In de Noordzee, op circa 20 kilometer van de kust bij Hoek van Holland, start binnenkort een experimenteel onderzoek van de Universiteit Twente (UT) naar een innovatieve vorm van seismische monitoring. Universiteit Twente en het CO2-transport- en opslagproject Porthos werken in dit onderzoek samen. Binnen de 500-meterzone van het P18-A-platform van Porthos worden enkele maritieme seismometers geplaatst die continu metingen uitvoeren van trillingen in de ondergrond. Deze techniek moet leiden tot een beter begrip van ondergrondse processen en levert waardevolle inzichten op voor veilige en verantwoorde CO₂-opslag.
Dit project is onderdeel van het DICTUM-onderzoek, dat zich richt op het verbeteren van de beeldvorming van diepe ondergrondstructuren in Nederland. Waar seismische gegevens traditioneel worden verzameld met land gebaseerde netwerken, maakt DICTUM gebruik van sensoren direct op de zeebodem. Door de korte afstand tot het CO2 -injectiepunt van Porthos is het mogelijk om subtiele signalen beter waar te nemen, wat bijdraagt aan vroegtijdige detectie van eventuele veranderingen in de ondergrond, zodat hierop kan worden geacteerd.
De UT speelt een centrale rol binnen het project en ontwikkelt technieken om bestaande seismische meetprincipes geschikt te maken voor offshore toepassingen. Deze aanpak is vernieuwend binnen Nederland en draagt bij aan het ontwikkelen van internationaal toonaangevende kennis op het gebied van geomechanica en ondergrondmodellering.
Nieuw in Nederland
De UT ontwikkelde een innovatief seismometer systeemconcept dat real-time lokale seismische activiteit in de Noordzee monitort. Een dergelijk systeem bestond nog niet, omdat de ondiepe en drukke Noordzee te dynamisch is voor de huidige seismologische sensortechnologie. De ontwikkeling van het systeem is gecoördineerd door Dr. Islam Fadel binnen het DICTUM-project. “Deze samenwerking met Porthos is een unieke mogelijkheid om het nieuwe concept te testen, het systeem verder te ontwikkelen, het gebied beter te monitoren en onze kennis van de geologie onder de Noordzee te vergroten.”
Veldtest met dummy-seismometers
Een veldtest met dummy-seismometers eind 2024 leverde waardevolle technische inzichten op, zoals de effectiviteit van het ankersysteem. Deze resultaten zijn verwerkt in de gestarte experimentele fase, die loopt tot 2026. Als deze succesvol is, is het de bedoeling dat de maritieme seismometers vanaf 2027 een officieel onderdeel vormen van het landelijke KNMI-seismologische meetnetwerk.
Waardevolle informatie
Monitoring en onderzoek leveren een belangrijke bijdrage aan de veilige opslag en het transport van CO₂. In elke fase van het Porthos-project worden gegevens verzameld die waardevolle inzichten opleveren – niet alleen voor Porthos zelf, maar ook voor toekomstige offshoreprojecten binnen de energietransitie. Hoewel offshore monitoring geen wettelijke verplichting is onder de bestaande opslagvergunning, draagt Porthos daarom graag bij aan dit soort onderzoeksinitiatieven.
EBN, een van de drie moederbedrijven van Porthos, heeft het initiatief genomen om aan te sluiten bij het DICTUM-onderzoek. Deze organisatie is niet alleen nauw betrokken bij Porthos, maar speelt ook een actieve rol in toekomstige projecten.
Over het DICTUM-project
Het DICTUM-project is een onderzoeksinitiatief binnen het DeepNL-programma van NWO, gericht op het verbeteren van het begrip van de diepe ondergrond van Nederland met behulp van multi-geo-observables. Het project is een samenwerking tussen verschillende Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstellingen, waarbij de Universiteit Twente een centrale rol speelt.
Over Porthos
Porthos is een samenwerkingsverband van EBN, Gasunie en het Havenbedrijf Rotterdam. Het project richt zich op veilige transport en opslag van CO₂ in uitgeproduceerde gasvelden onder de Noordzee. Porthos is erkend als Project of Common Interest (PCI) door de Europese Unie en ontving 102 miljoen euro subsidie uit de Connecting Europe Facility. Meer informatie: www.porthosCO2.nl
