Van ruimte naar dorp

Het NASA-agentschap SERVIR – Spaans voor dienen – en de Faculteit ITC van de Universiteit Twente gaan van 2018 tot 2028 samenwerken. Doel is ervoor te zorgen dat ontwikkelingslanden beter in staat zullen zijn de kracht van aardobservatie en geo-informatie in te zetten voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. ‘Het gaat om het duurzaam vergroten van welzijn en welvaart in die landen,’ zegt UT-onderzoeker Freek van der Meer. ‘We zetten samen de laatste stap richting het inzetten van aardobservatie- en geo-informatieproducten in de lokale samenleving. From space to village – van ruimte naar dorp.’ 

Veel data, veel belanghebbenden

De data die NASA-satellieten genereren zijn zeer precies en zeer gevarieerd. Juist dat maakt  de vertaalslag naar concrete toepassingen, met name in ontwikkelingslanden, uitdagend. Ook bureaucratie speelt een rol. ‘Waar het in eerste instantie om gaat is het ontwikkelen van producten die bijdragen aan de oplossingen van lokale problemen,’ zegt Van der Meer. ‘Dat betekent dus samenwerken met overheden en ministeries, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties – maar ook boeren en andere individuen. Dus naast de vele soorten data zijn er ook veel belanghebbenden in het spel. SERVIR werkt in de doellanden samen met lokale partners die deze stakeholders vertegenwoordigen. Het overbruggen van de laatste kloof tussen data en toepassing is de grote uitdaging. Hoe kun je bijvoorbeeld data die op mondiaal niveau worden gegenereerd lokaal schalen, zodat plaatselijke boeren of waterbeheerders er voordeel van hebben? Hoe haal je uit algemene geo-data de specifieke data die de lokale gemeenschap nodig heeft, zonder er veldonderzoek aan te hoeven toevoegen? Hoe kun je real-time informatie over ingrijpende weersveranderingen, bijvoorbeeld overstromingen of droogte, tijdig bij de meest kwetsbare doelgroepen krijgen? Dat zijn de vragen waarop we antwoorden willen geven. We gaan lokale organisaties en ondernemers trainen, technische ondersteuning bieden en organisaties helpen aan te sluiten bij de mogelijkheden van geo-informatie.’

Een verzekering voor boeren in Ethiopië en Tanzania

Voordat de samenwerking officieel werd werkten UT en NASA al vaker zij aan zij op dit terrein. Een voorbeeld is de ontsluiting van aardobservatiegegevens voor boeren in Tanzania. Een ander voorbeeld: de lancering van een op aardobservatie gebaseerde verzekering voor boeren in Ethiopië. Van der Meer: ‘Kleine boeren in zulke landen kunnen zich traditioneel niet verzekeren tegen de gevolgen van bijvoorbeeld een mislukte oogst of een droogte. Als zoiets plaatsvindt, zijn ze alles kwijt en moeten ze van voren af aan beginnen. Met als gevolg periodes waarin ze niets hebben. Wij hebben met verschillende partners een verzekering ontwikkeld, waarmee deze boeren voorafgaand aan een droogte of mislukte oogst kunnen investeren in maatregelen – in plaats van achteraf puin te ruimen. Dat kan met behulp van aardobservatie. Het zorgt voor een stuk economische continuïteit, waardoor de gemeenschap stabieler, gezonder en welvarender wordt.’

Mooie kansen voor UT-alumni

NASA ziet de UT als een belangrijk partner in dit soort projecten. In een persbericht over de samenwerking zegt Global Manager Dan Irwin van SERVIR, ‘NASA is erop gespitst samen te werken met partners van wereldklasse die al bezig zijn positieve verandering te bewerkstelligen. De ITC Faculteit van de UT doet dat door met hun beroemde collaboratieve onderwijs- en onderzoeksactiviteiten kwetsbare gemeenschappen te helpen hun veerkracht te vergroten en te floreren op deze veranderende planeet.’ De UT-faculteit ITC ontwikkelt projecten op uiteenlopende gebieden, van voedselveiligheid en waterbeheer tot het managen van rampen.

Van der Meer: ‘Voor ons als ITC is samenwerking met NASA uiteraard een mooie erkenning van ons werk en een verlenging van onze reikwijdte. We denken onder andere dat dit project ons zal helpen om alumni in ontwikkelingslanden beter te kunnen helpen met het opstarten van eigen bedrijfjes voor het ondersteunen van de lokale samenleving met de kennis die ze aan de UT hebben opgedaan.’

PROF.DR.FREEK VAN DER MEER

Hoogleraar geothermie en natuurlijke hulpbronnen, Universiteit Twente

Studeerde Geologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en promoveerde aan de Universiteit van Wageningen

Vice Decaan van de Faculty of Geo-Information Science and Earth Observation (ITC) aan de Universiteit Twente

Aandachtsgebieden: aardobservatie en ruimtelijke informatievoorziening voor het ontwikkelen van aardwarmte voor energieopwekking in de context van de energietransitie  

‘Uitleggen wat ik fascinerend vind aan mijn werk is niet zo moeilijk. Wetenschappelijke publicaties zijn belangrijk, maar de vertaling van die kennis naar de praktijk – dáár gaat het om. Dat levert meerwaarde op voor de samenleving. Het geeft voldoening als het wetenschappelijk onderzoek dat je doet toepasbaar is in de praktijk. In ons werk gebeurt dat zelfs in heel kwetsbare situaties, waar de inzet van kennis tot grote verbeteringen kan leiden op cruciale terreinen als voedselveiligheid. Daar ben ik onder andere wetenschapper voor: om te proberen met onze kennis en mogelijkheden de wereld een beetje beter te maken.’