Wie is van den Kroonenberg

Prof. dr.ir. Harry van den Kroonenberg (1933 -1996) was Rector Magnificus aan de Universiteit Twente gedurende twee periodes: van 1979 tot 1982 en van 1985 tot 1988. Hij overleed onverwacht in 1996 tijdens het hardlopen, wat een grote schok binnen de universiteit gaf.

DE ONDERNEMENDE UNIVERSITEIT

Van den Kroonenberg wordt algemeen erkend als de geestelijk vader van de ‘ondernemende universiteit’. Dat is – zo schreef hij in 1985 - een universiteit waarin op alle niveaus ondernemerschap getoond wordt, waarin men dicht bij de markt opereert, bereid is nieuwe ongebruikelijke dingen te doen en ook de risico’s ervan te dragen. Van den Kroonenberg was zich goed bewust van de betekenis voor de samenleving van de kennis die de universiteit genereert. Hij zag de mogelijkheden voor een universiteit om met deze kennis te ondernemen. Van den Kroonenberg ontwikkelde het concept van de ondernemende universiteit èn werkte aan de concrete implementatie ervan beginnend met een technologietransferpunt (1979), het BTC (1982) en het TOP-programma voor jonge (student)ondernemers (1985). Deze laatste regeling ligt aan de basis van het grootste succes van de Universiteit Twente: het grote aantal spin-offs door de jaren heen. Hij zette tijdens zijn rectoraat de deuren van de UT naar de buitenwereld wijd open. In zijn beide ambtsperiodes werden de banden van de UT met het bedrijfsleven aanzienlijk versterkt en groeiden de inkomsten uit contractonderzoek navenant. Regiobeleid, kennistransfer, toepassingsgericht onderzoek, marktgericht onderwijs, ontginning van de kennisberg, doe-universiteit en durfuniversiteit waren steeds terugkerende sleutelbegrippen in zijn beleid. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Van den Kroonenberg door veel ondernemers zo geroemd wordt. Dwars tegen de toen heersende tijdgeest in, wist Van den Kroonenberg de THT een nieuwe onderscheidende identiteit te geven en een daarmee gepaard gaand elan.

Pionier

Toen Van den Kroonenberg met zijn vernieuwingsdrift aan de slag ging, was de wetenschappelijke wereld te klein. Alom sprak men schande van de manier waarop hij de universiteit zou uitleveren aan het bedrijfsleven. Midden jaren tachtig sprak de Raad van Advies voor het Wetenschapsbeleid nog een vernietigend oordeel uit over de vernieuwingsdrift waarmee deze pionier de Universiteit Twente tot een goed renderend bedrijf zou ontwikkelen. In 1990 werd Van den Kroonenberg op Paleis Het Loo voor datzelfde beleid door het bedrijfsleven onderscheiden met de Max Geldens Prijs, goed voor een bedrag van 50.000 gulden. Bij die gelegenheid zag Van den Kroonenberg zijn kans schoon om dat beleid nog eens uit te dragen. Universiteiten moeten „de overheid niet begerig naar de mond praten", maar zich veel onafhankelijker durven opstellen. Ook in de richting van de samenleving en het bedrijfsleven valt er heel wat te verbeteren: minder bureaucratisch en veel marktgerichter worden. Zo ongeveer zit zijn concept van de ‘ondernemende universiteit’ in elkaar. Hij verwierf er eerder de prijs van de ‘meest ondernemende ambtenaar van Nederland’ mee.

BLIKSEMCARRIERE

Henricus Hubertus van den Kroonenberg is afkomstig uit het Limburgse Roggel. Vandaar uit bezocht hij in Venlo de hts. Zijn eerste werkgever was dezelfde als die van bijna iedere andere afgestudeerde in het zuiden: Philips. In de avonduren en met geleende boeken voltooide hij zijn studie werktuigbouwkunde aan de TH Delft. Daar promoveerde hij vier jaar later, in 1966, op het proefschrift ‘Het meten en verklaren van karakteristieken van een hydrostatische motor’. In die tijd werd hij bij IHC Holland, bouwers van baggeren offshore-materieel, aangenomen als hoofdingenieur en productvernieuwer. Zes jaar later volgde zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in de Ontwerp- en Constructieleer aan de UT. Zeven jaar later werd hij benoemd tot Rector Magnificus.

Na zijn rectoraat werd Van den Kroonenberg directeur van Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN). ECN was en is het grootste onderzoeksinstituut op energiegebied in Nederland. De komst van Van den Kroonenberg als nieuwe directeur in 1989 betekende een enorme verandering voor de organisatie. ECN werd tot het begin van de jaren tachtig geheel door de overheid gefinancierd. Na 1985 kwam daar verandering in toen de grote technologische instituten een deel van hun inkomsten uit contractresearch moesten halen. Van den Kroonenberg was daarvoor de perfecte man. Hij stelde de businessunits in die als een commercieel bedrijf elk jaar een bepaalde omzet moesten halen met opdrachten voor bedrijven en andere externe partijen.

INSPIREREND

Zowel aan de Universiteit Twente als bij ECN wordt Van den Kroonenberg herinnerd als een inspirerende en aimabele man. Na zijn vroegtijdige dood in 1996 werd de UT-Ondernemersprijs voor jong excellent ondernemerschap naar hem vernoemd tot Van den Kroonenbergprijs. Ook jaren na zijn dood staan zijn verdiensten velen nog voor de geest. Dat blijkt onder meer uit het feit dat in 2011 een bronzen borstbeeld van hem werd onthuld op de Campus. Dit borstbeeld werd mede mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van UT-alumni die dankzij de TOP-regeling hun eerste stappen op het ondernemerspad konden zetten.