. Twee extra promovendi gaan onderzoek doen naar het gebruik van contrastmiddelen. Aan de hand van hun bevindingen kunnen we onze 3D-technologie verder verbeteren en zullen de bestaande echosystemen worden aangepast, in de hoop dat daardoor meer vrouwen borstkanker zullen overleven.”
Wie is Chris de Korte?
Prof. dr. Ir. Chris de Korte is hoogleraar Medical Ultrasound Imaging aan de UT. Hij studeerde medische elektrotechniek in Eindhoven en studeerde af in het Radboudumc in Nijmegen op het gebied van echografie. Hij deed vervolgens promotieonderzoek in Rotterdam naar beeldvorming van kransslagaders en werkte daarna in het Radboudumc op de afdeling Kindergeneeskunde. Op dit moment is hij in Nijmegen werkzaam op de afdeling Radiologie. “De combinatie van technische en medische kennis spreekt mij bijzonder aan, evenals de kruisbestuiving tussen fundamentele wetenschap en toegepaste kennis.”
Universiteit Twente
De Universiteit Twente is bij uitstek de plaats voor het onderzoek van De Korte. De combinatie van zijn kennis en ervaring op het gebied van echografie en de hier aanwezige expertise op het gebied van contrastmiddelen is op dit niveau bijna nergens in de wereld te vinden. Hoogleraar Michel Versluis ontwikkelde speciale microbubbels als contrastmiddel. Deze bubbels kunnen tot 1.000 keer beter worden gezien dan klassieke microbubbels, waardoor tumoren veel beter gedetecteerd kunnen worden. Daarnaast is Twente sterk op het gebied van onder meer de behandeling van borstkanker met behulp van robotica en fotoakoestiek. Ook werken grote bedrijven als Siemens intensief samen met Twente bij de ontwikkeling van medische apparatuur.
*De hier beschreven patiëntcasus is fictief en gebaseerd op de ervaringen met verschillende echte patiënten, zoals onze onderzoekers ze tegenkomen in de klinieken.