Maandag 25 april 2022
Natuurlijke nieuwsgierigheid
Sevim: ‘Hoi Jos, het lijkt wel een eeuw geleden dat we samen koffiedronken bij de Starbucks op de campus. Volgens mij was je toen net aangesteld als programmadirecteur Energy Innovation.’
Jos: ‘Ik denk dat je gelijk hebt. Was je toentertijd niet naar Brussel aan het verhuizen?'
Sevim: ‘Dan moet het bijna twee jaar geleden zijn. Wat heb je allemaal gedaan sindsdien?'
Jos: ‘Veel dingen. Zo zijn we bijvoorbeeld bezig met negatieve emissietechnologieën. Om de ambities van het Parijs-akkoord te realiseren, moeten we meer doen dan alleen uitstoot verminderen – we moeten CO2 uit de atmosfeer halen. Dat is best een uitdaging vanwege de lage concentratie. En de huidige technologieën zijn zeer energie-intensief. Dus we streven naar meer energie neutrale manieren om dit voor elkaar te krijgen.’
Sevim: ‘Ik las dat het energieprogramma wil bijdragen aan de verduurzaming van de samenleving. Wat is volgens jou het meest onderschatte probleem als het om duurzaamheid gaat?'
Jos: ‘Ik denk dat we de impact van de plasticsoep onderschatten. Naast programmadirecteur aan de UT, ben ik ook verantwoordelijk voor het creëren van een circulaire economie voor de kunststofindustrie. Nederland doet het relatief goed als het gaat om inzameling, verwerking en recycling van afval. Maar er is altijd een lekkage. 10.000 ton per jaar, alleen al in Nederland! Dit komt terecht in de bodem, rivieren en de oceaan: de beruchte plasticsoep. Vervolgens wordt het afgebroken tot kleinere deeltjes: microplastics. Deze belanden in onze voeding en uiteindelijk ook in moedermelk en de organen van foetussen. Zeer recent is het zelfs in het menselijk bloed gevonden. Daarom ben ik nogal activistisch geworden in het aandringen op de productie van inherent duurzame materialen. Een speciale kunststof, waarvan de micro stukjes niet schadelijk zijn voor natuur of gezondheid.’
Sevim: ‘In een ideale wereld zou die activistische mindset in het DNA van elke onderzoeker zitten. Helaas is dat niet zo. Hoe denk je dat we ervoor kunnen zorgen dat we deze doelen ook echt behalen?’
Jos: ‘We moeten onszelf afvragen hoe we onze kennis kunnen vertalen naar praktische oplossingen voor toekomstige problemen. Wat moet er gebeuren om daar te komen? Wat kunnen we doen om dit te realiseren? Zo pakken we het bij het energieprogramma aan. ‘Mission-driven’ onderzoek noemen we dat. We moeten routekaarten maken om de kloof tussen ons onderzoek en de maatschappelijke toepassingen ervan te overbruggen. Om impact te maken.’
Sevim: ‘Ik denk dat ook jonge professionals, zoals ik, baat hebben bij die aanpak. Soms raak je zo verstrikt in de dagelijkse werkzaamheden dat je vergeet waar je het allemaal voor doet.
Nu we het over een aantal van je werk-gerelateerde inspanningen hebben gehad, ben ik benieuwd: wat was een persoonlijk hoogtepunt in de afgelopen twee jaar?'
Jos: ‘Nou, dat is absoluut het feit dat ik ben aangenomen op het Conservatorium.’
Sevim: ‘Wauw, gefeliciteerd! Vertel me meer...'
Jos: ‘Muziek heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in mijn leven. Ik speel al viool zolang ik me kan herinneren. Ik heb ook altijd pianogespeeld, maar ik had nooit echt de tijd om daar beter in te worden. Door de pandemie had ik die tijd ineens wel. Dus besloot ik serieuzer te gaan oefenen. Uiteindelijk kwam ik niet meer verder. Een vriend van mij is dirigent en adviseerde me om lessen voor gevorderden te nemen. Ik deed auditie voor het Conservatorium, en ik werd aangenomen! Ik ben de oudste leerling die ze ooit hebben gehad, en de enige die nooit eerder pianoles heeft gehad.’
Sevim: ‘Geweldig. Maar misschien ook best wel zenuwslopend... Je bent gewend om de expert te zijn, en ineens ben je weer de leerling. Voelde je niet veel prestatiedruk?'
Jos: ‘Eerlijk gezegd heb ik nooit druk gevoeld omdat ik het gewoon voor de lol doe. Mijn uitgangspunt is een natuurlijke nieuwsgierigheid. Het punt is, en dat zeg ik ook tegen mijn studenten aan de UT: het leven is geen rechte weg. Er zijn veel verschillende routes. Ik koos er op mijn achttiende voor om niet verder te gaan in de muziek, en toch volg ik nu in mijn vrije tijd lessen aan het Conservatorium. Ik hoop gewoon dat ik nog heel lang muziek kan blijven maken. Ik zal er nooit mijn beroep van maken, maar het is mijn ultieme bron van geluk.'
Sevim: ‘Dat is heel inspirerend. Heb je een bucketlist met andere dingen die je zou willen proberen?'
Jos: ‘Naast bewustwording creëren voor microplastics, wil ik meer tijd in de bergen doorbrengen. Daar voel ik me op mijn best: midden in de natuur en stilte. Alleen ik, mijn vriendin, een rugzak en een tent.'
Sevim: ‘Zeker in deze uitdagende tijden is het belangrijk om iets in je leven te hebben waar je positieve energie van krijgt. Ik ben blij om te horen dat je dat gevonden hebt sinds we elkaar voor het laatst zagen. Wie weet wat de toekomst brengt?'
Jos: ‘Nou, als ik naar jouw cv kijk en de vele dingen die je doet, dan weet ik zeker dat er genoeg mooie dingen op je pad komen.’
Sevim: ‘Mooi, dan hebben we veel om over te praten bij onze volgende kop koffie!’