Nienke Bosschaart ontwikkelt niet-invasief bloedonderzoek voor pasgeborenen
‘In mijn werk draait alles om moeders en baby’s,’ zegt Nienke Bosschaart, universitair hoofddocent Biomedical Photonic Imaging aan de Universiteit Twente. Haar onderzoek is gericht op optische diagnosetools, ofwel methoden om met lichtabsorptie direct te meten in een bloedvat, voor de gezondheidszorg van moeder en kind. ‘Mijn specialisme is biomedische optica. Kortgezegd ontwikkel ik nieuwe technologieën ter ondersteuning van moeders en pasgeborenen. Optische technologieën bieden grote voordelen. Ze zijn niet-invasief, ze zijn onschadelijk en ze leveren een hoop informatie op. Ze kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt voor weefselbeeldvorming of ter bepaling van de chemische samenstelling van bloed.’
Bosschaarts onderzoek kan het leven van veel (vroeggeboren) baby's verbeteren en mogelijk zelfs levens redden. Zo ontwikkelt ze een niet-invasief alternatief voor het nemen van bloedmonsters bij baby's. ‘Dit is voor het meten van bilirubine- en hemoglobinegehaltes. Vroeggeboren of zieke baby's lopen een verhoogd risico op geelzucht, een gele verkleuring van huid en ogen veroorzaakt door een hoog bilirubineniveau in het bloed. Geelzucht is meestal niet schadelijk, maar bij vroeggeboren of zieke baby's kan het hersenschade veroorzaken. Daarom is het belangrijk om het bilirubinegehalte van baby's te meten. Hiervoor moet meerdere keren per dag bloed worden afgenomen. Dit is voor baby's erg pijnlijk en stressvol. Het leidt soms tot ernstige complicaties, nog afgezien van het feit dat vroeggeboren baby's ongelofelijk klein zijn. Als je bij deze baby's bloed moet afnemen, kan dit echt schadelijk zijn, omdat ze überhaupt al weinig bloed hebben.’
‘Met het meten van hemoglobine zijn we zelfs al iets verder,’ zegt Nienke Bosschaart. ‘Hemoglobine transporteert zuurstof naar onze organen en ons brein. Als het niveau laag is, wordt dit problematisch, met mogelijk bloedarmoede en orgaan- en hersenschade tot gevolg. Monitoring van het hemoglobineniveau bij vroeggeboren baby's is belangrijk, maar het afnemen van bloed kan complicaties veroorzaken, waaronder bloedarmoede.’ De niet-invasieve methode waaraan de onderzoeker werkt, ondervangt dit.
Bosschaart past haar kennis in fotonica ook toe op een ander aspect van de gezondheidszorg voor moeder en kind: moedermelk en lactatie. ‘Borstvoeding heeft veel voordelen voor moeder en kind. Bij moeders verlaagt borstvoeding het risico op borstkanker en eierstokkanker. Bij baby's stimuleert het de gezonde ontwikkeling. Maar veel moeders ondervinden problemen bij het geven van borstvoeding. Wereldwijd lukt het slechts 40% van alle moeders om zes maanden lang alleen borstvoeding te geven, terwijl de WHO en UNICEF 70% hanteren als doelstelling voor 2030. Het is niet voldoende om gewoon tegen moeders te zeggen dat ze meer borstvoeding moeten geven. Die beslissing ligt niet alleen bij hen; veel factoren spelen een rol,’ zegt de onderzoeker. ‘Om moeders te helpen, hebben we meer informatie nodig. Op dit moment beschikken we niet over voldoende wetenschappelijke kennis van de fysiologie van borstvoeding en de moedermelk zelf. Het aantal publicaties over dit onderwerp is erg gering vergeleken met andere onderzoeksgebieden. Gelet op de impact op de wereldgezondheid vind ik dit zeer verontrustend.’
Om hierin verbetering te brengen, werkt Bosschaart aan de ontwikkeling van een optische technologie waarmee het mogelijk wordt om meer kennis te vergaren over lactatie en borstvoeding. ‘Ik wil een optische tool ontwikkelen om te kwantificeren hoeveel melk de baby tijdens borstvoeding ontvangt. Dit is voor moeders een van de belangrijkste punten van zorg en een reden waarom ze vaak met borstvoeding stoppen. Het is ook in een medische context van belang, omdat we dan beter in staat zijn de voeding van vroeggeboren baby's te monitoren. Uit mijn eerste pilotonderzoek blijkt dat optische technologieën veel mogelijkheden bieden. Deze resultaten wil ik inzetten voor een praktische oplossing.’
Onderwijs en onderzoek
Nienke Bosschaart gebruikt haar onderzoek ook voor onderwijsdoeleinden. ‘Ik vind het belangrijk om studenten het verband te laten zien tussen theorie en praktijk. Daarom gebruik ik steeds toepassingen uit de praktijk als voorbeeld. Dit zijn vaak voorbeelden uit mijn eigen werk en dat van anderen in dit vakgebied,’ zegt de onderzoeker, die doceert in het kader van de programma's Biomedical Engineering en Technische Geneeskunde. ‘Ik geniet van de interactie met studenten. Het is geweldig om het ‘aha’-moment op hun gezichten te zien op het moment dat ze de essentie van hetgeen je ze probeert te leren, begrijpen. Als docent probeer ik vooral goede jonge professionals op te leiden. Ik wil de studenten voorbereiden op hun leven na hun studie.’
Over Nienke Bosschaart
Nienke Bosschaart is universitair hoofddocent Biomedical Photonic Imaging van de faculteit Technische Natuurwetenschappen aan de Universiteit Twente. Ze is in 2012 gepromoveerd bij de groep Biomedical Engineering and Physics van het AMC in Amsterdam. In 2014 ontving ze een VENI-beurs voor haar project ‘Blood analysis without pain in neonates’. Ze heeft meerdere awards ontvangen voor haar werk op het gebied van niet-invasieve bloedtests, zowel van de pediatrische als van de optisch-technische gemeenschap. Ze won in 2013 de Simon Stevin Gezel-prijs, de Tweelingprijs voor de beste publicatie in pediatrisch onderzoek en de PhD Thesis Award van BIOPM, de Nederlandse organisatie voor Biofysica en Biomedische Technologie. Bosschaart werd ook door het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI) gekozen als Ingenieurstalent 2018 – een van de veertien Nederlandse engineeringtalenten jonger dan 35 jaar. In 2021 en 2022 ontving ze respectievelijk een Vidi en een ERC Starting Grant voor onderzoek naar borstvoeding.
Persfoto's
Deze persfoto's kunnen zonder copyright restricties worden gebruikt.