HomeOnderzoekWetenschappelijke thema'sEngineering our digital societyNieuwsUITGELICHT: Een netwerk van slimme regenwaterbuffers

UITGELICHT: Een netwerk van slimme regenwaterbuffers

Hoe vaak en hoe hevig het gaat regenen kunnen we niet bepalen, wel hoe we inspelen op regenval en droogte. Klimaatverandering – met een verwachte intensivering van zowel hoosbuien als droogteperioden – maakt goede opvang en berging van regenwater urgenter. Met de gemeente Enschede, het Waterschap Vechtstromen en een aantal studenten en alumni Creative Technology ontwikkelt UT’er Richard Bults een nieuw systeem voor regenwatermanagement: de ‘Regentoren’, een netwerk van slimme regenwaterbuffers (SRB’s), die hun bergingscapaciteit aanpassen aan weersvoorspellingen en –omstandigheden. 

Drie miljoen liter water

‘De Regentoren is een nieuwe mogelijkheid voor regenwatermanagement, naast andere bestaande initiatieven en technieken,’ zegt projectleider Richard Bults. ‘Als de pilotprojecten goed verlopen en we kunnen het concept goed doorontwikkelen, verwachten we in de komende jaren in Enschede een totale bergingscapaciteit van drie miljoen liter te kunnen realiseren.’

Ter vergelijking: met infrastructurele oplossingen – de aanleg van zogeheten wadi’s (Water Afvoer Drainage Infiltratievoorzieningen) op diverse plekken in de stad en van een 700 meter lange rioolbuis onder de Oldenzaalsestraat – werkt de gemeente aan een extra opvangcapaciteit van zo’n 7 miljoen liter. Toch is dat nog niet genoeg om ook in het toekomstig klimaat wateroverlast te voorkomen. Daarvoor is ook de inzet van de stadsbewoners nodig, want 70% van het regenwater dat door het rioolstelsel wordt afgevoerd is afkomstig van particulier terrein. De Regentoren voorziet daarin. Bults: ‘Sterke punten van de Regentoren zijn dat deze aanpak weinig kost, inwoners en bedrijven betrekt bij watermanagement en gemakkelijk schaalbaar is.’

Hoe het werkt

De Regentoren moet een uitgebreid netwerk worden van slimme regenwaterbuffers: kleinere bij particulieren, grotere bij bedrijven. Bults: ‘De computergestuurde regenwaterbuffers houden continu lokale weersvoorspellingen in de gaten. Als er een hoosbui op komst is, kunnen ze hun inhoud kort voordat de bui losbarst geheel of gedeeltelijk lozen en veel bergingscapaciteit vrijmaken. Tijdens de bui slaan ze vervolgens het verse water op voor gebruik tijdens droogte.’

Na een pre-pilot met zeven buffers van 250 liter start medio dit jaar een pilot met zo’n 25 buffers bij particulieren thuis. In 2020 volgt een tweede pilot met onder meer een XXL-versie van de buffer: een tank van 20.000 liter voor bedrijfsterreinen. Bults: ‘Waterberging in de openbare ruimte is volop in ontwikkeling. Met de Regentoren kiezen we een andere benadering: waterberging in de private ruimte, bij particulieren en bedrijven.’

Bedacht door studenten

Het idee voor een slimme regenwaterton ontstond medio 2016 tijdens de Twentse Creathon, een evenement waarin studenten werden uitgedaagd om binnen 24 uur met een oplossing te komen voor klimaateffecten in steden. Een groepje studenten van de UT-bacheloropleiding Creative Technology (kortweg CreaTe) bedacht de ‘Ensketon’. Coördinator afstudeerprojecten bij CreaTe Richard Bults zag er potentieel in en schakelde andere CreaTe-studenten in om het idee verder uit te werken in een aantal afstudeerprojecten. De gemeente Enschede en Waterschap Vechtstromen haakten aan met kennis en financiën. Een kleine drie jaar later staan de eerste pilotprojecten in Enschede in de steigers.

Subsidieaanvraag Horizon2020

Toch zijn er, voordat de Regentoren optimaal kan functioneren en ook in andere steden of zelfs landen kan worden uitgerold, veel vragen te beantwoorden, benadrukt Bults. Bijvoorbeeld: Hoe om te gaan met onjuiste weersvoorspellingen? Wat zal burgers en bedrijven het best motiveren een SRB in gebruik te nemen? Hoe zorg je met zoveel SRB’s en eigenaren voor een gegarandeerde, altijd werkende bergingscapaciteit? Hoe kan het systeem optimaal worden gebruikt voor bewatering bij droogte? Om deze en vele andere vragen grondig te kunnen onderzoeken heeft de UT samen met de gemeente Enschede een subsidieaanvraag ingediend bij Horizon2020, het grootste financieringsprogramma ooit van de Europese Unie op het gebied van onderzoek en innovatie.

Bults: ‘De Regentoren is een complex concept, doordat er veel factoren, locaties en stakeholders bij betrokken zijn. En hoe meer het Regentorennetwerk zich uitbreidt, des te complexer wordt het. Maar het enthousiasme en de inzet van de gemeente, het waterschap, de meewerkende CreaTe-studenten en afgestudeerden zijn enorm. Alle stappen die we tot nu toe hebben kunnen nemen wijzen in de goede richting. Het is onze hoop en ambitie om tussen 2020 en 2025 zo’n 4.000 SRB’s te kunnen plaatsen in Enschede. En met sterk sociaal ondernemerschap denken we dat dit nog maar het begin zal zijn.’

IR.ING. RICHARD BULTS

  • Coördinator afstudeerprojecten bacheloropleiding Creative Technology, SmartXp supervisor en staflid Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI), Universiteit Twente
  • Projectleider ‘de Regentoren’
  • Studeerde Technical Computer Science aan de NHL Stenden Hogeschool en Telematics (CL) aan de Universiteit Twente
  • Aandachtsgebieden: Klimaatadaptatie, regenwatermanagement, hittestressmonitoring, informatiemanagement, (tele)monitoring, sensoren, actuatoren
     

Ik ben ervan overtuigd dat ons klimaat aan het veranderen is en dat we iets moeten doen om de verandering bij te sturen en de gevolgen ervan te beheersen

Richard Bults

Bults vervolgt: "Je kunt wel zeggen dat ik een ‘climate change believer’ ben. In mijn rol bij de UT, mag ik die overtuiging op studenten overdragen. Het is enorm inspirerend om te merken dat dit besef al leeft onder onze studenten. Ze weten dat er met betrekking tot ons klimaat veel op het spel staat en willen bijdragen aan verbetering; in onderzoek en projecten van de UT helpen wij hen om concrete aanknopingspunten te vinden. Iedereen kent jonge klimaatactivisten als Boyan Slat en Greta Thunberg, maar ik kom onder onze studenten ook zulke mensen tegen, die idealisme combineren met actie. Dat maakt mijn werk bij Creative Technology bijzonder."

J.C. Vreeman (Jochem)
Persvoorlichter (aanwezig ma-vr)