Om te begrijpen waarom gedrag zo belangrijk is, helpt het om even terug te kijken naar wat diabetes type 1 eigenlijk betekent voor een patiënt. Bij mensen met diabetes type 1 maakt het lichaam zelf te weinig of helemaal geen insuline aan. Deze mensen moeten levenslang insuline toedienen om hun bloedsuiker in balans te houden. Vroeger gebeurde dit met insulinepennen, waarbij de patiënt het rekenwerk deed. Tegenwoordig zijn er slimme insulinepompen die in combinatie met een glucosesensor dit grotendeels automatisch bijsturen. Deze nieuwste pompen maken het leven van de patiënt een stuk makkelijker, maar vereisen wel nog steeds input van de patiënt. Zo moet de patiënt aangeven wanneer hij/zij gaat eten of sporten. Martijn toonde aan dat dit gedrag van de patiënt uiteindelijk ook bepalend is voor de best mogelijke uitkomst.
Excellente regulatie
Martijn onderzocht 160 patiënten van het ZGT die de MiniMed 780G insulinepomp van Medtronic gebruiken, een van de meest gebruikte pompen in Nederland. Zonder inmenging van de patiënt zorgt deze insulinepomp over het algemeen al voor een goede glucoseregulatie, met een tijd binnen doelbereik van 70%. Deze tijd binnen doelbereik geeft aan hoeveel tijd de patiënt doorbrengt in het gewenste glucosebereik. Het onderzoek van Martijn toonde aan dat met extra inzet van de patiënt deze regulatie excellent wordt. Patiënten die het slimme algoritme van de pomp lange tijd aan hebben staan en hun maaltijden goed invoeren in de pomp, ook wel ‘bolussen’ genoemd, behalen nog betere resultaten: zij zitten zelfs 80 tot 90 procent van de tijd binnen doelbereik. Dat betekent minder klachten nu en minder kans op complicaties later.
Beslisboom als hulpmiddel
Daarnaast raadt Medtronic aan om relatief strenge pompinstellingen te gebruiken. Door deze instellingen streeft het algoritme naar lagere glucosewaardes, wat ook bij de patiënten in het onderzoek van Martijn tot betere resultaten leidde. Toch was het aantal mensen dat deze instellingen gebruikte laag. Ook bestond er twijfel om naar deze instellingen over te stappen, vooral uit angst voor een te lage bloedsuiker. Om die onzekerheid weg te nemen, ontwikkelde Martijn samen met de diabetesverpleegkundigen, Technisch Geneeskundigen en internisten op de afdeling een beslisboom: een hulpmiddel dat helpt bepalen wanneer strengere instellingen veilig en zinvol zijn. Martijn vertelt: “Voorheen wisten veel zorgverleners niet goed of ze patiënten wel of niet op de strengere pompinstellingen moesten instellen. Daardoor gebruikte maar ongeveer 40 procent van de patiënten die optimale instellingen. Met de beslisboom hebben we nu een duidelijk stappenplan. Zorgverleners kunnen nu makkelijker de juiste keuze maken. Het gevolg is dat veel meer patiënten zijn overgezet naar optimale instellingen: het percentage steeg van 40 naar bijna 70 procent.”
Verminderde ziektelast
Martijns onderzoek toont aan dat het gedrag van de patiënt nog steeds belangrijk is voor de beste glucoseregulatie. Martijn benadrukt hierbij wel de vooruitgang die in de afgelopen jaren geboekt is: “Insulinepompen worden steeds geavanceerder. We zien nu ook dat patiënten die gebruik maken van deze systemen het met minder moeite veel beter doen dan voorheen met insulinepennen. Toch moet niet onderschat worden hoeveel tijd en energie iemand per dag kwijt is aan het regelen van zijn diabetes, ook als je gebruikt maakt van zo’n systeem. Ik hoop dat met het doen van onderzoek en de ontwikkeling van nog geavanceerdere technologie deze ziektelast in de toekomst steeds verder zal afnemen.”
Bewuste keuze
Martijn koos bewust voor de diabeteszorg, omdat hij het mooi vindt om patiënten over een langere tijd te begeleiden en om samen stap voor stap vooruitgang te boeken. “De diabeteszorg is bovendien uniek, omdat het gebruik van technologie zo sterk verweven is in het dagelijks leven van de patiënt”, vertelt hij. Binnen zijn studie Technische Geneeskunde aan de UT kwam deze combinatie van geneeskunde en technologie mooi samen. In zijn stage zat hij niet alleen achter zijn laptop om data te analyseren, maar sprak hij ook zelf met patiënten op de poli. Zo kon hij het onderzoek en de klinische praktijk direct met elkaar verbinden. Martijn is blij dat zijn onderzoek zo goed bruikbaar is in de praktijk: “We kunnen patiënten nu beter adviseren en zorgverleners ondersteunen met data.”
Verschil maken
Naast zijn afstudeerstage heeft Martijn het afgelopen jaar deelgenomen aan het Research Honours programma van de UT. Hier leerde hij onder andere om zijn resultaten in een wetenschappelijk artikel te verwerken, dat binnenkort ingediend wordt voor publicatie. In oktober start Martijn als Technisch Geneeskundige op de diabetespoli van het Medisch Spectrum Twente in Enschede. “Ik ben heel erg blij dat ik mijn passie in de diabeteszorg mag vervolgen en ik hoop dat ik een verschil kan maken voor mensen met diabetes.”
Tekst: ZGT
