Kijk voor meer informatie op de website van Aver:
website niet meer actief
De hobby van Cees van Hoogmoed
Telkens als Cees naar het plafond kijkt, ziet hij schier eindeloze reeksen jaartallen, namen, lijnen.
Als hij over genealogie praat, wordt hij ontstuimig en beweeglijk - getuigenissen van zijn nieuwsgierigheid, vooral in de menselijke historie.
Dirk van Hoomoed trouwde als ‘jongeman van Renswouw’ in 1747 met Kaatje van Gogh. Dat is het vroegste gegeven dat Cees van zijn voorouders kon achterhalen. Helaas zijn er in Renswoude en omgeving wel Homoets, Hoomoedts, Hoochmoets (of hoe ze hun naam ook maar mogen schrijven) uit nog vroeger tijden, maar daarvan kan tot nu niet worden vastgesteld welke relatie ze hebben tot Dirk. Waarschijnlijk zijn het andere takken, omdat het geloof niet overeenkomt.
Om verder te komen, zou hij moeten neuzen in rechterlijke archieven, in verpondingsregisters (belasting na 1602), impost (begraafregisters), archieven van Waterschappen, of ook in registers van de militie. Dan zijn er nog de “Soldatenboeken van Wolters”. Voor Napoleon moest je als soldaat voor een huwelijk toestemming vragen aan je commandant. Maar zoeken in al die registers is een heidens karwei.
Cees graaft voorlopig niet dieper in de historie. Dichterbij is nog zoveel interessants te vinden. Vanaf 1828 hebben al zijn voorvaderen - inclusief zijn eigen vader - geleefd in de omgeving van Frederiksoord (Drenthe) bij de Maatschappij van Weldadigheid.
Na de Napoleontische tijd heerste er in Nederland veel armoede en verpaupering, nog versterkt door een mislukte (aardappel)oogst. De gegoede milieus ondervonden er hinder van en startten maatschappijen voor arme sloebers. Het waren in feite landbouwkoloniën waar met goedkope werkkracht woeste grond in cultuur werd gebracht. Je kon je inkopen met geleend geld, je kreeg werk en je kon je met voorbeeldig gedrag en hoge inzet opwerken tot kleine zelfstandige (vrijboer). De Maatschappij drukte zijn eigen geld en had zijn eigen winkels (waar geen drank te koop was). In de buurt van Frederiksoord wordt nog altijd onberispelijk Nederlands gesproken, hoe ver het ook ligt verscholen in het Drentse land.
Wilhelminaoord: Voormalig kolonieschooltje (foto C.A. van Hoogmoed, ca. 1995)
Hoe ontstaat nou zo’n naam als Hoogmoed? Niet zomaar. Er steekt altijd wel een betekenis of relatie achter. Hoogmoed is waarschijnlijk een ‘toponiem’. Dat wil zeggen een naam die vernoemd is naar een plaats. Hoogmoed heeft ook een betekenis, zowel positief (hoog in aanzien) als negatief (hoogmoedig) en wat nou de oorsprong is geweest, denkt Cees nooit meer te kunnen achterhalen.
Maar het gaat hem niet zozeer om namen en ook niet om status. Er zijn mensen die om hun gevoel van status op te krikken op zoek gaan naar een familiewapen. Verraderlijk. Als je er een vindt, is het nog maar de vraag of dat afkomstig is van jouw voorouders. Een wapen bij de naam Hoogmoed is er wel te vinden, sterker nog er zijn er wel vier!
Als je aan genealogie doet, ga je je allengs meer voor de geschiedenis interesseren: dorpsgeschiedenissen (verdeling van landgoederen, delicten, trouw- en rouwrituelen),
of beroepen. Een oude familie (niet de zijne) had in de 16e eeuw een postkoets en een herberg. De huidige generatie nakomelingen werkt in de horeca, in de drankenhandel, heeft een taxibedrijf of bezorgt post. De appel valt niet ver van de boom.
Cees raadt beginners aan gewoon de trouwboekjes van de ouders en opa en oma’s te onderzoeken op namen en geboorteplaatsen, en die gegevens aan te vullen met foto’s, bidprentjes, anekdotes etc. Hoe je daarna verder wilt gaan, ontwikkelt zich vanzelf.
Genealogie heeft ook iets van puzzelen, van verzamelen en uitwisselen met hobbygenoten.
Maar het boeiendste is: het verleden komt dichterbij én je snapt meer van het heden.
“Het leven bestaat uit nieuwsgierigheid. Als je dat niet meer hebt, ben je geestelijk niet meer aanwezig.’
Frank Pothof
P.S. Mensen die ook oudgierig zijn, kunnen om te beginnen eens doorklikken naar de website van AVER, de genealogische vereniging van de UT-Kring. Cees is medebeheerder van de bibliotheek van AVER (in Boerderij Bosch) en zit in de redactie van Avers-nieuws
Uit: Dinkeltij, no. 10, d.d. 21 februari 2003.