De taal van gesteente – Hoe ‘lees’ je een steen?
Hoe lees je een steen? Elke rots vertelt een verhaal over miljoenen jaren geologische geschiedenis. In deze rotsentuin onderzoeken we hoe we die verhalen kunnen ontrafelen met moderne technieken. Van diepe magmaformaties tot sedimenten gevormd door water: elk gesteente draagt aanwijzingen over de processen die onze planeet hebben gevormd. Harald van der Werff: “De stenentuin biedt een unieke mogelijkheid om stenen te leren lezen. Door in detail de aanwezige kleuren, mineralen, patronen en structuren te bekijken en te meten kunnen we begrijpen hoe de stenen gevormd zijn. Dit kan met een eenvoudig vergrootglas maar ook met zeer geavanceerde meetapparatuur op de grond en vanuit de lucht.”
Dit experiment valt bij UT FieldLab onder thema Aardstructuren- en dynamiek. Bekijk hier alle experimenten die horen bij dit thema.
Wat onderzoeken we?
Het doel van dit experiment is om methoden te testen waarmee we de samenstelling en ontstaansgeschiedenis van gesteenten kunnen bepalen. Hoe betrouwbaar zijn verschillende technieken, en welke informatie leveren ze op? Deze kennis is cruciaal voor het opsporen van grondstoffen en energiebronnen, maar ook voor een beter begrip van natuurlijke processen zoals vulkanisme en plaattektoniek.
Hoe werkt het?
In de rotsentuin vind je stenen die diep in de aardkorst uit magma kristalliseerden, en anderen die aan het oppervlak ontstonden door vulkanisme, afzetting of water. We gebruiken een breed scala aan technieken: van handapparatuur en camera’s tot sensoren op statieven en drones. Door metingen te vergelijken, ontdekken we welke methode het meest geschikt is voor welke situatie en benodigde informatie. Specifieke instrumenten die we gebruiken zijn de draagbare spectroradiometers van “Analytical Spectral device” en “Spectral Evolution” en een “HySpex Mjolnir" beeldvormende spectrometer. Al deze instrumenten meten infrarood licht. Daarnaast gebruiken we draagbare geofysische apparatuur, zoals een spectrometer voor gamma straling, een magnetische susceptibiliteitsmeter en een apparaat voor het meten van röntgenfluorescentie (XRF). De data die we verzamelen helpen ons om patronen te herkennen in mineralen, textuur en chemische samenstelling – de ‘taal’ waarin gesteenten hun geschiedenis vertellen.
Waarom is dit belangrijk?
Elke meting brengt ons dichter bij een completer verhaal over hoe onze planeet werkt. Betere analysemethoden maken het mogelijk om grondstoffen efficiënter en veiliger te winnen, risico’s bij bouwprojecten te verkleinen en natuurlijke processen beter te begrijpen. Het experiment draagt bij aan veilig bouwen, goed bodembeheer en daarmee een duurzamere omgang met de aarde.