Met de beurs van maximaal anderhalf miljoen euro die Pelizza in de wacht sleepte doen zij en haar team nu volop onderzoek in verschillende landen. ‘We interviewen ambtenaren die migranten registreren, IT-ontwikkelaars die de registratiesystemen vormgeven en ermee werken, en migranten zelf,’ legt ze uit. ‘Het onderzoek levert een schat aan informatie over hoe Europa en onze landen zichzelf zien, hoe wij tegen migranten aankijken en hoe migranten afhankelijk zijn van de gegevens die wij over hen verzamelen, opslaan en delen. De Europese nationale staat zoals wij die kennen begon in de 17de eeuw als een georganiseerde machine die erop ingericht was informatie over landsgebieden en bevolking te beheren. Nu we, onder meer als gevolg van de digitalisering, de migratiestromen en een sterk veranderende demografie, te maken hebben met veel complexer informatiesystemen – die bovendien per land kunnen verschillen – ben ik benieuwd hoe die machine verandert.’
Wetenschap, overheid, migranten
Met haar onderzoek wil Pelizza drie doelgroepen verder helpen. ‘Wetenschappers en onderzoekers wil ik een ‘geschiedenis van het heden’ aanbieden, waarmee ze de huidige maatschappelijke en technologische ontwikkelingen kunnen gebruiken als ijkpunt voor inschatten van, en het anticiperen op, toekomstige vormen van bevolkingsbeheer. Overheden wil ik helpen de toekomstige gevolgen in te zien van technologische keuzes die we nu maken: bijvoorbeeld over de uitwisselbaarheid van gegevens tussen landen, of over het type gegevens dat we registreren en de doelen waarvoor we die gebruiken. Migranten, tenslotte, wil ik helpen door eraan bij te dragen dat hun identiteit op een rijkere, eerlijker manier wordt weergegeven in onze systemen. Zodat ze een eerlijke kans hebben om een goed bestaan op te bouwen in Europa.’
Betere registratie, meer veerkracht
Dat dataregistratie impact heeft op de beeldvorming rond en de kansen van migranten staat vast, stelt Pelizza. ‘Migranten staan voor de uitdaging om na hun vlucht hun leven weer op te pakken. De mate waarin ze daarin slagen, hangt mede af van het beeld dat wij in Europa hebben van hun verleden. En dat hangt weer samen met de data die we registreren. Soms worden bijvoorbeeld baan-, opleidings- of familiegegevens niet of onduidelijk geregistreerd, waardoor migranten geen passende kansen krijgen. Ook kan de registratie het werk van de autoriteiten gecompliceerder maken. Dat werkt ten nadele van de migrant en kan verder bijdragen aan het idee dat migranten een last zijn. Onze manier van registreren zegt wat dat betreft ook veel over ons. Ook dat mag onderzocht worden. Zo blijkt dat wij migranten die te boek staan als passief vanzelf als last beschouwen; we gaan dan beleid ontwikkelen gericht op het inperken van de problematiek in plaats van gebruik maken van de mogelijkheden die migranten met zich mee brengen. Betere registratie maakt hen – maar ook Europa – veerkrachtiger. ’
DR. ANNALISA PELIZZA
Universitair hoofddocent Vakgroep Wetenschap, Technologie en Beleidsstudies (Science, Technology and Policy Studies, STePS), Universiteit Twente
Studeerde Media en Communicatie aan de Universiteit van Bologna en Information Society aan de Universiteit van Milan-Bicocca en werkte voor overheden en industrie aan het ontwikkelen van grootschalige data-infrastructuren
Aandachtsgebieden: digitale media en datastructuren, beheer van en door technologieën, de politiek van informatie-infrastructuren en online communities
‘De verhalen die wij elkaar vertellen, zijn bepalend voor wie we zijn. Ze worden sterk gevormd door de technologieën die we ervoor gebruiken. Zo hebben ook de verhalen van migranten die worden opgeslagen in Europese informatiesystemen grote invloed op de beperkingen of mogelijkheden die migranten hier tegenkomen. Al die data die wij registreren vormen ook Europa zelf. De systemen die we gebruiken, doen sommige verhalen en fragmenten verdwijnen, terwijl andere een opvallende plaats krijgen. Ik wil graag weten hoe dat gaat en wat de gevolgen ervan zijn. Voor migranten en voor Europa.’